in

EntellektüelEntellektüel AğlamaklıAğlamaklı Sevgi DoluSevgi Dolu ÇalışkanÇalışkan

Von Hippel-Lindau Sendromu

Von Hippel-Lindau Sendromu: Tanım, Sıklık, Nedenler ve Kalıtım Modeli

İçindekiler

Tanım

Von Hippel-Lindau sendromu, vücudun farklı kısımlarında içi sıvı dolu keselerin (kistler) ve tümörün oluşumu ile kendini gösteren kalıtımsal bir hastalıktır. Tümor kanserli veya kansersiz olabilir ve en sık görüldüğü dönem erken yetişkinlik dönemidir. Fakat Von Hippel-Lindau sendromunun işaretleri ve belirtileri hayat boyunca meydana gelebilir.

Hemanjioblastom olarak adlandırılan tümörler, Von Hippel-Lindau sendromunun belirgin özelliğidir. Bunların gelişimi ortaya yeni çıkan kan damarlarından oluşur. Genelde kansersiz olmalarına rağmen hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilirler.  Omurilikte ve beyinde gelişen hemanjioblastomlar baş ağrısı, kusma, halsizlik ve kas koordinasyonunu kaybetme (ataksi) gibi sorunlara yol açar. Hemanjioblastomlar ayrıca gözü arka tarafını kapsayan ışığa duyarlı dokuda da (retina) meydana gelebilir. Aynı zamanda retina anjiyomları olarakta bilinen bu tümörler görme yetisi kaybına neden olabilir.

Von Hippel-Lindau sendromuna sahip insanların böbreklerinde, pankreasında ve genital bölgelerinde sıklıkla kist gelişir. Bu kistler pankreasa ait nöroendokrin tümörü olarak isimlendirilen bir çeşit pankreas kanseri ve saydam, böbrek hücreli karsinom olarak adlandırılan bir çeşit böbrek kanseri geliştirme riski de yüksektir.

Von Hippel-Lindau sendormu, sıklıkla adrenal bezlerde (böbreklerin üstünde hormon üreten bezler) meydana gelen ve feokromositoma adı verilen bir çeşit tümör ile alakalıdır. Feokromositomalar genellikle kansersizdir. Herhangi bir belirti göstermezler fakat bazı durumlarda baş ağrısı, panik atak, fazla terleme veya çok tehlikeli derecede yüksek tansiyon görülebilir. Feokromositomalar bilhassa ameliyat olma, kaza geçirme veya hamilelik gibi strese ve travmaya sebep olan zamanlarda tehlikelidir.

Von Hippel-Lindau sendromuna sahip kişilerin yaklaşık olarak %10’unda iç kulakta kansersiz tümör olan endolenfatik keseler gelişir. Bu gelişimler her iki kulakta da duyma yetisi kaybına, kulaklarda sızlama, çınlamaya (tinnitus) ve denge konusunda sorunlara yol açabilir. Tedavi olunmazsa bu hastalık ani şiddetli sağırlığa yol açabilir.

Von Hippel-Lindau sendromuna sahip kişilerin karaciğer ve akciğerlerinde de kansersiz tümör gelişebilir. Bu tümörler herhangi bir belirti veya işaret göstermez.

Sıklık

Bu sendromun görülme olasılığı 36.000 kişide 1 olarak tahmin edilmektedir.

Nedenler

VHL genindeki mutasyonlar sonucunda Von Hippel-Lindau sendromu meydana gelir. Bu gen tümör baskılayan bir gendir yani hücrelerin çok hızlı ve fazla sayıda kontrolsüz bir şekilde bölünmesini engeller. Bu gendeki mutasyonlar VHL proteininin üretimine engel olur ve proteinin normal olmayan farklı bir çeşidinin üretilmesine sebep olur. Değiştirilmiş VHL proteini, hücrenin hayatta kalmasını ve bölünme işlemini normal bir şekilde düzenleyemez. Sonuç olarak hücreler kontrolsüz bir şekilde bölünür ve Von Hippel-Lindau sendromunun sorunlarından olan tümörleri ve kistleri meydana getirirler.

Kalıtım Modeli

VHL genindeki mutasyonlar otozomal baskın olarak kalıtılır yani tüm hücrelerde değiştirilmiş genin sadece bir kopyası, kist ve tümör meydana getirme riskini arttırır. Bu sendroma sahip kişiler, etkilenen aile üyesinden genin değiştirilmiş kopyasını almıştır. Değiştirilmiş gen, hastaların yaklaşık olarak %20’sinde üreme hücrelerinin (yumurta ve sperm) oluşumu esnasında veya gelişme sürecinin erken döneminde gerçekleşen mutasyonun sonucudur.

Rahatsızlığa sebep olmak için her hücrede değiştirilmiş genin sadece bir kopyasının olması yeterli olsa da birçok otozomal baskınlık durumundan değişik olarak Von Hippel-Lindau sendromunda tümör ve kist oluşumunun gerçekleşmesi için VHL geninin 2 kopyasının değiştirilmiş olması gerekir. VHL geninin ikinci kopyasındaki mutasyon kişilerin yaşamları boyunca beyin, retina ve böbrekler gibi organlarındaki belli başlı hücrelerde gerçekleşir. Genin iki değiştirilmiş olan kopyasına sahip olan hücreler, kistlerin ve tümörlerin gelişmesine izin veren işlevsel VHL proteini yapamazlar. VHL mutasyonunun kalıtıldığı çoğu kişinin bazı hücrelerinde eninde sonunda genin ikinci kopyası mutasyon geçirecek ve Von Hippel-Lindau sendromunun belirtilerini ve özelliklerini ortaya çıkaracaktır.

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

  • Anjiyomatoz retina
  • Serebello retinal anjiyomatoz, ailesel
  • Hippel-Lindau hastalığı
  • VHL sendromu
  • Von Hippel-Lindau rahatsızlığı

Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/condition/von-hippel-lindau-syndrome/

Görsel Kaynak: https://thingshealth.com/types-of-brain-cancers/4/

Editör: Meryem Melisa KAR

Ne düşünüyorsunuz?

4 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir