İrem Ezgi Ustaoğlu
Giriş
UCL tarafından yönetilen bir araştırma ekibi, bir insanın yüz şeklini oluşturan genleri tanımladı.
Araştırmacılar yüz şeklini oluşturan genlerin özellikle; burun, dudak, çene ve kaş şekli gibi yüz bölgelerinin üzerinde etkisi bulunan 32 gen bölgesi tanımladılar. Bu gen bölgelerinden dokuzu yeni keşfedildi ve geri kalanları, önceden yetersiz olan kanıtları güçlendirilerek, onaylandı.
Latin Amerika genelinden 6.000’den fazla katılımcının verilerinin analizleri, bugün Science Advances‘te yayımlandı.
UCL, Aix-Marseille Üniversitesi ve The Open Üniversitesi asıllı, çok uluslu araştırma ekibi keşfedilen genlerden birinde garip bir şeye rastladı. Bu genin, on binlerce yıl önce yaşamış ve soyu tükenmiş atalarımız olan Denisovalılar’dan aktarılmış olduğunu gördüler.
Takım, TBX15 olarak adlandırılan ve dudak şekline etkide bulunan bu geni Denisovalı insanlarda bulunan genetik verilerle ilişkilendirdi. Denisovalılar, Orta Asya’da yaşamışlardı ve diğer çalışmalara göre, modern insanla türler arası çiftleşmeler yaşamışlardı. Bu sonuca; araştırmalarla Denisova genlerine, Pasifik Adalar’da yaşayanlarda ve Amerika’nın yerlilerinde rastlanması sebep olmuştur.
Yazının yardımcı yazarı Dr. Kaustubh Adhikari (UCL Genetik, Evrim & Çevre ve The Open Üniversitesi): “Bulduğumuz yüz şekli genleri, çevrelerine uyum sağlamak için evrim geçiren atalarımızın evrim sürecinin bir sonucu olabilir. Büyük ihtimalle, Denisovalılar’da bulunan ve dudak şeklini belirleyen bu gen türü, vücut yağı dağılımında bir görev almış olabilir. Bu, onları Orta Asya’nın soğuk iklimlerine daha uygun hale getirdi ve modern insanla karşılaşıp türler arası çiftleştiklerinde, bu avantaj aktarıldı.” diyor.
Yazının yardımcı yazarlarından başka biri Dr. Pierre Faux (Aix-Marseille Üniversitesi): “İlk kez antik atalarımızdan aktarılan genler, modern insanda bir yüz özelliği ile ilişkilendiriliyor. Bu durum, Avrupa-merkezli araştırmanın ötesine gitmemizle mümkün oldu. Günümüz Avrupalıları Denisovalı genleri taşımıyorlar, ancak Amerikan yerlileri taşıyor.” diye ekliyor.
Başka bir yardımcı yazar Betty Bonfante (Aix-Marseille Üniversitesi): “Araştırmamız, Avrupalı olmayan insanlarda yüz şeklini oluşturan genlere bakan çok az araştırmadan biri ve sadece profile odaklanan ilk çalışma.” diyor.
Araştırmacılar son yirmi yılda, genler ve özelliklerin arasındaki ilişkileri bulmaya çalışan genom boyu bağdaştırma çalışmalarının insan genomunun haritalanması ile mümkün kılınmasından beri, binlerce insanın karmaşık genetik verilerini incelediler. Bu araştırma, katılımcıların yüz özelliklerini baz alarak genetik bilgilerini 59 parametre ile karşılaştırdı. (belirli noktalar arası uzaklık, açılar ve oranlar)
Yardımcı yazarlardan biri Profesör Andres Ruiz Linares (Fudan Ünivesitesi, UCL Genetik, Evrim &Çevre ve Aix-Marseille Üniversitesi): “Bu tarz araştırmalar, bize biyomedikal yeni görüşler sağlayabilir ve insanların evrimini anlamamıza yardımcı olabilir.” diyor.
Bu araştırmanın bulguları, yüz şeklini oluşturan genlerin gelişim süreçlerini anlamamıza ve dolayısıyla yüz anomalilerine sebep olan genetik hastalıklara karşı araştırmalara yardımcı olabilir.
Sonuçlar, ayrıca insan be diğer türlerdeki yüz görünümünün evrimini anlamamıza da katkıda bulunuyor. Bu araştırmada yeni keşfedilen genlerden biri, VPS13B, burnun sivriliğini etkiliyor. Araştırmacılar, bu genin farede burnun yapısını da etkilediğini buldu, bu durum uzak akraba olan memelilerde bile ortak, geniş bir genetik yapıya işaret olabilir.
Kaynak: https://phys.org/news/2021-02-genes.html
Görsel Kaynak: https://www.pnas.org/content/115/4/625
Editör: Hazal Kalsın DEMİR