Disfaji Testleri Nedir?

Tanım

Disfaji zorla yutkunmayı ifade eden bir terimdir Normalde yutkunduğunuzda, yiyecekler ağzınızdan boğazınızdan karnınıza aşağıya doğru kolayca hareket eder. Yiyecek, ötefagus denilen uzun bir boru boyunca yolculuk eder. Eğer disfajiniz varsa ağzınızdan karnınıza doğru yolculuk etmesi daha uzun bir süre ve efor isteyebilir. Ayrıca acılı olabilir ve sizi yutkunmaktan tamamen alıkoyabilir.

Disfaji her yaşta olabilir ama genellikle yaşlılarda ve belirli nörolojik rahatsızlığı olanlarda daha yaygındır. Disfajiye sebep olabilecek bir sürü durum vardır. Bazıları çok ciddidir. Disfaji testleri bu durumları görüntülemede ve tanı konulmasında yardımcı olur.

Ne İçin Kullanılır?

Disfaji testleri, neden yutkunmakta zorluk çektiğinizi anlamak için yapılır.

Neden Disfaji Testine İhtiyacım Var?

Eğer şu disfaji semptomlarını gösteriyorsanız, bu testlere ihtiyacınız olabilir:

• Yutkunma sırasında öksürme ya da öğürme
• Boğazınızda yiyecek takılmış hissi
• Yutkunmada acı hissedilmesi
• Yutkunamama
• Boğazınıza ya da ağzınıza yiyecek veya içeceklerin geri gelmesi (gastroözofageal reflü hastalığı dahil)
• Sık sık mide spazmları
• Boğuk veya güçsüzleşmiş ses
• Kilo kaybı

Disfaji Testi Sırasında Neler Gerçekleşiyor?

Disfaji testlerinin birçok değişik tipi vardır. Semptomlarınıza göre bir ya da birden çok teste ihtiyacınız olabilir.

Başucu Yutkunma Ekranı

• Bir yatağa ya da koltuğa dik bir şekilde oturursunuz.
• Bir çalışan, size semptomlarınız ve ne kadar süredir yutkunmakta zorluk çektiğiniz hakkında soru sorabilir.
• Dudaklarınızı şapırdatmak, çenenizi dışarı çıkarmak gibi birkaç belirli hareket yapmanız istenebilir.
• Yutmanız için değişik yiyecekler ya da içecekler verilebilir. Bunlar su, diğer sıvılar, yumuşak yiyecekler yada sert yiyecekler olabilir.
• Sorumlu kişi, siz yutkunurken dişlerinizi, dudaklarınızı, çene, yanak ve boynunuzu muayene edecektir.

Başucu yutkunma testi disfaji gözlemlemek için genel bir araçtır. Diğer araçlar, bir anket ve su yutma testi içerir.

Yutkunmanın Fiberoptik Endoskopik Değerlendirilmesi

• Yatağa ya da sandalyeye dik bir şekilde oturursunuz.
• Bir çalışan, burnunuzdan içeri boğazınızın arkasına doğru bir endoskop (ışık ve kameralı bir tüp) kaydıracaktır.
• Birkaç lokma yemek yiyecek ya da sıvı içeceksiniz.
• Endoskop, siz lokmayı yuttuktan itibaren boğazınızda ilerlemesini gösterecektir.

Yukarı Endoskop

• Muayene masasında kendi yanınıza doğru uzanacaksınız.
• Elinize ya da kolunuza bir intravenöz hat yerleştirilecektir.
• IV takılırken size verilen ilaç sizi sakinleştirecektir.
• Sorumlu kişi, boğazınızı arkasına uyuşturucu ilaç spreyi sıkabilir.
• Sakinleştiriciler ve uyuşturan sprey etkisini gösterdikten sonra sorumlu kişi, ağzınıza ve boğazınıza endoskopu yerleştirecektir.
• Endoskop, sizin yemek borunuzun, karnınızın ve bağırsağınızın küçük bir resminiz fotoğrafını çeker.
• Sizden sorumlu kişi, prosedürden sonra  tahlil için biyopsi yapabilir.

