Tip 2 Diyabet

İçindekiler

Tanım

Tip 2 diyabet, anormal olarak yüksek kan şekeri seviyesi tarafından tanımlanan bir hastalıktır. Diyabetin bu tipinde, vücut düzgün bir şekilde insülin yapımını ve kullanımını durdurur. İnsülin pankreasta üretilen bir hormondur ve kan şekeri seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olur. İnsülin, özellikle glikozun kandan hücrelere ne miktarda geçtiğini kontrol eder. Glikoz hücrelerde enerji kaynağı olarak kullanılan bir şeker türüdür. Kan şekeri seviyesi yükseldiği zaman, pankreas insülin salgılar. Böylece fazla miktardaki glikoz hücrelere geçer ve kandaki glikoz miktarı düşürülür.

Tip 2 diyabet geliştiren birçok insan insülin direncine sahiptir. İnsülin direnci durumu ise vücut hücrelerinin normalden daha az etkin olarak insülin kullanması durumudur. İnsülin direnci geliştikçe, kan şekeri seviyesini normal aralıkta tutmak için daha fazla insüline ihtiyaç duyulur. Artan ihtiyaca ayak uydurmak için pankreastaki insülin üreten hücreler fazla miktarda insülin üretirler. Bu hücreler beta hücreleri olarak adlandırılırlar. Zamanla beta hücreleri kan şekeri değişikliklerine daha az tepki verir hale gelirler ve bu, vücudun kan şekeri seviyesini etkili bir şekilde düşürmesini engelleyen insülin eksikliğine neden olur. Birçok insan yaşlandıkça insülin dirençliliği kazanır ama yetersiz egzersiz ve aşırı kilo alımı bunu daha da kötü yapar. Bu durumlar tip 2 diyabetin gelişime olasılığını fazlasıyla arttırır.

Tip 2 diyabet herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. Çoğunluk orta yaşlarda ya da sonrasında başlar. Belirti ve semptomları yıllar içinde yavaşça gelişir. Devamlı ürinasyon (idrar çıkarma) (poliüre), aşırı derecede susama (polidipsi), yorgunluk, bulanık görme, karıncalanma ya da ayaklarda ve ellerde his kaybı (diyabetik nöropati), iyi iyileşmeyen yaralar ve kilo kaybı hastalığın semptomlarındandır. Eğer kan şekeri seviyesi diyet ya da ilaç tedavisi yoluyla kontrol edilemezse, tip 2 diyabet kalıcı (kronik) sağlık problemlerine neden olabilir. Bu sağlık problemleri kalp hastalığı ve felç, sinir zedelenmesi, böbreklerde, gözde ve vücudun diğer bölümlerindeki hasarları içerir.

Sıklık

Tip 2 diyabet en yaygın diyabet türüdür, bütün diyabet vakalarının yüzde 90-95’i kapsar. 2015’te Amerika’da 23 milyondan fazla insana diyabet tanısı konuldu ve buna ek olarak büyük ihtimalle 7 milyon insan andiyagnoze (tanısı konmamış) diyabete sahiptir. Diyabetin yaygınlığı yaşla beraber artar. Hastalık şimdilik 65 yaş üstü Amerikalıların yüzde 20’sinden fazlasını etkiliyor. Amerika’da önde gelen yedinci ölüm nedenidir.

Diyabetin riski etnik ya da coğrafik durum tarafından çeşitlenir. Amerika’da hastalık yerli Amerikalılar ve Alaska yerlilerinde fazlasıyla yaygındır. Hastalığın yaygınlığı Afrika kökenli Amerikan ya da İspanyol halkında, İspanyol olmayan beyaz ya da Asyalı halktan daha fazladır. Coğrafik olarak; Diyabet, Amerika Birleşik Devletlerinin güney ve Appalas bölgelerinde çok yaygındır.

Diyabetin yaygınlığı dünya çapında hızla artmaktadır. Pasif hayat tarzı, obezite ve diğer risk faktörlerinin artması nedeniyle, bu hastalığın sıklığı son 35 yılda 4 kattan daha fazla artmıştır.

Nedenler

Tip 2 diyabetin nedenleri karmaşıktır. Bu durum, bir kısmı tanımlanamayan genetik ve yaşam tarzı faktörlerinin bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır.

Çalışmalar, tip 2 diyabet geliştirme riskleriyle ilişkili en az 150 DNA varyasyonunu tanımladı. Bu değişimlerin çoğu yaygındır. Ve bu değişimler hem diyabetli insanlarda hem de diyabetsiz olanlarda bulunur. Her bir insan, riski arttıran ve azaltan bazı varyasyonlara sahiptir. Bir kişinin hastalığı geliştirme olasılığını belirlemesine yardımcı olan bu değişikliklerin birleşimidir.

Tip 2 diyabet ile ilişkili genetik varyasyonların çoğunluğunun; gen ekspresyonun miktarının, zamanının ve konumunun hafifçe değişimiyle hareket ettiği düşünülür. Ekspresyondaki bu değişimler; pankreastaki beta hücrelerinin fonksiyonu ve gelişimi, insülinin işlenme ve salınımı ve hücrenin insülin etkilerine hassasiyeti de dahil olmak üzere tip 2 diyabetinin birçok halini içeren genleri etkiler. Bununla birlikte, tip 2 diyabetle ilişkilendirilen varyasyonların çoğu için hastalık riskine katkı sağlayan mekanizma bilinmemektedir.

Genetik varyasyonlar büyük ihtimalle bireyin tip 2 diyabet riskini etkilemek için sağlık ve yaşam tarzı faktörleriyle birlikte hareket eder. Bütün bu faktörler, vücudun insülin üretme ve buna cevap verme yeteneğiyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkilidir. Fazla kilo ya da obezite, insülin dirençliliği, prediyabet (diyabet için yeterli olmayan ama normalden daha yüksek kan şekeri seviyesi) ve hamilelik süresinde açığa çıkan gebelik şekeri olarak adlandırılan bir diyabet tipini de içeren hastalıklara eğilimli olan sağlık durumlarıdır. Yaşam şekli faktörlerinin içerdiği sigara içme, yetersiz beslenme ve fiziksel hareketsizlik de tip 2 diyabet riskini arttırır.

Kalıtım Modeli

Birçok etkilenmiş birey en az bir hastalıklı yakın aile üyesine sahip olmasına rağmen, örneğin anne-baba ya da ikiz kardeş, tip 2 diyabetin kesin bir kalıtım şekli yoktur. Tip 2 diyabetinin gelişiminin riski, etkilenmiş aile bireyi sayısıyla artar. Artan risk kısmen paylaşılan genetik faktörlerden olabilir. Ama aile üyeleri tarafından paylaşılan yaşam tarzı etkileriyle (yeme ve egzersiz alışkanlıkları gibi) de ilgilidir.