Alfa Metilasil-CoA Rasemaz (AMACR) Eksikliği

İçindekiler

Tanım

Alfa metilasil-CoA rasemaz (AMACR) eksikliği; yetişkinlikte başlayan ve yavaş yavaş kötüleşen çeşitli nörolojik sorunlara neden olan bir hastalıktır. AMACR eksikliği olan kişilerin zihinsel işleyişinde (bilişsel gerileme), nöbetler ve migrenlerde kademeli bir artış olabilir. Ayrıca, beyinde değişen bilinç ve hasar alanlarını (lezyonlar) içeren, felce benzer akut beyin disfonksiyonu (ensefalopati) bölümleri olabilir. Alfa metilasil-CoA rasemaz eksikliğinin diğer özellikleri arasında; sinir hasarı (sensorimotor nöropati), kas sertliği (spastisite) ve koordinasyon hareketlerinin zorluğu (ataksi) nedeniyle uzuvlarda zayıflık ve duyu kaybı sayılabilir. Gözün arkasındaki ışığa duyarlı tabakanın (retina) bozulmasından kaynaklanan görme sorunları da bu rahatsızlıkta ortaya çıkabilir.

Sıklık

AMACR eksikliği nadir görülen bir hastalıktır. Yaygınlığı bilinmemektedir. Tıp literatüründe şu ana kadar en az 10 vaka tanımlanmıştır.

Nedenler

Alfa metilasil-CoA rasemaz eksikliği, AMACR genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu gen, alfa-metilasil-CoA rasemaz adı verilen bir enzim yapmak için talimatlar verir. AMACR enzimi; hücrelerde enerji üreten merkezlerde (mitokondri) ve peroksizomlar olarak adlandırılan hücre yapılarında bulunur.

Peroksizomlar, yağ asitleri ve bazı toksik bileşikler dahil olmak üzere birçok farklı maddeyi parçalayan çeşitli enzimler içerir. Ayrıca, sindirim ve sinir sisteminde kullanılan yağların (lipitler) üretimi (sentezi) için de önemlidir. Peroksizomlarda, AMACR enzimi diyetteki et ve süt ürünlerinden gelen, pristanik asit denilen bir yağ asidinin parçalanmasında rol oynar. Mitokondride; AMACR’nin, pristanik asitten türetilen molekülleri daha fazla parçalamaya yardımcı olduğu düşünülmektedir.

Alfa metilasil-CoA rasemaz eksikliği olan bireylerin çoğu, fonksiyonel enzimin eksikliği (yetersizliği) ile sonuçlanan bir AMACR gen mutasyonuna sahiptir. Enzim eksikliği kanda pristanik asit birikimine neden olur. Ancak, bu birikimin Alfa metilasil-CoA rasemaz eksikliğinin spesifik belirtileri ve semptomları ile nasıl ilişkili olduğu açık değildir.

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal resesif modelde kalıtımla ifade edilir. Yani her bir hücredeki genin her iki kopyası da mutasyonlara sahiptir. Otozomal resesif hastalığı olan bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır. Ancak bunlar genellikle hastalığın belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.