X İlişkili Kondrodisplazi Punktata 2

Tanım

X ilişkili kondrodisplazi punktata 2, kemik, deri, göz anormallikleriyle tanımlanan bir hastalıktır. Hemen hemen sadece kadınlarda meydana gelir.

Bu durumun belirtileri geniş ölçüde çeşitlenmesine rağmen, neredeyse bütün kondrodisplazi punktata hastalığı olan bireylerin, x-ışınında görünen, kemiklerinin uçlarına yakın yerlerde ve kıkırdaklarında noktalar (lekeler) görülür. Kondrodisplazi Punktata’nın bu formunda lekeler sıklıkla, bacakların uzun kemiklerini, kaburgaları, omurga kemiklerini (omurlar) ve soluk borusunu oluşturan kıkırdakları (trake) etkiler. Bu lekeler bebeklik döneminde anlaşılır bir şekilde görülür fakat çocukluk döneminde kaybolur. Kondrodisplazi punktata 2’ye sahip insanlarda diğer iskelet anormalliklerine, sağ ve sol taraflarda farklılık gösteren, üst bacaklardaki ve kalçadaki kemiklerin kısalması (rizomelik), omurganın sürekli gelişen anormal eğriliği (kamburluk) (Görsel 1) dahildir. Bu anormallikin sonucu olarak, bu hastalığa sahip insanlar kısa boylu olma eğilimindelerdir.

X ilişkili Kondrodisplazi Punktata 2’ye sahip bebekler kuru, doğrusal veya spiral şekilli (girdap) pul pul lekeli cilt (iktiyozis) ile doğarlar. Bu pul pul lekeler zamanla kaybolur, yerini kılsız, anormal renkli cilt kabartılarına (foliküler atrofoderma) bırakır. Ayrıca, etkilenen bireylerin çoğu kafa derisinde seyrek, kalın saçlara (Görsel 2) sahiptir.

Kondrodisplazi Punktata’lı insanların çoğu, doğuştan ya da küçük çocukluktan beri bulutlu göz merceğine (katarakt) (Görsel 3) sahiptir. Bu hastalıkla ilişkili diğer göz (Görsel 4) anormalliklerine küçük göz (mikroftalmi), küçük kornea (mikrokornea) da dahildir. Kornea, gözün açık olan ön yüzeyidir. Bu göz anormallikleri, gözün görüntüsünü bozabilir.

X’e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 2’ye sahip kadınlar, normal zeka seviyesine ve normal ömür uzunluğuna sahiptir. Yine de, az sayıdaki erkeklerde de durumun çok daha ağır bir şekli raporlara geçmiştir. Etkilenen erkekler, kadınlarla bazı aynı özelliklere sahiptir, bunun yanısıra zayıf kas tonusu (hipoteni), beyinsel yapısal bozukluklar, orta dereceli geciken gelişmeler, nöbetler, farklı yüz özellikleri ve diğer doğumsal bozukluklara da sahiptir. Erkeklerde X’e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 2 ile ilişkili sağlık problemleri sıklıkla yaşamı tehdit eder.

Sıklık

X’e Bağlı Kondrodizplazi Punktata 2’nin 400,000 yenidoğanda 1’ini etkilediği tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, bu hastalık tahmin edilenden daha yaygın olabilir çünkü özellikle erkeklerde daha hafif semptomlar gösterdiği için eksik tanı konulmuş olması muhtemeldir.

X’e Bağlı Kondrodizplazi Punktata 2 hastalığının yüzde 95’i kadınlarda görülmüştür. Bilimsel literatürde yaklaşık bir düzine bu hastalığa sahip erkek vakası raporlanmıştır.

Nedenler

X’e Bağlı Kondrodizplazi Punktata 2’ye EBP genindeki mutasyonlar sebep olur. Bu gen, kolesterol üretiminin son aşamalarının birinden sorumlu olan 3β-hidroksisteroid-∆8,∆7-izomeraz adı verilen enzimin üremesini sağlar. Kolesterol, vücutta üretilen veya hayvansal gıdalardan alınan (özellikle yumurta sarısı, et, kümes hayvanlarının eti, balık ve süt ürünleri) kolay şekil alan yağ benzeri maddedir. Bunun yanı sıra fazla kolesterol, kalp hastalıkları için risk faktörüdür, bu molekül normal embriyonik gelişim için gereklidir ve doğumdan önce ve sonrası için önemli fonksiyonlara sahiptir. Hücre zarının yapısal bir bileşenidir ve bazı hormonların ve sindirim asitlerinin üretiminde rol oynar.

EBP genindeki mutasyonlar, 3β-hidroksisteroid-∆8,∆7-izomerazın aktivitesini düşürür, hücrelerin gerekli kolesterol üretmesini engeller. Bu enzimin eksikliği ayrıca kolesterol üretiminin potansiyel olarak toksik yan ürünlerinin oluşmasına izin verir. Düşük kolesterol seviyesi ve diğer maddelerin birikimi, çoğu vücut sisteminin gelişimini bozabilir. Kolesterol üretimindeki bu bozukluğun, X’e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 2’ye nasıl spesifik özellikler oluşumuna yol açtığı bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Bu durum X’e bağlı dominant bir modelde (Görsel 5) kalıtılır. Bu hastalıkla bağlantılı bu gen, iki cinsiyet kromozomundan (Görsel 6) biri olan X kromozomunda yer alır. Kadınlarda (İki X kromozomuna sahip) her hücrede EBP geninin iki kopyasından birinin mutasyona uğraması bu hastalık için yeterlidir. Bazı hücreler normal miktarda 3β-hidroksisteroid-∆8,∆7-izomeraz üretir, bazılarıysa hiç üretmez. Bu enzimin miktarında ortaya çıkan toplan azalma, X’e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 2’nin belirtilerinin temelini oluşturur.

Erkeklerde (sadece bir X kromozomuna sahip), EBP genindeki mutasyon, 3β-hidroksisteroid-∆8,∆7-izomerazın toplam kaybına yol açabilir. Bu enzimin tamamen eksikliği, gelişimin erken dönemlerinde genellikle ölümcüldür, bu yüzden az sayıdaki erkek X’e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 2’ye sahip bir şekilde doğar.

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

• CDPX2
• Kondrodisplazi Punktata 2, X’e bağlı
• Conradi-Hünermann-Happle Sendromu
• Conradi-Hünermann Sendromu
• Happle Sendromu
• X’e Bağlı Dominant Kondrodisplazi Punktata

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/x-linked-chondrodysplasia-punctata-2

Görsel Kaynak: https://www.trulyopenmri.com/about-our-truly-open-mri/

Editör: Meryem Melisa KAR