Yumurtadaki Kertenkelelerde Beyin Paraziti Bulundu

Giriş

Bilim insanları kertenkele embriyolarının beyninde parazitik solucan buldu. Parazitler beyne nasıl girdi?

Yeni bulunmuş parazitik solucan türü daha yumurtasından çıkmadan yavru kertenkelenin beynine doğru hareket ediyor.

Nasıl oluyor da iplik kurtları kertenkele beynine zorla girip büyüyor? Yeni bir çalışmaya göre, bu parazitler anne kertenkelelerin yumurtalıklarından içeri sızıyor.

The American Naturalist dergisinin 2020 Mayıs ayında basılacak olan yeni baskısı üzerine çalışan yazarların bahsettiğine göre memelilerden beslenen parazitik iplik kurtları anneden embriyoya plasenta yoluyla veya doğumdan sonra anne sütü ile geçiyor. Fakat şuana dek, kimse sürüngenlerdeki parazitlerin anneden yavruya geçebileceğini düşünmüyordu çünkü kanıtlar,kertenkele gibi yumurtlayan hayvanların belli parazit bulaşma yöntemlerine azda olsa savunmaya sahip oldukları fikrini uyandırıyordu.

Fakat bilim adamlarının şaşkınlığına göre kertenkele embriyosundaki parazitlerin keşfi, sürüngen yumurtasının geçmişte düşünüldüğü kadar aşılamaz olmadığını gösteriyor.

İsveç’te bulunan Lund Üniversitesi’nde bulunan evrimsel biyolog ve önder yazar Nathalie Feiner bir sözünde ”Önceden çok fazla kertenkele yumurtası parçalamış olmama rağmen embriyonun beyninde gezinen bir şeyler gördüğümde şok olmuştum.” demiştir.

Feiner ve iş arkadaşı tüm Avrupa’da yaygın olarak bilinen duvar kertenkelesi (Podarcis muralis) üzerinde çalıştı. Kertenkele embriyosu üzerinde düzenli olarak parçalama yaparak ve gelişimini inceleyerek çoğunu parazitsiz buldu. Ama Pireneler sıradağındaki yaygın duvar kertenkelelerin bir popülasyonu iplik kurtları ile dolup taşıyor.

Bu solucanların nereden geldikleri merak edilmekle beraber araştırmacılar anne kertenkeleleri araştırdılar. Sonuç olarak iplik kurtlarının hayvan yumurtalıklarında kıpırdadıklarını buldular. İplik kurtları genelde duvar kertenkelesinin bağırsaklarını istila eder fakat yazarın hipotezine göre bu yeni bulunmuş tür kadınların üreme sistemine başarılı bir şekilde adapte olup orada gelişebilir. Yumurtalığa girmiş solucanlar, büyümekte olan kertenkele embriyosuna gizlice sızarlar. Yumurta sert kabuklu haline gelmeden önce beyne girerler.

Yazar bir kaç parazit kapmış kertenkelenin erişkinliğe ulaşmasını bekledi, notlarında belirttiğine göre ”parazit kapmış kertenkeleler normal bir şekilde büyüyor. Aynı zamanda iplik kurtları yumurtadan çıkmış olan yavruların kafatasında büyüyor.” Yavrular, parazitler olmasına rağmen ilk çıktıklarında sağlıklı görünüyorlar. Fakat araştırmacılar kertenkelenin ileriye dönük sağlıklarını ve olgunluğa eriştikçe sergiledikleri davranışları takip etmediler.

”Anne ve embriyo arasındaki dikey gönderme duvar kertenkelelerinin içinde bulduğumuz iplik kurtlarına özgü olsaydı ve bu diğer türlerde de meydana gelseydi eğer bunu bilmek heyecanlı olurdu.” dedi Feiner. ”Ayrıca kertenkelelerin davranışlarının beyinlerindeki solucanlar tarafından etkilendiğini bulmak ilginç olurdu.”

Kaynak: https://www.livescience.com/parasitic-worms-in-lizard-embryos.html

Görsel Kaynak: https://www.statnews.com/2017/04/06/research-parasite-award-data-analysis/

Editör: Meryem Melisa KAR