Alfa Fetoprotein (AFP) Tümör Belirteç Testi Nedir?

AFP (alfa-fetoprotein) Tümör Belirteç Testi Nedir?

Alfa-fetoprotein, kısaca AFP, gelişmekte olan bebeklerin karaciğerlerinde üretilen bir proteindir. Genellikle, yeni doğan bebeklerde AFP protein seviyesi yüksektir fakat 1 yaşına kadar bu seviye gittikçe azalır. Sağlıklı yetişkin bireyler çok düşük AFP seviyelerine sahip olmalıdır.

AFP tümör marker testi, yetişkinlerde AFP seviyelerini ölçen bir çeşit kan testidir. Tümör belirteçleri, vücuttaki kanser hücrelerine yanıt olarak kanser veya normal hücrelerden elde edilir. Yetişkinlerdeki yüksek AFP seviyeleri; karaciğer kanseri, yumurtalık veya testis kanserinin yanı sıra; siroz ve hepatit gibi kanser içermeyen karaciğer hastalıklarının da habercisi olabilir.

Yüksek AFP seviyelerinin her zaman kanseri işaret etmeyeceği gibi normal seviyelerde her zaman kanser olmadığı anlamına gelmez. Bu durumdan ötürü, AFP tümör marker testi ile birlikte kanser teşhisi amacıyla başka testler de kullanılabilir. Bu test, kanser tedavisini takip etmek ve tedaviden sonra khontrol amacıyla da kullanılabilir. 

Ne İçin Kullanılır?

AFP tümör market testi birden fazla amaçla kullanılabilir. Bunlar:

• Karaciğer kanseri, yumurtalık ve testis kanseri teşhisi amacıyla kullanılabilir.
• Kanser tedavisinin kontrolü amacıyla kullanılabilir. AFP seviyesi kanserin yayılma sırasında yükselir, tedavi olumlu sonuçlanırsa bu seviye azalır.
• Tedaviden sonra kontrol amaçlı kullanılabilir.
• Siroz ve hepatit hastalıklarının takibi için kullanılabilir.

Neden Bir AFP Tümör Belirteç Testine İhtiyaç Duyulur?

Muayeneler veya diğer testlerin sonuçlar karaciğer kanseri, yumurtalık veya testis kanseri gibi hastalıkları işaret ediyorsa , AFP tümör marker testi kullanılabilir. Sağlık uzmanları, diğer testlerin sonuçlarını değerlendirmek için AFP testi isteyebilir.

AFP Tümör Belirteç Testi Esnasına Ne Olur?

Bu test sırasında, küçük bir iğne yardımıyla koldaki bir damardan kan örneği alınır. İğne takıldıktan sonra az miktarda kan test tüpüne alınır. İğnenin giriş ve çıkışında batma hissi olabilir fakat bu his genellikle 5 dakikadan az hissedilir.

AFP Tümör Belirteç Testine Hazırlanmak İçin Herhangi Bir şey Yapmak Gerekir Mi?

Bu test için herhangi bir hazırlığa gerek yoktur.

AFPTtümör Belirteç Testi Herhangi Bir Risk Barındırır Mı?

İğnenin takıldığı yerde kısa süreli morluk veya ağrı olması durumunun dışında herhangi bir risk yoktur.

Sonuçlar Ne Anlam İfade Eder?

Yüksek AFP seviyesi, karaciğer kanseri, yumurtalık veya testis kanserini işaret edebilir. Bazı durumlarda yüksek AFP seviyesi, Hodgkin Hastalığı ve lenfoma veya kanserli olmayan karaciğer hastalıkları dahil olmak üzere diğer kanserlerinin habercisi olabilir.

Kanser tedavisi sırasında, tedavi boyunca birkaç teste gerek duyulabilir. Bu testler aşağıdaki sonuçları gösterebilir:

• AFP seviyesi artıyorsa; bu kanserin yayıldığını ve/veya kanser tedavisinin işe yaramadığı anlamına gelmektedir.
• AFP seviyesi düşüyorsa; bu kanser tedavisinin işe yaradığını gösterebilir.
• AFP seviyesi artmıyor veya azalmıyorsa; hastalığın stabil olduğu anlamına gelebilir.
• AFP seviyesi azaldıktan sonra geri artıyorsa; bu tedaviden sonra hastalığın yeniden geri geldiği anlamına gelebilir.

Hamilelerde de AFP testi yapılabilir. Fakat bu test, AFP tümör marker seviye testiyle aynı şekilde kullanılmaz. Hamileler için belirli doğum risklerini kontrol etmek amacıyla kullanılabilir.

Kaynaklar:

1. https://medlineplus.gov/lab-tests/alpha-fetoprotein-afp-tumor-marker-test/#:~:text=An%20AFP%20tumor%20marker%20test,to%20cancer%20in%20the%20body.
2. Allina Health [Internet]. Minneapolis: Allina Health; Alpha-1-fetoprotein measurement, serum; [updated 2016 Mar 29; cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://account.allinahealth.org/library/content/49/150027
3. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2018. Can Liver Cancer Be Found Early?; [updated 2016 Apr 28; cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.org/cancer/liver-cancer/detection-diagnosis-staging/detection.html
4. American Cancer Society [Internet]. Atlanta: American Cancer Society Inc.; c2020. How Targeted Therapies are Used to Treat Cancer; [updated 2019 Dec 27; cited 2020 May 16]; [about 4 screens]. Available from: https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/targeted-therapy/what-is.html
5. Cancer.Net [Internet]. Alexandria (VA): American Society of Clinical Oncology; 2005–2018. Germ Cell Tumor- Childhood: Diagnosis; 2018 Jan [cited 2018 Jul 25]; [about 3 screens]. Available from: https://www.cancer.net/cancer-types/germ-cell-tumor-childhood/diagnosis

Görsel Kaynak: https://kto-chto-gde.ru/chto-takoe-antitela-k-xchg/

Editör: Tolga POLAT