William Bayliss Kimdir?

Tanım

William Bayliss, Ernest Starling ile araştırdığı sekretin adı verilen peptit hormonunun kaşiflerinden olan bir İngiliz fizyologdu. Bayliss, Starling ile birlikte ayrıca peristaltik hareketi, yani sindirim kanalının besinlerin sindirim kanalında ilerlemesi esnasında gerçekleştirdiği kasılmaları keşfetti. Bu keşifler dışında, Bayliss fiziksel kimya, biyokimya ve fizyoloji alanlarındaki araştırmaları dolayısıyla önemli bir isimdi.

Erken Yaşamı ve Eğitim Geçmişi

William Bayliss, 1860 yılının 2 Mayıs günü Wednesbury, Butcroft’ta doğdu. Ebeveynleri Jane Maddock ve Moses Bayliss birer vidalı cıvata üreticisiydi. Kardeşi yoktu ve ismini Wolverhampton’ın Cable Street’teki demir fabrikasını kuran amcasından aldı. Hayatının ilerleyen yıllarında  William bu firmaya başka biriyle birlikte dahil oldu ve firma ilerleyen süreçte Bayliss, Jones ve Bayliss olarak anılmaya başlandı.

İlk eğitimini Wolverhampton’da büyürken, Mowbray House School’da aldı. Daha sonra Wolverhampton Hastanesinde bir doktorun çırağı oldu ki bu, ufak bir değişikliğe rağmen uzun vadede başarılı olduğu tıbba ilgisinin uyandırılması için yapılmıştı. Çıraklığını tamamlayamadı ve 1881’de University College London’a gittiğinde farklı bir yola girdi. Dört yıl sonra, Oxford Wadham Üniversitesi’ne girdi. Burada geçirdiği zaman boyunca Doğa Bilimleri ya da Fizyoloji bölümlerinin birinden  diplomasını almak üzere çalıştı. O zamanlar bu, birçok bilim insanının ilgi göstermeye başladığı bir alandı. Derecesini tamamladıktan sonra 1888-1912 yılları arasında, University College London’da öğretmenlik yaptı ve burada çalışırken büyük keşfini yaptı.

Kariyeri ve Bilimsel Çalışmaları

Bayliss ile parlayan bir diğer isim olan Ernest Henry Starling aynı zamanda University College London’da çalışan bir fizyologdu. Bayliss ve Starling, besinlerin içeriğinin ince bağırsakta ortaya çıktığını keşfettiler. Bu iki fizyolog, özgül bir hormon olan kimyasal madde sekretinin nasıl salgılandığını ortaya koydular. Bu madde, sekretin, pankreasa kan yoluyla taşınıyor ve sindirimin en önemli noktalarından biri olan pankreas özsuyunu aktive ediyordu. İkilinin keşfi olan sekretin hormonu, keşfedilen ilk hormondur.

Bayliis ve Starling, “hormon” terimini organlar üzerindeki etkileri nedeniyle Yunanca “uyandırmak, heyecanlandırmak” anlamlarına gelen bir ifadeden türettiler. İkilinin keşifleri sayesinde tıp ve bilim dünyasında yepyeni bir araştırma kapısı aralanmış oldu.

Keşifleri, bilim dünyasına olumlu katkılarının yanında pek çok tartışmaya da neden oldu. İkili, 1903 Brown Dog meselesine neden olan hayvan deneyleri üzerinde çalıştı. O zamanlar Ulusal Anti-Vivesection Derneği’nde çalışan Stephen Coleridge, derneğe, University College London’da bir kahverengi köpeğin canlandırıldığını ve prosedürün Bayliss tarafından uygulandığını söyledi. Bayliss buna karşılık olarak Coleridge’e dava açtı ve davayı kazandı. Bu olayın sonrasında, özellikle fizyolojik araştırma departmanı, olayın neden olduğu zarar dolayısıyla üniversiteye 2000£’dan fazla bağışta bulunmak durumunda kaldı. Bayliss konuyla ilgilenmemenin yanında, hayvanlara uygun müdahaleler konusunda birkaç makale yazdı. Bayliss 1912’de Fizyoloji Profesörü olarak University College London’a atandı.

Bayliss verimli bir kariyere sahipti ve Ernest Starling ile gerçekleştirdiği ikili keşfi, bugün bile hatırlanmayı başaran son başarısı değildi. Hastaların ameliyat sonrası deneyimlemeye eğilimli olduğu “karşı şok”a sebep olan salin enjeksiyonları ile ilgili çalışmalara katıldı. Bu çalışmalar sırasında edindiği bulgulara dayanarak reçine-salin enjeksiyonunu önerdi. Bu enjeksiyon, Birinci Dünya Savaşı sırasında büyük yaraları olan kişilerde kullanıldı ve pek çoğunun hayatı bu sayede kurtuldu.

Genel Fizyoloji bölümünde profesör olarak görevlendirilmesinden üç yıl sonra, Bayliss’in “Genel Fizyolojinin Prensipleri” isimli klasik kitabı yayımlandı. Kitabı, Bayliss’in hayatı boyunca dört basıma sahip oldu. İlerleyen yıllarda revizyonları kendisinin yapamayacağı kadar hastalandığı bir noktaya geldi ve her bölümü ayrı bir profesyonellik gerektirdiği ve Bayliss’ten sonraki hiçkimse Bayliss’in bilgi birikimine sahip olmadığı için, sonraki hiçbir basım veya revizyonları Bayliss’in yaptığı basımlar kadar iyi olmadı.

Sir William Bayliss ölümünden iki yıl önce şövalyelik unvanı aldı ve ardından Hampstead’de yaşarken amcasının başını çektiği aile işlerinin yöneticisi olarak çalışmaya devam etti.

Kişisel Hayatı ve İlerleyen Yılları

Ernest Starling ile olan iş birlikleri sadece bilimle sınırlı değildi. Aslında, söz konusu kişisel hayatlarıyken farklı bir miras bıraktılar. Bayliss’in çocukları Starling’in kız kardeşi Gertrude’dandı. Gertrude ve Bayliss’in üç oğulları, bir kızı vardı. Leonard Ernest Bayliss, babasının izinden gidip bir fizyolog olurken aynı zamanda University Colleg London’da, Dayısı Starling’in kanatları altında eğitim gördü.

Bayliss ve eşi, yakın çevrelerindeki insanlarla oldukça yakındılar ve karşılıklı çıkarları da vardı. Aile şirketlerinin bulunduğu Cable Street’teki çalışanlarının çalışma koşullarını iyileştirmek için çaba harcadılar. Bölgedeki insanlar çiftin misafirperverliğini biliyordu ve Bayliss, evlerinde tuhaf bir bilimsel enerjiye neden oluyordu. Farklı duyumlara göre, Bayliss oldukça cana yakın, nazik ve dürüst bir adamdı. Ayrıca, diğer insanlara her zaman kendisinden daha çok değer veren bir adam olduğu söylenirdi.

Bayliss 1924 yılında Londra’da öldü. Birkaç on yıl sonra, 1979’da Bayliss ve Starling Derneği kuruldu ve derneğin temel amacı merkezi ve otonomik peptit işlevlerine odaklanmaktı.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/william-bayliss/

Görsel Kaynak: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:William_Bayliss_Wellcome_L0026811.jpg

Editör: İrem Ezgi Ustaoğlu