in

ZAP70 İle İlişikili Ağır Kombine İmmün Yetmezliği 

ZAP70 İle İlişikili Ağır Kombine İmmün Yetmezliği; Tanım, Sıklık, Nedenler, Kalıtım Modeli ve Bu Hastalığın Diğer İsimleri

İçindekiler

Tanım

ZAP70 ile ilişkili ağır kombine immün yetmezliği (SCID), immün sisteme (1*) zarar veren kalıtsal bir hastalıktır. ZAP70 ile ilişkili SCID genetik nedenlere bağlı olarak ağır kombine immün yetmezliklerine sebep olan hastalıklardan şiddetli bir tanesidir.  SCID’li çocuklar bakteri, virüs ve mantarlara karşı zayıf bir bağışıklılık sistemine sahiptir. Bu çocuklar hayati tehlikesi olabilen, tekrarlayan ve kalıcı enfeksiyonlara eğilimlidir. Bazen, SCID’li insanlarda enfeksiyona sebep olan bakteri, sağlıklı insanlarda hastalığa sebep olmadığından dolayı fırsatçı olarak tanımlanır. SCID’li bebeklerde zatürre, kronik ishal ve yaygın deri döküntüleri görülür. Ayrıca sağlıklı çocuklara göre çok daha yavaş büyürler. Bağışıklılık fonksiyonlarının yeniden onarımı olmadığında, bu çocuklar genellikle sadece 1 ya da 2 yaşına kadar yaşarlar.

ZAP70 İle İlişikili Ağır Kombine İmmün Yetmezliği - Bağışıklık sistemi hücreleri
1* – Bağışıklık sistemi hücresi: makrofaj, t-hücresi, b-hücresi ve antikorlar

ZAP70 ile ilişkikli ağır kombine immün yetmezliği (SCID) tanısı genellikle hastalara yaşamlarının ilk 6 ayı içerisinde konulur. En az bir kişide çocuklukta hastalığın özellikle tekrarlayan solunum ve cilt enfeksiyonları gibi daha az ciddi semptomları gözlenir.

Sıklık

ZAP70 ile ilişkili SCID nadir bir bozukluktur. Hastalığa sahip olan sadece 20 hasta tespit edilmiştir. SCID’nin görülme sıklığı tüm genetik sebepler göz önüne alındığında 50,000’de 1’dir.

Nedenler

İsminde de belirtildiği gibi bu hastalık ZAP70 geninde meydana gelen mutasyonlar sonucu oluşur. ZAP70 geni zeta zinciri protein kinaz proteinlerinin bilgilerini içerir. Bu proteinler, T hücresi (2*) adı verilen immün sistemin gelişimini yönlendiren ve immün sistemi aktive eden sinyal yolağının bir parçasıdır. T hücreleri vücuttaki yabancı maddeleri tespit eder ve vücudu enfeksiyona karşı savunur.

ZAP70 İle İlişikili Ağır Kombine İmmün Yetmezliği - T hücreleri
2* – T hücrelerinin bağışıklık yanıtındaki rolü

ZAP70 geni, T hücrelerinin gelişimi ve fonksiyonları için önemlidir. ZAP70 geni, virüslerle enfekte olan hücreleri parçalayan sitotoksik T hücrelerinin (CD8+ T hücreleri) ve diğer bağışıklılık hücrelerinin aktivesini etkileyerek bağışıklılık sistemini yönlendiren yardımcı T hücrelerinin (CD4+ T hücreleri) aktive edilmesini de gerçekleştirir.

ZAP70 genindeki mutasyonlar zeta zincir protein kinazların üretimini etkiler ve böylece protein kararsız ve işlevsiz bir hale gelir. Fonksiyonel zeta zinciri ile ilişkili protein kinaz kaybı, CD8 + T hücrelerinin yokluğuna ve CD4 + T hücrelerinin aktifliğini kaybetmesine yol açar. ZAP70 ile ilişki  li ağır kombine immün yetmezliği (SCID), T hücrelerinin aktifliğini kaybetmesi ile hastaların enfeksiyona daha yatkın hale gelmesidir.

Kalıtım Modeli

Bu hastalık otozomal resesif bir modelde (3*) kalıtsaldır, yani her hücredeki iki genin kopyası da mutasyona sahiptir. Hastalığa sahip bir bireyin ebeveynleri mutant genin bir kopyasına sahip olup otozomal resesif gen taşımalarına rağmen, hastalığın semptomlarını ve diğer belirtilerini göstermezler.

ZAP70 İle İlişikili Ağır Kombine İmmün Yetmezliği -Kalıtım görseli
3* – Otozomal Resesif Kalıtım

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

  • Seçici T hücre defekti
  • ZAP70 ile ilişkili SCID
  • Zeta protein 70 eksikliği

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/zap70-related-severe-combined-immunodeficiency

Görsel Kaynak: https://www.popgaf.com/news/bagisiklik-immun-sistemi-nasil-guclendirilir

Editör: Meryem Melisa KAR

Ne düşünüyorsunuz?

2 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir