Bumerang Displazisi

İçindekiler

Tanım

Bumerang Displazisi, vücutta bulunan bütün kemiklerin gelişimine etki eden bir rahatsızlıktır. Bumerang Displazisi Hastalığı’ndan etkilenen kişiler, iç kısma ve yukarı kısma doğru dönen ayaklar (yumru ayak (Şekil 1)) ve yerinden oynamış kalça, diz ve dirsek ile doğmaktadırlar. Omurgada bulunan kemikler, göğüs kafesi, pelvis ve uzuvlar az gelişmiştir veya bazı durumlarda bu vücut bölümleri hiç bulunmayabilir. Uzuv-kemik problemleri, Bumerang Displazisi Hastalığı’ndan etkilenen kişilerin aşırı kısa kollara ve bacaklara sahip olmasına neden olabilir. Bu kişilere “Bumerang” şeklini, üst bacakta bulunan kemiklerin (uyluklar) belirgin bir biçimde eğilmesi durumu vermektedir.

Bumerang Displazisi-Şekil 1: Yumru Ayaklı Bebek — Şekil 1: Yumru Ayaklı Bebek

Bumerang Displazisi Hastalığı’na sahip olan bazı kişiler, beyin kesesine benzer bir çıkıntıya (ensefalosel (Şekil 2)) sahip olabilirler. Ayrıca bu kişiler, karın duvarlarında (omfalosel (Şekil 3)), karın içerisinde bulunan organların göbek içerisinden çıkıntı yapabilmesine müsaade eden bir açıklığa sahip olabilirler. Tipik olarak Bumerang Displazisi Hastalığı’ndan etkilenen kişiler, burun deliklerinin çok küçük olması koşuluyla geniş ve kendine özgü bir burna, aynı şekilde burun delikleri (bölme) arasında çok az gelişmiş bir kısma sahip olabilirler.

Bumerang Displazisi-Şekil 2: Ensefalosel — Şekil 2: Ensefalosel

Bumerang Displazisi-Şekil 3: Omfalosel — Şekil 3: Omfalosel

Tipik olarak Bumerang Displazisi Hastalığı’na sahip olan kişiler, akciğer gelişimini ve fonksiyonunu etkileyebilen çok az gelişmiş bir göğüs kafesine sahip olabilirler. Sonuç olarak, Bumerang Displazisi Hastalığı’ndan etkilenen kişiler genel olarak ölü doğmakta veya doğum sonrası kısa bir süre içerisinde solunum yetmezliğinden ölmektedirler.

Sıklık

Bumerang Displazisi Hastalığı çok nadir görülen bir rahatsızlıktır; kesin yaygınlığı tam olarak bilinememektedir. Dünya çapında Bumerang Displazisi Hastalığı’ndan etkilenen yaklaşık 10 adet kişi bulunmaktadır.

Nedenler

Bumerang Displazisi Hastalığı’na FLNB geninde bulunan mutasyonlar neden olmaktadır. FLNB geni, filamin B ismi verilen bir proteinin üretilmesi için emirler vermektedir. Filamin B ismi verilen bu protein, hücrenin kendisine yapısını veren; hücrenin şeklini değiştirmesine ve hareket etmesine izin veren, protein filamentleri (hücre iskeleti (Şekil 4)) denen bir ağın oluşumuna yardımcı olmaktadır. Filamin B proteini, aktin (Şekil 5) adı verilen başka bir proteine bağlanmaktadır ve aktin proteinin, hücrenin iskeletini oluşturan filamentlerin dallanma ağını oluşturmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca filamin B proteini, aktin proteinini, dokular büyüdükçe ve gelişim esnasında şekil kazandıkça hücre iskeletinin nasıl değişeceğini belirlemeye yardımcı olmak ve hücre içerisinde çeşitli fonksiyonlar gerçekleştirebilmek için hücre sinyali içeren farklı birçok proteine bağlamaktadır.

Bumerang Displazisi-Şekil 4: Mavi mikrotüpler, kırmızı renkte ara filamanlar ve yeşil renkte aktin içeren hücre iskeleti — Şekil 4: Mavi mikrotüpler, kırmızı renkte ara filamanlar ve yeşil renkte aktin içeren hücre iskeleti

Bumerang Displazisi-Şekil 5: Aktin Yapısı — Şekil 5: Aktin Yapısı

Doğumdan önce iskelet gelişiminde filamin B proteini oldukça önemlidir. Kıkırdık oluşumuna yardımcı olan hücreler (kondrositler), hücre zarlarında aktif olarak bulunur. Kıkırdak denilen yapı, erken gelişim esnasında iskelet yapısının çoğunu oluşturan sert ve esnek bir dokudur. Birçok kıkırdak, kemik yapılarının uçlarını örtmeye ve onları korumaya devam eden; burun, solunum yolları (trakea ve bronşlar) ve dış kulak yapısında bulunan kıkırdak haricinde, daha sonraki zamanlarda kemiğe (kemikleşme ismi verilen bir işlem) dönüşmektedir. Kondrosit hücrelerinin normal olarak büyümesi, bölünmesi (çoğalması), olgunlaşması (farklılaşması) ve kıkırdakların kemikleşmesi için filamin B proteini oldukça önemlidir.

Bumerang Displazisi Hastalığı’na neden olan FLNB geni mutasyonları, filamin B proteininde bulunan tek yapı taşlarını (amino asitler (Şekil 6)) değiştirmektedir veya anormal olan bir protein ile sonuçlanan protein dizisinin küçük bir bölümünü silmektedir (Şekil 7). Bu anormal olan protein, kondrositlerin çoğalmasına veya farklılaşmasına engel olan, kemikleşme durumunu bozan ve bumerang displazisi hastalığı’nın belirtilerine ve semptomlarına yol açan, yeni, atipik bir fonksiyona sahiptir.

Bumerang Displazisi-Şekil 6: Amino Asit — Şekil 6: Amino Asit

Bumerang Displazisi-Şekil 7: Silinme Mutasyonu — Şekil 7: Silinme Mutasyonu

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal baskın bir modelde (Şekil 8) kalıtsaldır, bu da her hücrede bulunan değiştirilmiş genin bir kopyasının Bumerang Displazisi Hastalığı’na neden olması için yeterli olduğu anlamına gelmektedir. Çoğunlukla tüm vakalar, gendeki yeni mutasyonlardan kaynaklanır ve ailelerinde rahatsızlık geçmişi olmayan kişilerde ortaya çıkmaktadır.