Trikotiyodistrofi

İçindekiler

Tanım

Trikotiyodistrofi, vücudun birçok bölümünü etkileyen nadir görülen bir kalıtsal hastalıktır. Genellikle TTD olarak adlandırılır. Bu hastalığın göstergesi, kolayca kırılabilen ve seyrek olan narin saçlardır. Yapılan testlerde, sülfür elementinin saçlarda eksik olduğu bulunmuştur. Normalde sülfür, saça dayanıklılık kazandıran bir elementtir.

Trikotiyodistrofinin belirti ve semptomları oldukça geniştir. Hafif vakalar sadece saçı belirti olarak gösterirken daha şiddetli vakalar gelişim geriliğine, önemli zihinsel engelliliğe ve tekrarlı enfeksiyonlara neden olan belirtileri gösterir. Şiddetli bir şekilde etkilenen bireyler, sadece bebeklik ya da erken çocukluk dönemlerine kadar hayatta kalabilirler.

Trikotiyodistrofiye sahip olan çocukların anneleri, hamilelik dönemlerinde bazı sorunlarla karşılaşabilirler. Gebeliğin neden olduğu yüksek tansiyon (preeklamsi) ve karaciğere zarar verebilen HELLP Sendromu bu problemlerden olabilir. Hastalığa sahip olan bebeklerde erken doğum, düşük doğum kilosu ve yavaş büyüme riski yüksektir. Etkilenen birçok çocuk, yaşıtlarına göre daha kısadır. Trikotiyodistrofili bireylerin çoğu dışa dönük ve çekici kişilikleriyle oldukça sosyal olmalarına rağmen zihinsel engellilik ve gecikmiş gelişim de yaygındır. Bazıları, görüntüleme testleriyle görülebilen beyin anormalliklerine sahiptir.

Trikotiyodistrofi, tekrar eden enfeksiyonlarla da ilişkilidir özellikle hayati risk içerebilen solunum enfeksiyonları bunlardan biridir. Trikotiyodistrofinin diğer özelliklerine bakıldığında; kuru-pullu deri (iktiyozis/balık pulu hastalığı), el ve ayak tırnaklarında anormallikler, doğumdan itibaren iki göz merceğinin de bulanıklaşması (konjenital katarakt*), zayıf koordinasyon ve iskelet anormallikleri sayılabilir.

Trikotiyodistrofiye sahip olan insanların yaklaşık olarak yarısı, bu hastalığın ışığa karşı duyarlı (fotosensitif) formuna sahiptir yani güneşten gelen ultraviyole ışınlara (UV) karşı aşırı derecede hassastırlar. Bu bireylerde, güneşin altında sadece birkaç dakika zaman geçirdiklerinde bile şiddetli derece güneş yanıkları görülür. Yine de deride aşırı derecede çillenme ya da cilt kanseri riskinin artışı gibi güneşin sebep olduğu diğer problemleri göstermezler. Sebebi ise net bir şekilde bilinmiyor. Hastalığa sahip birçok bireyin terlemediği rapor edilmiştir.

Sıklık

Trikotiyodistrofi, Avrupa ve Amerika’da yaklaşık olarak 1 milyon yeni doğanda 1 görüldüğü düşünülüyor. Dünya çapında rapor edilen etkilenmiş birey sayısı ise yaklaşık olarak 100.

Nedenler

Trikotiyodistrofinin fotosensitif formunun birçok durumu ERCC2, ERCC3 ve GTF2H5 genlerinden birinde açığa çıkan mutasyonların sonucudur. Bu genler tarafından üretilen proteinler, genel transkripsiyon faktörü-IIH kompleksi (TFIIH) olarak adlandırılan protein grubunun bir kısmı ile beraber çalışırlar. Bu kompleks, güneşten gelen UV radyasyonunun sebep olduğu DNA hasarının tamirine katılır. THIIH kompleksi aynı zamanda gen transkripsiyonunda da önemli role sahiptir.

ERCC2, ERCC3 ve GTF2H5 genlerindeki mutasyonlar, hücre içerisindeki TFIIH kompleksinin miktarını düşürürler. Bu durum ise, DNA tamiri ve gen transkripsiyonun azalmasına neden olur. Muhtemelen DNA hasarı tamirinin yetersizliği, etkilenen kişilerdeki güneş duyarlılığının temelini oluşturur. Çalışmalar, Trikotiyodistrofinin diğer çoğu özelliklerinin doğumdan önce ve sonra normal gelişim için gerekli olan genlerin transkripsiyonu ile ilgili sorunlardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

En azından bir gendeki mutasyonların (MPLKIP), Trikotiyodistrofinin fotosensitif olamayan formuna sebep olduğu rapor edilmiştir. Bu gendeki mutasyonlar, fotosensitif olmayan tüm Trikotiyodistrofi vakalarının yüzde yirmiden daha azını oluşturur. MPLKIP geni tarafından üretilen protein, DNA hasarı tamirinde rol oynamamasına rağmen hakkında az şey bilinir. MPLKIP genindeki mutasyonların, Trikotiyodistrofinin çeşitli özelliklerine nasıl neden olduğunu net değildir.

Kalıtım Modeli

Trikotiyodistrofi, otozomal resesif (2*) olarak aktarılır. Otozomal resesif olma durumu, her bir hücrede genin iki kopyasının da mutasyona uğramış olmasıdır. Otozomal resesif durumuna sahip bireylerin her bir ebeveyni mutasyona uğramış olan genin bir kopyasını taşırlar. Ama genel olarak onlar bu hastalığın belirti ve semptomlarını göstermezler.