Hipofiz Bezi Nedir?

Giriş

Hipofiz bezi beynin alt tabanında bulunan bezelye tanesi kadar olan  bir organdır. Hipofiz bezi vücudun ana bezidir vücuttaki belirli olayları takip eder veya diğer bezlerin hormon üretmesi için teşvikte bulunabilmek için birçok hormon sentezler. Hipofiz bezi birçok farklı hormonu üretmektedir ve depolamaktadır.

Hipofiz Bezinin Ön Lobunda Aşağıdaki Hormonların Üretimi Gerçekleşmektedir:

• Prolaktin

Prolaktin hormon, doğumdan hemen sonra anne sütü üretiminin sağlanması için uyarıda bulunur. Prolaktin seviyesi yükseldiği zaman kadınlarda yumurtalıkları, erkeklerde ise testisleri kontrol eden hormonları uyarır. Bu bilgilerin sonucunda prolaktin  menstrual döngüyü, cinsel faaliyetleri, doğurganlığı etkiyebilmektedir.

• Büyüme Hormonu

Büyüme Hormonu hormon, çocukluktan yetişkinliğe kadar vücudun büyümesini ve kas ve kemiklerin sağlıklı şekilde gelişmesini sağlar ve bu korumanın yetişkinlikte de devamını sağlar. Bunun dışınca ayrıca vücuttaki ya dağılımını düzenlemede de etkilidir. Büyüme hormonun aşırı salgılanması “akromegali” denilen bir hastalığa neden olur. Çocuklarda büyüme hormonunun aşırı salgılanması develik olarak adlandırılan aşırı büyümeye neden olur.

Daha Ayrıntılı Bilgi İçin Büyüme Hormonu İçeriğimize Bakınız..

• Adrenokortikotropik (ACTH)

Adrenokortikotropik (ACTH) hormon, böbrekler üstünde bulunan küçük adrenal bezler tarafından kortizol üretimini uyarır. Kortizol hayatta kalabilmemizi sağlayan bir stres hormonudur. Kan basıncını ve kandaki şeker seviyesinin korunumunda yardımcı olur ve ayrıca stres altındayken yada hastayken ameliyattayken veya yaralandığımız durumlarda üretim seviyesinde yükselme olur.  ACTH miktarının fazla olması kortizol üretiminde artışa neden olur; bu durum Cushing sendromu ya da Cushing hastalığı olarak adlandırılmaktadır.

Daha Ayrıntılı Bilgi İçin Adrenokortikotropin (ACTH) İçeriğimize Bakınız..

• Tiroit Uyarıcı Hormon (TSH)

Tiroit Uyarıcı Hormon (TSH), tiroit bezine uyarıda bulunarak tiroit hormonu salgılamasını sağlayarak vücut metabolizmasını, enerji dengesini, büyümeyi ve sinir sistemini etkiler. Fazla TSH durumu çok nadirdir ve fazla olması durumuna “hipertiroidizme” denir yani fazla tiroit hormonu durumu olarak da adlandırılabilir. TSH’ın az salgılandığı durumlara ise “hipotiroidizme” yani yetersiz tiroit homonu salgılanması olarak adlandırılır.

• Lüteinleştirici Hormon (LH)

Lüteinleştirici Hormon (LH), erkeklerde testosteron üretiminde ve kadınlarda ise yumurtlamada görev alır.

Daha Ayrıntılı Bilgi İçin Lüteinleştirici Hormon İçeriğimize Bakınız..

• Folikül Uyarıcı Hormon (FSH)

Folikül Uyarıcı Hormon (FSH), erkeklerde sperm üretiminin artması yönünde etkide bulunur ve kadınlarda da yumurtalıkların östrojen hormonu salgılaması yönünde uyarılmasını sağlar ve yumurtanın gelişiminde etkilidir. LH ve FSH yumurtalıkların düzgün çalışabilmesi için ortak çalışırlar. Bu hormonlarda meydana gelen sorunlar her iki cinsiyet içinde sorunlar yaratır kadınlarda adet dönemlerini etkilemesinin yanı sıra hem kadın ve hem erkekte ise doğurganlığı etkileyebilir.

Aşağıdaki Hormonlar İse Hipofiz Bezinin Arka Lobunda Bulunmaktadırlar:

• Antidüireik Hormonu (ADH)

Antidüireik Hormonu (ADH), vazosprenin olarak da adlandırılmaktadır  bunun yanında vücuttaki su dengesini ve kandaki sodyum seviyesini düzenlemektedir. İdrar ile atılan su miktarını azaltarak vücudun su miktarını korur. ADH eksikliği, diabetes insipidus olarak da bilinen durum idrara sık çıkmaya ve vücutta susuzluğa neden olur.

• Oksitosin Hormonu

Oksitosin Hormonu, emziren kadınlarda göğüslerinden süt gelmesine ve doğum sırasında doğuma yardımcı olur. Oksitosin insan davranışlarında ve etkileşimlerinde de önemli bir yere sahiptir mesela anne ve çocuğunun arasındaki bağı güçlendirmede etkili olur.

Hipofiz bezi düzgün çalışmadığı  zamanlarda hipofizden kaynaklı sorunlar ortaya çıkabilir.

Kaynak: https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/glands/pituitary-gland

Görsel Kaynak: https://weedmaps.com/news/wp-content/uploads/2019/03/shutterstock_1292650567.jpg

Editör: Meryem GÖKOĞLU