Santral Kor Hastalığı

İçindekiler

Tanım

Santral kor hastalığı hareket etmek için kullanılan kasları (iskelet kasları) etkileyen bir hastalıktır. Bu durum, fark edilmesi zor olan kas zayıflığından en şiddetli kas zayıflığına kadar tüm seviyelerdeki kas zayıflığına neden olabilir.

Santral kor hastalığına sahip olan birçok insanda zamanla kötüleşmeyen, kalıcı, hafif kas zayıflığı görülür. Bu zayıflık, özellikle üst bacak ve kalçadaki kaslar olmak üzere vücudun merkezinin yakınındaki kasları (proksimal kas grupları) etkiler. Kas zayıflığı, etkilenmiş bebeklerde sarkıklığa ve oturma, ayakta durma ve yürüme gibi motor yeteneklerinin gecikmesine neden olabilir. Ağır vakalarda etkilenmiş bebeklerde son derece zayıf kas tonusu (hipotoni) ve ciddi ya da yaşamı tehdit eden nefes problemleri görülür. Santral kor hastalığı, omurganın anormal eğriliği (skolyoz), kalça çıkıklığı ve bazı eklemlerin hareketini kısıtlayan kontraktür adı verilen eklem bozukluğu gibi iskelet anomalileri ile de ilişkilidir.

Santral kor hastalığı olan birçok insan, ameliyat sırasında ve diğer invazif işlemlerde kullanılan bazı ilaçlara karşı gelişen şiddetli reaksiyonun arttırılmış riskine de sahiptir. Bu reaksiyon malign hipertermi olarak adlandırılır. Malign hipertermi, acı hissini engellemek için kullanılan bazı anestetik gazlara yanıt olarak ve belirli kas gevşeticilerle birlikte açığa çıkar. Eğer bu ilaçlar verilirse, malign hipertermi için riskte olan insanlarda kas sertliği, kas liflerinde bozulmalar (rabdomiyoliz), yüksek ateş, kanda ve diğer dokularda asit seviyesinde artış (asidoz) ve hızlı kalp atışı gözlenir. Malign hiperterminin zorluğu, acilen tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilir.

Santral kor hastalığı; ismini, etkilenen birçok bireydeki kas liflerinin merkezinde bulunan çekirdekler (cores) olarak adlandırılan düzensiz bölgelerden almıştır. Bu anormal bölgeler sadece mikroskop altında görülebilir. Çekirdeklerin bulunması doktorun santral kor hastalığını teşhis etmesine yardımcı olmasına rağmen kas zayıflığı ve durumun diğer özellikleriyle nasıl ilişkili olduğu belirgin değildir.

Sıklık

Santral kor hastalığı yeni vakaların ortaya çıkış sıklığı bilinmemesine rağmen muhtemelen yaygın olmayan bir durumdur.

Nedenler

RYR1 genindeki mutasyonlar santral kor hastalığına sebep olur. RYR1 geni riyanodin reseptör 1 adı verilen ve iskelet kaslarında önemli rol oynayan bir protein için üretim emri verir. Vücudun normal hareket etmesi için, bu kaslar koordineli bir şekilde gerginleştirilmeli (kasılmalı) ve gevşetilmelidir. Kas kasılmaları, kas hücrelerinin içindeki yüklü atomların (iyonların) akışıyla tetiklenir. Riyanodin reseptör 1 proteini, kas hücreleri içinde depolanan kalsiyum iyonlarının salındığı bir kanal oluşturur. Kas hücreleri içindeki kalsiyum iyonu konsantrasyonunda ortaya çıkan artış, kas liflerinin kasılmasını uyarır ve vücudun hareket etmesini sağlar.

RYR1 genindeki mutasyonlar riyanodin reseptör 1’in yapısını değiştirir, anormal kanal yoluyla kalsiyum iyonlarının “sızmasına” izin verir ya da kanalın depolanan kalsiyum iyonlarını doğru zamanda salma yeteneğini azaltır. Kalsiyum iyon taşınmasında bu bozulma kasların normal olarak kasılmasını önler ve santral kor hastalığının karakteristik kas zayıflığına neden olur.

Kalıtım Modeli

Santral kor hastalığı çoğunlukla otozomal dominant olarak aktarılır. Bunun anlamı, her bir hücredeki değiştirilmiş genin bir kopyasının hastalığa sebep olması için yeterli olması durumudur. Bazı durumlarda, etkilenen kişi mutasyonu etkilenmiş olan tek bir ebeveynden alır. Diğer durumlarda gendeki yeni mutasyondan sonuçlanabilir. Bu durumlar, ailesinde hastalık olmayan insanlarda açığa çıkar.

Santral kor hastalığı otozomal resesif olarak da aktarılır ama diğerine göre yaygınlığı daha azdır. Otozomal resesif durumu, her bir hücredeki genin iki kopyasının da mutasyona sahip olmasıdır. Çoğu kez, otozomal resesif durumundaki bir hastanın ebeveynleri mutasyona uğramış genin birer kopyasını taşırlar ama tipik olarak bu durumun semptom ve belirtilerini göstermezler. Bununla birlikte RYR1 geninin mutasyona uğramış bir kopyasını taşıyan insanlar, malign hipertermi için yüksek risk altında olabilirler.