in

Saçkıran Genetik Hastalığı

Saçkıran Genetik Hastalığı : Tanım, Sıklık, Nedenler ve Kalıtım Modeli

İçindekiler

Tanım

Saç kaybıyla sonuçlanan yaygın bir hastalıktır. “Alopesi” kellik anlamına gelen latince bir terimdir ve “areate” ise bu durumla tipik olarak görülen saç dökülmesinin düzensiz yapısını ifade eder. Alopesi areata’lı insanların çoğunda saçlar küçük, yuvarlak yamalar halinde düşer ve parazitli çıplak deri alanları bırakır. Bu düzensiz saç dökülmesi genellikle kafa derisinde görülür ancak vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir.

Nadiren saç dökülmesi tüm kafa derisini (bu durum alopesi totalis olarak bilinir) veya tüm vücudu (alopesi universalis) içerir. Saç dökülmesinin farklı çeşitlerine sahip diğer nadir alopesi areata biçimleri de bildirilmiştir. Alopesi areata her yaştan insanı etkileyebilir, ancak en sık ergenlik dönemindeki bireylerde veya erken yetişkinlikte görülür. Saç dökülmesi haftalık periyotlar halinde görülür.

Saçlar genellikle birkaç ay sonra tekrar büyür ancak tekrar dökülebilir. Bazı durumlarda beklenmedik saç dökülmesi döngüsünün ardından yeniden büyüme yıllarca sürebilir. Saç dökülmesine ek olarak, bazı kişilerde tırnakların yüzeyindeki çukurlar gibi el ve ayak tırnağı anormalilikleri görülür.

Alopesi areata ile ilişkili saç dökülmesi ağrılı değildir yada sakat bırakmaz. Fakat kişinin görünüşünde, yaşam kalitesini ve benlik saygısını derinden etkileyebilecek değişikliklere neden olur. Bazı insanlarda bu durum depresyon, kaygı ve diğer duygusal veya psikolojik sorunlara neden olabilir.

Sıklık

Alopesi areata Amerika Birleşik Devletleri’nde her 500 ile 1000 kişi arasından 1 kişiyi etkiler. Pek çok bilinen alopesi formlarından Alopesi areata, androjenik alopesiden sonra (erkeklerde erkek tipi kellik ve kadınlarda kadın tipi kellik) ikinci en yaygın formudur, bu çok bilinen alopesi formlarından biridir. Alopesi areata, erkek ve kadınları eşit şekilde etkiler ve herhangi bir etnik kökenden insanlarda ortaya çıkabilir.

Nedenler

Alopesi areatanın nedenleri karmaşıktır ve henüz iyi anlaşılmamıştır. Saç deri ve bağışıklık sisteminde çalışan birçok gende değişiklikler dahil olmak üzere, bozukluğun altında yatan faktörlerin kombinasyonudur.

Alopesi areata, otoimmün bozukluklar olarak sınıflandırılan büyük bir bağışıklık sistemi hastalıkları grubundandır. Normalde bağışıklık sistemi, bu istilacıları tanımak, onlara saldırmak ve onları vücuttan temizlemek suretiyle vücudu bakteri ve virüsler gibi yabancı istilacılardan korur. Otoimmün bozukluklarda, bağışıklık sistemi vücudun kendi dokularına zarar verir ve saldırır.

Belirsiz sebeplerden dolayı alopesi areatada bağışıklık sistemi, saç köklerinin büyümesin durdurarak saç köklerini hedefler. Ancak bu durum foliküllere kalıcı olarak zarar vermez, bu yüzden saçlar daha sonra yeniden büyüyebilir.

Alopesi ile ilişkili olan genlerin birçoğu vücudun bağışıklık tepkisine katılabilir. Bunlar, insan lökosit antijen (HLA) kompleksi olarak adlandırılan bir gen ailesine ait birkaç geni de içerir. HLA kompleksi, bağışıklık sisteminin vücudun kendi proteinlerini yabancı istilacıların yaptığı proteinlerden ayırmasına yardımcı olur. Her HLA geni, kişinin bağışıklık sisteminin çok çeşitli yabancı proteinlere tepki vermesine izin veren birçok farklı varyasyona sahiptir.

HLA genlerindeki bazı varyasyonlar, Alopesi areataya yol açan kıl  foleküllerini hedef alan uygunsuz immun cevaba katkıda bulunabilir. HLA kompleksinin dışındaki bağışıklık sistemi genleri, inflamasyona dahil olan genler de alopesi areata ile ilişkilendirilmiştir. Alopesi areata ile ilişkili genetik varyasyonların bazıları, diğer otoimmün bozukluklara sahip kişilerde tanımlanmıştır, bu da bu hastalık grubunun bazı genetik risk faktörlerini paylaşabileceğini düşündürmektedir.

Alopesi areatalı kişiler vitiligo, sistemik lupus eritematoz, atopik dermatit, alerjik astım ve otoimmün tiroid hastalıklar (Hashimoto tiroidi, Graves hastalığı gibi) dahil olmak üzere diğer otoimmün hastalıkları geliştirme riskinde artışa sahiptir. Benzer şekilde bu  otoimmün bozukluğa sahip kişilerde alopesi areata gelişme riski artmıştır.

Birçok durumda alopesi areata olan kişilerde saç kaybını tetikleyen şey bilinmemektedir. Duygusal stres, fiziksel yaralanma veya hastalık gibi çevresel faktörlerin, risk altındaki kişilerde anormal bir bağışıklık yanıtı yaratması olasıdır. Bununla birlikte en çok etkilenen insanlarda, saç dökülmesinin başlangıcı net bir açıklamaya sahip değildir

Kalıtım Modeli

Alopesi areatanın kalıtım paterni belirsizdir çünkü çoklu genetik ve çevresel faktörler dahil görünmektedir. Genel olarak hastalığı gelişme riski etkilenen bireylerin birinci derece akrabaları (kardeşler veya çocuklar gibi) için genel nüfustan daha yüksektir. Alopesi areata olan kişilerin diğer otoimmün bozukluklarla birlikte aile üyelerinin  sahip olma olasılığı daha yüksektir.

Saçkıran Genetik Hastalığı İçin Diğer İsimler

  • Alopesi circmscripta
  • AA

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/alopecia-areata

Görsel: http://www.nettebilgi.com/2015/04/alopesi-areata-nedir.html 

Editör: Hilal Çağlayan

Ne düşünüyorsunuz?

2 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir