Gillespie Sendromu

İçindekiler

Tanım

Gillespie sendromu, göz anormallikleri, doğuştan gelen zayıf kas tonusu (konjenital hipotemi), denge ve uyumlu hareketlerde problem (ataksi) ve hafif ila orta derecede zihinsel engel gibi sorunlara neden olan bir hastalıktır.

Gillespie sendromu, gözün renkli kısmının (iris) az gelişmişliği (hipoplazi) ile tanımlanır. Hastalıktan etkilenen insanların çoğunda irisin bir kısmı, iki gözde de eksiktir (aniridia). Bununla beraber, irisler iç kenarda (pupiller) ‘’taraklanma’’ olarak adlandırılan düzensiz, hastalığa özgü bir modele sahiptir. Hastaların gözbebekleri geniştir ve sabittir, yani, ışığa tepki vererek, küçülmezler. Bu anormalliklerin gözbebeğinin kasılmasını sağlayan küçük kasların (sfinkter pupilla) gelişimi veya bakımındaki problemlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu göz anormallikleri bulanık görmeye (azalmış görme keskinliği), ve ışığa karşı hassasiyetin artmasına (fotofobi) sebep olabilir. Ayrıca, Gillespie sendromunda ani, istemsiz göz hareketleri de meydana gelebilir.

Gillespie sendromundaki denge ve hareket problemleri, beynin hareketleri kontrol eden bölümü olan beyincikte hipoplazinin (hücre azlığı) sonucudur. Bu anormallik, hipotoniye ve yürüme gibi motor becerilerinin gelişmesinde gecikmeye neden olabilir. Ayrıca, ağız kaslarını kontrol etmede güçlük, konuşma yeteneğinin gelişiminin gecikmesine neden olabilir. Uyum ile ilgili bu zorluklar genellikle çocukluk döneminde, yani birey bu becerileri öğrenirken fark edilir. Gillespie sendromlu insanlar, dengesiz yürümeye ve konuşma problemleri yaşamaya ömür boyu devam ederler.

Gillespie sendromunun diğer belirtileri arasında omurga anormallikleri ve kalbin şekil bozuklukları bulunur.

Sıklık

Gillespie sendromunun sıklığı bilinmemektedir. Tıp literatürüne, bu durumdan etkilenen sadece birkaç düzine insan bildirilmiştir. Gillespie sendromunun ‘’aniridi’’ vakalarının sadece yüzde ikisini oluşturduğu tahmin edilmektedir.

Nedenler

Gillespie sendromuna ITPR1 genindeki mutasyonlar neden olur. Bu gen, hücrelerin içindeki pozitif yüklü kalsiyum iyonlarının akışını kontrol eden kanalın bir parçası olan proteinin yapımı için emir verir. Dört ITPR1 proteini bir araya gelerek bu karmaşık yapılı (homotetramer) kanalı oluşturur.

Belirli bazı sinyallerin cevaplarında ITRP1 kanalı, kalsiyum iyonlarını depolandıkları endoplazmik retikulumdan hücre sıvısının (sitoplazma) çevresine salarlar. Hücrelerin içindeki kalsiyum iyonlarının yoğunluğunun uygun bir şekilde düzenlenmesi, birçok dokunun ve organın gelişimi ve aynı zamanda işlevi için çok önemlidir.

ITPR1 genindeki mutasyonlar, büyük olasılıkla kalsiyum dengesi olan kanalları sağlayamayan proteinle sonuçlanır. ITPR1 kanallarındaki bir eksiklik, kalsiyum iyonlarının yoğunluğunu düzenlenmesini sağlayan hücre yeteneğini bozar. Yine de, bu değişimler ile Gillespie sendromunun belirtileri arasındaki bağlantı açık değildir.

Kalıtım Modeli

Gillespie sendromu, otozomal çekinik olarak kalıtılır, yani bu genin her hücredeki her iki kopyası da mutasyona sahiptir. Otozomal çekinik hastalığı olan bir bireyin ebeveynlerinden ikisi de mutasyonlu geni taşır, ancak genellikle durumun belirtilerini göstermezler.

Gillespie sendromunun bazı durumları otozomal baskın olarak kalıtılabilir, yani her hücrede mutasyona uğramış genin bir kopyası hastalığın ortaya çıkması için yeterlidir. Etkilenen bazı bireyler, mutasyonu yalnızca etkilenen bir ebeveyninden almıştır. Diğer durumlar, gendeki yeni mutasyonların sonucunda ve ailesinde hiç hastalık hikayesi olmayan insanlarda meydana gelir. Gillespie sendromunun otozomal baskın durumlarının, genin bir kopyasından üretilen değişmiş proteinin, genin diğer kopyasından üretilen normal işlevdeki proteinin işlevine müdahale ettiği baskın negatif bir etkiden kaynaklandığı düşünülmektedir.