Meryem Melisa KAR
İçindekiler
Tanım
Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsi (ADCADN), genellikle yetişkinlikte ortaya çıkan ve giderek kötüleşen, belirti ve semptomları olan sinir sistemi hastalığıdır.
Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsili kişiler, hareketlerini koordine etmekte zorlanır (ataksi) ve iç kulağın anormallikleri (sensorinöral sağırlık) nedeniyle hafif-orta dereceli işitme kaybı yaşarlar. Çoğunda gündüz, aşırı uyku hali (narkolepsi) vardır. Narkolepsiye tipik olarak, güçlü duygulara (heyecan, sürpriz veya öfke gibi) cevap olarak ani bir kısa kas tonusu kaybı olan katapleksi eşlik eder. Bu kas zayıflığının bölümleri, etkilenen bir kişinin yığılıp düşmesine neden olabilir, bu da zaman zaman yaralanmalara neden olabilir. Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsi nin bu karakteristik belirtileri ve semptomları tipik olarak bir kişinin otuzlu yaşlarında başlar.
Sonunda, Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsili insanlar da zihinsel işlevlerde (bunaklık) bir gerileme yaşarlar. Bilişsel problemler genellikle eylemleri planlama, uygulama ve problem çözme stratejileri geliştirme yeteneği olan yürütme işlevinin bozulmasıyla başlar. Durum kötüleştiğinde ortaya çıkabilecek diğer özellikler, gözlerden beyne bilgi taşıyan sinirlerin bozulmalarını (optik atrofi), göz merceklerinin bulanıklaşması (katarakt), kollarda ve bacaklarda uyuşmayı, karıncalanma veya ağrıyı (duyusal nöropati), bacaklarda şişliği veya kabarmayı (lenfödem), bağırsakları veya idrar akışını kontrol edememeyi (idrar kaçırma), depresyonu, kontrol edilemeyen ağlama veya gülmeyi (pseudobulbar işaretleri), ya da çarpık bir gerçeklik görüşünü (psikoz) içerir. Etkilenen bireyler genellikle kırklı veya ellili yaşlardadır.
Sıklık
Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsinin yaygınlığı bilinmemektedir. Tıp literatüründe en az 24 etkilenmiş birey tanımlanmıştır.
Nedenler
Otozomal dominant serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsi, DNA metiltransferaz 1 adı verilen enzimi yapmak için talimatlar veren, DNMT1 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu enzim, bir carbon atomu ve üç hidrojen atomundan oluşan metil gruplarının, DNA moleküllerine eklenmesinden olan DNA metilasyonunda var olur. Özellikle, enzim, sitozin adı verilen DNA yapı taşlarına (nükleotitler) metil gruplarının eklenmesine yardımcı olur.
DNA metiltransferaz 1 yetişkin sinir sisteminde aktiftir. Her ne kadar sinir sistemindeki spesifik rolü iyi anlaşılmasada enzim, olgunlaşma ve özelleşme (farklılaşma), nöronların ihtiyaç olan yere hareket yetenekleri (göç etme), birbirleriyle olan bağlantıları gibi sinir hücresi işlevlerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
ADCADN’ye neden olan DNMT1 gen mutasyonları, metilasyon işleminin DNA’nın doğru segmentlerine hedeflenmesine yardımcı olan DNA metiltransferaz 1 enziminin bir bölgesini etkiler. Bu mutasyonların bir sonucu olarak, metilasyon anormaldir ve bu çoklu genlerin ifadelerini etkiler.Sinir sistemini oluşturan nöronların onarımı bozulmuştur, dolayısıyla bu bozukluk ADCADN’nin belirti ve semptomlarına yol açmıştır.
Kalıtım Modeli
Bu durum otozomal dominant modelde kalıtsaldır, yani her hücrede değiştirilmiş genin bir kopyası, düzensizliğe neden olmak için yeterlidir.
Çoğu durumda, etkilenen kişi etkilenen ebeveynin mutasyonunu devralır. Diğer vakalar, gendeki yeni mutasyonlardan kaynaklanır ve ailelerinde hastalık öyküsü olmayan kişilerde ortaya çıkar.
Hastalığın Diğer İsimleri
- ADCA-DN sendromu
- ADCADN
- Otozomal dominant serebellar ataksi-sağırlık-narkolepsi sendromu
- Serebellar ataksi, sağırlık ve narkolepsi, otozomal dominant
Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/autosomal-dominant-cerebellar-ataxia-deafness-and-narcolepsy
Görsel: https://www.denizakinci.com/konversiyon-bozuklugu/
Editör: Berfin Sucu