X'e Bağlı Kondrodisplazi Punktata 1

İçindekiler

Tanım

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1, neredeyse sadece erkeklerde meydana gelen kemik ve kıkırdak gelişimi bozukluğudur. Kondrodisplazi punktata, röntgende kıkırdak içinde ve kemik uçlarının yanında benekler halinde görülen bir anormalliktir. X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’i olan bebeklerde bu benekler bilekler, ayaklar ve parmaklardaki kemiklerde görülür her nasılsa ek olarak diğer kemiklerde de görülebilmektedir. Bu benekler genellikle erken çocukluk döneminde kaybolur.

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’in diğer karakteristik özellikleri; kısa boy ve alışılmadık şekilde kısa parmak uçları ve ayak parmak uçlarını da kapsar. Bu durum ayrıca; karakteristik yüz özellikleri, özellikle hilal şeklindeki burun delikleriyle birlikte düz görünen burun ve düz burun köprüsü ile de bağlantılıdır.

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’i olan insanlar genellikle normal zekaya ve normal beklenen yaşam süresine sahiptir. Bununla birlikte, etkilenen bazı bireyler nefes almayı kısıtlayan ve solunum yollarını oluşturan kıkırdak dokuda anormal kalınlaşma dahil olmak üzere ciddi hayati risk komplikasyonlarına sahiptirler. Ayrıca boyunda bulunan omurga kemiklerindeki anomaliller omurilikte baskı oluşmasına yol açar bu durum da ağrı, hissizlik ve güçsüzlüğe neden olur. X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1 in daha az yaygın olan diğer özellikleri; geç gelişim, işitme kaybı, görme anormallikleri ve kalp problemleridir.

Sıklık

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’in sıklığı bilinmemektedir. Bilimsel literatürde birkaç düzine bu hastalıktan etkilenen erkek rapor edilmiştir.

Nedenler

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1 ARSL genleri kapsayan genetik değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu gen arilsülfataz E denilen enzimin yapımı için bilgi sağlamaktadır. Bu enzimin fonksiyonu bilinmemekle birlikte normal iskelet gelişimi için önemli olduğu görünmektedir ve K vitamininin dahil olduğu kimyasal yolaklara katıldığı düşünülmektedir. Kanıtlar K vitamininin kemik büyümesi ve kemik yoğunluğunun sabit tutulmasında rol oynadığını öne sürmektedir.

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1 in karakteristik özelliklerine sahip olan erkeklerin %60 ila %75’inde ARSL geninde mutasyon görülmektedir. Bu mutasyonlar arilsülfataz E’nin fonksiyonunu azaltmakta veya ortadan kaldırmaktadır. Etkilenen erkeklerin geriye kalan %25’lik kısmında, X kromozomunun ARSL geni içeren bölgesindeki genetik materyalde küçük bir delesyon görülmektedir. Bu bireylerde tüm gen eksiktir bu yüzden bu bireylerin hücreleri işlevi olmayan arilsülfataz E üretmektedir. Araştırmacılar, arilsülfataz E’nin eksikliğinin kemik ve kıkırdak gelişimine nasıl zarar verdiğini ve X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’in karakteristik özelliklerine nasıl yol açtığını tespit etmeye çalışmaktadır.

X’e bağlı kondrodisplazi punktata 1’in özelliklerine sahip olan bazı insanlarda ARSE geninde tanımlanmış mutasyon veya dahil olan gende delesyon görülmemektedir. Diğer şimdiye kadar tanımlanmamış genetik ve çevresel faktörler de bu hastalığın oluşumuna neden olabilmektedir.

Kalıtım Modeli

Bu durum X’e bağlı çekinik modelle kalıtılmaktadır. Bu durumla bağlantılı olan gen 2 cinsiyet kromozomundan biri olan X kromozomunda konumlanmaktadır. Erkeklerde (sadece bir tane X kromozomuna sahip olan) her hücredeki ARSL geninin değiştirilmiş bir kopyası bu duruma neden olmak için yeterlidir. Kadınlarda (2 tane X kromozomuna sahip olan) hastalığın oluşabilmesi için genin her iki kopyasında da mutasyon meydana gelmelidir. Çünkü kadınlarda bu genin değiştirilmiş 2 kopyasının bulunması alışılmadık bir durumdur, erkekler kadınlara kıyasla X’e bağlı çekinik hastalıktan daha çok etkilenmektedir. X’e bağlı kalıtımın bir özelliği de babaların X’e bağlı özelliği erkek çocuklarına aktarmamalarıdır.