in

Kısırlık Tedavisi Araştırmaları

Kısırlığı Tedavi Etmek İçin Yapılan Araştırmalar Laboratuvarda Büyütülen Yumurtalara ve Spermlere Karşı Bir Adım Olabilir

İçindekiler

Kısırlık Hakkında Bilgi 

Kısırlık (infertilite) tıp literatüründe; erkek veya dişi bireyin, 1 yıl düzenli ve korunmadan cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin gerçekleşmemesi ve çocuk sahibi olamama durumu olarak nitelendirilmektedir.

Gelişim sürecindeki yumurtaların ve spermlerin öncülerinin nasıl ve ne zaman oluştuğu hakkında yapılan yeni bir çalışma, kısırlık tedavisi için laboratuvarda yumurta ve sperm hücreleri üretmeye zemin hazırlamaya yardımcı olabilir.

Cell Reports dergisinde yayınlanan bir çalışmada, insan kök hücrelerinin, yumurta ve sperm hücrelerinin öncülü olan üreme hücrelerine dönüşümünün yöntemi tarif ediliyor.

UCLA’daki Eli’nin ve Edythe Broad Rejeneratif Tıp ve Kök Hücre Araştırmaları Merkezi üyesi olan, çalışmanın baş yazarı Amander Clark, “Eğer şu an, vücudunuz üreme hücreleri üretmiyorsa, biyolojik olarak bir çocuğa sahip olmanız için bir seçenek yoktur. Yapmak istediğimiz şey ise insan vücudunun dışında üreme hücrelerini oluşturmak için kök hücreleri kullanmaktır. Böylelikle, kısırlık tedavisini bulabiliriz.” dedi.

Kısırlık, ABD nüfusunun %10’unu etkilemekte ve oranlarının son birkaç on yıldır arttığı tahmin edilmektedir. Çünkü pek çok insan çocuk sahibi olmak için daha daha uzun süre beklemektedir. Birçok kısırlık türü, hücre dışı döllenme ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu gibi sperm ve yumurtanın vücut dışında birleştiren prosedürleri kullanarak tedavi edilebilir. Fakat vücudu, kemoterapi, radyasyon, genetik veya diğer açıklanamayan nedenlerden dolayı, sperm veya yumurta üretmeyen insanlar için yumurta veya sperm sağlayan bir donör olmazsa bu tedaviler bir seçenek değildir.

UCLA research could be step toward lab-grown eggs and sperm to treat infertility
Görsel: İnsan pluripotent kök hücrelerinin (mavi) insan germ hücrelerine (pembe ve beyaz) dönüşmesi. Görsel Bilgileri: Broad Stem Cell Research Center

Kısırlık Tedavisi

Kök Hücre Çözümü

Bir UCLA profesörü ve aynı zamanda Moleküler Hücre ve Gelişimsel Biyoloji Başkanı olan Clark, “Bağışlanan yumurta ve spermde, çocuk genetik olarak sadece ebeveynlerden biri veya ikisiyle ilgili değildir. Genetik olarak ilişkili bir çocuk isteyen hastaları tedavi etmek için, bizim üreme hücrelerimizin, kök hücrelerden  nasıl yapıldığını öğrenmeliyiz. Sonra da bu üreme hücrelerinin sperm veya yumurta haline gelmesini nasıl tetikleyeceğimizi anlamamız gerekmektedir.” dedi.

Erkek veya dişi embriyoların gelişiminde, neredeyse vücuttaki tüm hücre tiplerine dönüşme potansiyeline sahip olan ‘pluripotent’ kök hücrelerin bir alt kümesi, daha sonra sperm ve yumurta hücrelerini oluşturacak üreme hücreleri haline gelir. Araştırmacılar önceden bir laboratuvarda, bir insanın kendi derisinden veya kan hücrelerinden indüklenmiş, pluripotent kök hücreleri veya iPS hücreleri denen, benzer kök hücreleri yapabilme kabiliyetini kanıtladılar.

Embriyonik Kök Hücreler ve iPS

Clark ve meslektaşları, üreme hücreleri ürettiklerinden dolayı, 100.000’den fazla embriyonik kök hücre ve iPS hücrelerindeki aktif genleri ölçmeye imkan tanıyan teknolojiyi kullandılar. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki işbirlikçiler, büyük miktarlardaki veriyi analiz etmek için yeni algoritmalar geliştirdiler.

Araştırmalar, üreme hücresi formu oluştuğu zaman için, detaylı bir zaman çizelgesi ortaya çıkardı: Kök hücreler, yetişkin vücudundaki tüm özelleşmiş tüm hücreleri oluşturacak hücre tiplerine farklılaşmaya başladıktan sonra, ilk olarak 24 ve 48 saat arsında vücudun diğer hücrelerinden farklı hale gelmektedirler.

Clark bu bilginin, bilim insanlarının oluşturabileceği üreme hücrelerinin sayısını yükseltmek için gelecekteki çalışmalarda özel bir zaman dilimine odaklanmalarına yardımcı olacağını söyledi.

Çalışma

Bu çalışma ayrıca üreme hücreleri ve kök hücrelerinin iki farklı popülasyondan geldiğini ortaya koydu. Bunlar; hamilelik sürecinde embriyoyu çevreleyen zarda bulunan amniyon hücreleri ile birlikte embriyonun kendisinden olan gastrukasyon evresindeki hücreleriydi.

Araştırmacılar, embriyonik kök hücrelerden elde edilen mikroorganizmaları, laboratuvardaki iPS hücrelerinden türetilenlerle karşılaştırdıklarında, genlerin aktive edildiği modellerin neredeyse aynı olduğunu buldular.

Clark, “Bu bize, üreme hücrelerini yapma sürecine başlamak için kullandığımız yaklaşımın doğru yolda olduğunu söylüyor. Şimdi biz, bu hücreleri yumurtalık veya testis hücreleri ile kaynaştırmanın ardından gelen adıma geçmeye hazırız.” dedi.

Gelecek adım kritiktir çünkü; testis ve yumurtalık dokularından gelen moleküler sinyaller, üreme hücrelerinin, yumurtalara ve spermlere olgunlaştığı sinyallerdir.

Sonuç

Bu araştırma kısırlık için gelecekteki bir tedaviye dahil edilecek olursa; bilim insanları er ya da geç hem üreme hücrelerini hem de yumurtalık veya testis dokularını uyarabilen kök hücre çeşidi için, hastanın kendi deri hücrelerini kullanabilir. Ve bu hücre tipleri, laboratuvarda bir kişinin kendi yumurtalarını veya spermlerini üretmek için kullanılabilir.

Clark, “Biz doğru yönde ilerliyoruz fakat üreme hücrelerinin kaybıyla alakalı olan kısırlığı çözmek için pek çok yenilikler gerekecek.” dedi.

Yukarıda tanımlanmış olan teknikler, laboratuvar testlerinde kullanılmamıştır veya insanlarda test edilmemiştir. Gıda ve İlaç İdareciliği tarafından insanlarda kullanılmak için güvenli ve etkili olup olmadığı onaylanmamıştır.

Kaynak: https://phys.org/news/2020-02-lab-grown-eggs-sperm-infertility.html

Editör: Meryem Melisa KAR

Ne düşünüyorsunuz?

1 Point
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir