CNGB3 Geni Nedir?

İçindekiler

CNGB3 Geni: Siklik Nükleotid Geçitli Kanal Beta 3

Normal Fonksiyon

CNGB3 geni, koni fotoreseptör siklik nükleotid geçitli kanalın (CNG) bir bölümünün üretim emrini verir. Bu kanallar yalnızca retinada yani, gözün arkasında özelleşmiş dokuda yer alan, koni hücreler veya ışığı algılayan hücrelerde (fotoreseptör) bulunur. Koni hücreler, renkli ve parlak ışıkta (gündüz ortamında) görmemizi sağlar. Çubuk fotoreseptör hücreler ise düşük ışık seviyesinde (karanlık ortamda) görmemizi sağlar.

CNG kanalları hücre içinden, hücre dışına pozitif yüklü (katyon) atomları taşımak için hücre zarını açar. Konilerdeki CNG kanalları karanlık ortamda açık kalır. Bu sayede katyon atomları hücre içine girer. Göz ışık almaya başladığı zaman bu kanallar kapanır ve hücre içine katyon akışını durdurur. Bu döngü değişimi yani katyon atomlarının taşınması koni hücrelerinin elektriksel yükünü değiştirir. Bunun sonucu olarak, beyin tarafından görme olarak yorumlanan bir sinyal oluşturur. Buradaki dönüşüme yani ışığı elektrik sinyaline dönüştürme olayına fototransdüksiyon denir.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları

Akromatopsi

Akromatopsi, yani görme bozukluğu, CNGB3 geni üzerinde 40’tan fazla mutasyonun akromatopsiye sebep olduğu bulunmuştur. Oluşan mutasyonlar, bebeklik döneminden oluşan görme bozukluğu ve rengileri görme bozukluklarıyla özdeşleşen bir bozukluk türü olan tam akromatopsi olaylarının %50-70’inden sorumludur. Dünya genelinde, bu vakadan sorumlu olan en belirgin mutasyon baz çiftlerinden birini CNBG3 geninden siler. Oluşan mutasyona 1148delC olarak adlandırılır.

Akromatopsi Mikronezya’nın Doğu Karolin Adaları’nda yaşayan bireylerde sıklıkla görülmektedir. Bireyler arasında ki bu durum Beta alt birimindeki proteini yapan yapının değişmesinden sorumlu olan bir mutasyondan oluşmaktadır. Serin amino asidi ile Fenilalenin amino asidinin 435 pozisyonda (Ser435Phe veya S435F olarak yazılır) yerini değiştirmiştir.

Bİr çok CNGB3 gen mutasyonu CNG kanallarının yapısını değiştiren fonksiyonel beta alt birimlerinin yapımını engeller. Meydana getirilen kanallar işlevsizdir ve konilerin fototransdüksiyon gerçekleştirmesine engel olurlar. Araştırmacılar çok büyük ihtimalle hücrelerin intiharlarına yol açacak (Apostozis) olayının yani noksanlı kanalların büyük miktarda katyonun konilerin içeri doğru akmasını tartışmaktadır. Koninin fonksiyon kaybı renk körlüğü ve diğer görme bozuklukları içeren tam Akromatopsi’ye sahip insanların bu problemlerin temelini oluşturabilir. Çünkü bu CNG kanalları koniklere özeldir, çubuklar genellikle bu bozukluktan etkilenmezler.

Konik-Çubuk Distrofisi

Diğer Bozukluklar

CNGB3 genindeki mutasyonlar, progresif koni distrofisi vakalarının küçük bir yüzdesinde de tespit edilmiştir. CNGB3 genindeki mutasyonlar Achromatopsia gibidir (yukarıda tarif edilmiştir). Bu durum retinadaki konilerin fonksiyonunu etkiler. Akromatopsiden farklı olarak, ilerleyici koni distrofisi doğumda normal fonksiyona sahip olan ancak çocukluk veya ergenlik döneminde görme bozukluğu ile başlayan konilerle ilişkilidir. Zamanla, koni distrofisi ilerleyen insanlarda bulanıklık görme oranı ve renk görme kaybı artar.. Bazı CNGB3 gen mutasyonlarının akromatopsiye veya bazılarının ilerleyici koni distrofisine neden olduğu ise belirsizdir.