Tıkayıcı Uyku Apnesi

İçindekiler

Tanım

Tıkayıcı uyku apnesi, hastaların uyku sırasında nefes almasının durması durumudur. Bu durum gırtlakta bulunan üst solunum yolunun kısmen veya tamamen kapanması ile ilişkilendirilir. Üst solunum yolunun komple kapanması durumu apneye delalet ederken; kısmen kapanması durumu hipopneye delalet eder.

Tıkayıcı uyku apnesinden mustarip insanlar ani uyku bölünmeleri ve yüksek horlama belirtilerini gösterebilirler. Sürekli olarak gerçekleşen nefes kesilmeleri ilerleyen dönemlerde kanda bulunan oksijen miktarının normalden aşağı inmesine (hipoksemi) bundan dolayı olarak da kandaki karbondioksit seviyesinin normalin üstüne çıkmasına (hiperkapni) neden olur.

Bölünmüş ve düşük kalitedeki uyku; gün içinde uyuklamalara, uykusuzluğa, yorgunluğa, dikkat dağınıklığına ve hafıza problemlerine, baş ağrısına, depresyona ve cinsel problemlere sebebiyet verir. Tıkayıcı uyku apnesinin uykusuzluğa sebep olduğu hastaların motorlu araçlarda kaza yapma oranı daha yükseltir. Tıkayıcı uyku apnesi aynı zamanda insülin direnci riskinin (Kanda bulunan şeker miktarının artma veya azalmasına sebep olur) artması ile de ilişkilendirilir. İnsülin direncinin artması durumunda hasta; hipertansiyon, kalp ile ilgili hastalıklar ve felç gibi sıkıntılar yaşayabilir.

Sıklık

Tıkayıcı uyku apnesin oldukça yaygın bir durumdur. Dünya üzerindeki çocukların %2-%4’ü ve yetişkinlerin ise en az %10’unun bu durumda yaşadığı düşünülmektedir. Tıkayıcı uyku apnesi kadın bireylerde erkek bireylerden daha yüksek oranda gözlenir.

Nedenler

Tıkayıcı uyku apnesinin sebepleri oldukça karışıktır. Bu durum bize gösteriyor ki tıkayıcı uyku apnesi genetik, sağlık ve yaşam stillinin hala anlaşılmamış bir şekilde kombinasyonuyla ortaya çıkmaktadır.

Çalışmalar, küçük etkilere sebep olan genlerin birleşerek oluşturduğu değişik varyasyonların bu durumun oluşma riskini artırdığını göstermiştir. Ama bu genetik değişikliklerin hastalık riskini yükseltme şansının olduğu hala kesin değildir. Çalışmaların çoğu tek başına gerçekleştirilmiş çalışmalardır sonrasında yapılan araştırmalar doğruluklarını kanıtlamamıştır.

Tıkayıcı uyku apnesi ile ilişkilendirilmiş genler vücudumuzda başka olaylarda da rol alırlar. Bu olaylar; sinir sisteminin iletişimi sağlamak, nefes alış veriş döngüsünü devam ettirmek, bağışık sisteminin oluşturduğu enflamatuar yanıtların kontrolü, yüzümüzde ve kafamızdaki dokuların gelişmesi (kraniyofasiyal gelişim), uyku düzeninin belirlenmesi ve tat kontrolüdür.

Obezite uyku apnesinin en önemli risk faktörlerinden biridir. Dünyada uyku apnesine sahip olan insanların %60-%70 arasına obezite teşhisi konulmuştur. Boyundaki ve baştaki kalın yağ kitlesinin nefes almayı zorlaştırdığı ve göğüs/karın bölgesinde bulunan kalın yağ tabakasının ise akciğerin tam performansıyla çalışmasının önüne geçtiği düşünülmektedir. Uyku apnesi riskini yükselten diğer etmenler ise; alkol kullanımı, sürekli burun tıkanıklığı, ve hava giriş yolundaki (1*) tıkanıklardır (bademciklerin şişmesi gibi).

(1*) Hava yolu anatomisi.

Bu hastalık, vücutta kendi kendine oluşur. Vücudun herhangi bir organında öncül semptoma ve/veya işarete rastlanılmaz. Bazı durumlarda ise bir sendromun parçası (Tip 1 mukopolisakkaridoz ve polikistik yumurtalık sendromu gibi) olarak ortaya çıkabilir.

Kalıtım Modeli

Hastalığın kalıtsal olarak aktarımı hala belirgin değildir. Genel olarak toplumdan biri ile karşılaştırılma yapılması sonucunda 1. dereceden akrabalar arasında (2*) bu durumun yaşanması %50 daha olası olduğu belirlenmiştir.