FANCA Geni Nedir?

İçindekiler

FANCA Geni: FA Tamamlama Grubu A

Normal Fonksiyon

FANCA geni Fankoni anemisi (FA) yolağı olarak bilinen hücresel bir işleyişte görev alan bir proteinin yapım emrini verir. FA yolağı, yeni DNA kopyaları (DNA replikasyonu) yapılırken aktive olur; DNA hasarı gibi durumlarda da bloke olur. FA yolağı belirli bir DNA hasarı olan iplikler arası çapraz bağlantılara (ICL) karşı duyarlıdır. ICL’ler DNA’nın farklı ipliklerindeki iki nükleotitin birbirine anormal olarak bağlandığı zaman oluşur ki bu durum DNA replikasyonunu durdurur. ICL’ler vücutta üretilen toksik maddelerin birikimi ile ya da bazı kanser terapi ilaçları ile yapılan tedaviler ile oluşur.

FANCA proteini FA çekirdek kompleksi olarak bilinen bir protein grubunun bir proteinidir. FA çekirdek kompleksi FANCA dahil olmak üzere sekiz adet FA proteininden, iki adet Fankoni anemi ilişkili proteinlerinden (FAAPs) oluşur. Bu kompleks FANCD2 ve FANCI proteinlerini, ubikitin molekülünü ekleyerek (monoubikitinasyon) aktive eder. ID protein kompleksini oluşturmak üzere bir araya gelen iki proteinin aktivasyonu DNA onarım proteinlerini DNA hasarının olduğu alana doğru çeker ve hasar onarılabilir, DNA replikasyonu devam edebilir.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları

Fankoni Anemisi

FANCA geninde 450’den fazla mutasyonun kemik iliği fonksiyonunda azalma, artan kanser riski ve fiziksel anormallikler ile karakterize edilen bir hastalık olan Fankoni anemisine sebep olduğu tespit edilmiştir. FANCA gen mutasyonları Fankoni anemisi hastalarının %60 ila %70’inden sorumludur. Bu mutasyonlar tek bir nukleotiti değiştirirler, ya da bir DNA parçasını ekler veya çıkarırlar. Bazı mutasyonlar normal şekilde işlemeyen FANCA proteinin üretilmesine neden olurken bazı mutasyonlar da FANCA proteinin üretimini tamamen engeller. Protein üretimini engelleyen mutasyonlar bazı proteinlerin üretilmesine olanak sağlayan mutasyonlara kıyasla genellikle erken yaşlarda kan hücrelerinin eksikliğine neden olur ve lösemi gibi kanserlerin oluşumu riskini arttırabilir.

FANCA genindeki mutasyonlar fonksiyonel olmayan FA çekirdek kompleksinin oluşmasına sebep olur ve bu da FA yolağını bozabilir. Sonuç olarak DNA hasarı etkili bir şekilde tamir edilemez ve ICL’ler zamanla birikir. ICL’ler DNA replikasyonunu durdurur, ve DNA’nın onarımının eksikliğinden kaynaklanan kontrol edilemeyen hücre bölünmesi ya da yeni DNA moleküllerinin yapılamamasından kaynaklanan anormal hücre ölümlerine yol açar. Kemik iliği ya da gelişmekte olan bir fetüsün hücreleri gibi hızlı bir şekilde bölünen hücreler özellikle bu durumdan etkilenmektedir. Bu hücrelerin ölümü kan hücrelerinin azalması ve Fankoni anemisinin karakteristik fiziksel anormallikleri ile sonuçlanır. DNA’daki hasarlar biriktiğinde kontrol edilemeyen hücre büyümesine neden olur ve bu duruma sahip kişiler lösemi ya da diğer kanserler geliştirebilirler.