Ahmet Tuna Özen
Giriş
Prolaktin vücuttaki diğer çoğu hormon üzerinde de etkisi olan bir hormondur. Oldukça nadir bir şekilde vücutta rahatsızlıklara sebep olan prolaktin hormonu hem erkeklerde hem de kadınlarda görülen bir hormondur. İnsanların prolaktin hormonunun vücut sağlığını nasıl etkilediğini bilmesi gerekmektedir.
Prolaktin hormonu adından da anlaşılacağı üzere memelilerde emzirme güdüsünü tetikler, memelerden süt salınımına sebep olur ve vücut içinde gerçekleşen bir sürü fonksiyona ve sisteme dâhil olur. Prolaktin vücut içinde hipofiz bezinin ön kısmında, bağışıklık hücrelerinde, rahimde, prostatlarda, memelerde, deride, beyinde ve yağdokuda salgılanır.
Prolaktin Ne Yapar?
Prolaktin yeni doğmuş bir bebeğin annesini emmeye başladığı anda süt üretimini sağlamak için salınım gerçekleştirir. Bu olay prolaktinin ilkin ve en çok bilinen özelliklerindendir.
Prolaktin çalışmaları hala devam etmesine rağmen, araştırmalar hormonun değişik amaçlarını ortaya çıkardı. Örnek vermek gerekirse canlının davranışlarını, bağışıklık sistemini, üreme sistemini ve vücutta salgılanacak sıvıları düzenler. Bu olaylar prolaktin hormonunun erkek ve kadın vücudundaki önemini gösterir.
Vücutta prolaktin üretimi dopamin ve östrojen hormonları tarafından düzenlenir. Hormonlar hipofiz bezine mesajlar göndererek prolaktin hormonunun ilkin olarak salınıp salınmayacağına karar verir. Dopamin hormonu prolaktin üretiminin azaltılmasını sağlarken östrojen hormonu üretimin artmasını sağlar.
Prolaktin Üretimiyle Yaşanabilecek Sıkıntılar Nelerdir?
Çoğu insan için prolaktin hiçbir sıkıntı çıkarmadan işini yaparken, bazı insanların sağlıkları üstünde etkisi oldukça farklıdır. Bunlarla beraber bazı insanlar da vücutlarındaki prolaktin seviyelerine bağlı olarak sıkıntı yaşayabilirler.
Vücutta çok yüksek seviyede prolaktin bulunması regl rahatsızlıklarına, eşey hormonu (testosteron ve östrojen) eksikliğine sebep olan hiperprolaktinemiye sebep olur. Bu olay tiroitlerin düzgün çalışmaması durumunda ya da hamilelik sırasında oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Prolaktinoma olarak da adlandırılan hipofiz tümörleri ve dopamin salınımını azaltan ilaçlar vücuttaki prolaktin seviyesini yükseltebilir. Yüksek seviyedeki prolaktin cinsel problemlere sebep olabilir. Bazı şartlar altında bu durum dopamini taklit eden ilaçlar sayesinde iyileştirilebilir.
Vücutta çok az seviyede prolaktin bulunması da mümkündür ve bu duruma hipoprolaktinemi denir. Oldukça nadir rastlanan bu durum hipofiz bezinin normalden az çalıştığı gözlemlenen kişilerde görülür. Bu durum çoğunlukla doğumdan sonra vücutlarından süt salgılanmayan kadınlarda görülür. Vücuttaki düşük miktardaki prolaktin seviyesinin sağlık üstünde başka bir etkisi gözlemlenmemiştir. Düşük prolaktin seviyesinin bağışıklık sistemine etkisi üzerine yapılan çalışmalar devam etmektedir.
Kaynak: https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/prolactin
Görsel Kaynak: https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/prolactin
Editör: İrem Ezgi Ustaoğlu