Modifiye Baryum Yutma ya da Videofloroskopik Yutma Çalışması

• Bir X-ray masasında uzanacak ya da oturacaksınız.
• Baryumla kaplı farklı yiyecekler ve sıvılar verilecek. Baryum, x-rayde vücudunuzun parçalarını dha iyi gösteren bir maddedir.
• Yutkunurken, floroskopi denilen özel x-ray tekniği barium kaplı yiyeceği eş zamanlı ağzınızdan, boğazınızdan ve yemek borusundan geçerken görüntüler.

Teste Hazırlanmak İçin Yapmam Gereken Bir Hazırlık Var Mı?

Testten birkaç saat önce aç ve susuz kalmanız gerekebilir. Ayrıca yutkunma problemleriniz hakkında bir liste yapmak isteyebilirsiniz. Sonra bunları sağlık çalışanıyla test sırasında paylaşabilirsiniz.

Eğer yukarı endoskopi yapılacaksa, sizi uykulu yapacak bir ilaç verilebilir. Bu yüzden sizi eve kadar götürecek birisini ayarlamanız gerekebilir.

Testlerin Herhangi Bir Riski Var Mı?

Başucu yutma testinde çok küçük de olsa bir risk var. Prosedür sırasında çok küçük de olsa ciğerlerinize sıvı kaçma ihtimali vardır.

Yukarı endoskopide ya da fiberoptik endoskopide, endoskop yerleştirilirken rahatsızlık duyabilirsiniz ama ciddi komplikasyonlar nadirdir.

Yukarı endoskopide, küçük bir risk olarak bağırsak yırtılması olasılığı vardır. Eğer biyopsi olacaksanız, o bölgede küçük bir kanama riski vardır. Kanama genellikle tedavi olmadan kendiliğinden durur.

Videofloroskopik yutma çalışmasını, bir çeşit x-ray, eğer hamileyseniz ya da hamile olduğunuzu düşünüyorsanız yaptırmamalısınız. X-rayden yayılan radyasyon anne karnındaki bebeğe zararlı olabilir. Diğerleri için çok küçük bir risk vardır. Radyasyon düzeyi çok düşüktür ve çoğu insan için zararlı olmadığı düşünülmektedir. Ama sizden sorumlu olan kişiyle, geçmişinizdeki x-rayler hakkında konuşun. Radyasyon riski, tüm zamanlar boyunca aldığınız x-rayler dolayısıyla artabilir.

Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Sonuçlarınız şu hastalıklara sahip olduğunuz anlamına geliyor olabilir:

Oral Boşluk Disfajisi, bir ağız hastalığı. Bu durum şunları içerir:

• İnmeden sonra güçsüzlük
• Kassal veya sinirsel problemler

Orofaringeal disfajisi, boğazda bir sorundur. Durumlar şunları içerir:

• Belirli tipte kanserler
• Multiple skleroz ya da Parkinson hastalığı gibi nörolojik bozukluklar
• Faringoözofageal divertikül, boğazınızda yemek parçacıklarını toplayan küçük bir yumru formu

Özofageal disfajisi, yemek borusunda bir rahatsızlık. Durumlar şunları içerir:

• Özofagfeal darlaşması
• Yemek borusunda tümör
• gastroözofageal reflü hastalığı, midenin yemek borusuna içerik sızdırması

Başucu yutma görüntülemesi ve diğer tipteki disfaji görüntüleme araçları sadece yukardaki hastalıklar için riskiniz var olup olmadığını gösterir. Eğer sonuçlarınız risk içinde olduğunuzu gösteriyorsa, sorumlu kişi bunu takiben başka testler de isteyecektir.

Eğer sonuçlarınız hakkında sorularınız varsa hekiminize danışın.

Disfaji Testleri Hakkında Bilmem Gereken Başka Bir Şey Var Mı?

Eğer yutmada problemleriniz var ise, hekiminiz sizi aşağıdaki uzmanlara yönlendirebilir:

• Konuşma ve Dil Patolojisti: Konuşma, dil ve iletişim bozuklukları hakkında tanı ve tedavi konusunda uzmanlaşmış kişidir.
• Kulak-Burun-Boğaz Uzmanı: Kulak burun boğaz hastalıklarının tanı ve tedavisi hakkında uzmanlaşmış doktordur.
• Gastroenterolog: Sindirim sistemindeki hastalıkların tanı ve tedavisinde uzmanlaşmış doktordur.
• Nörolog: Beyin, omurilik ve sinir sistemindeki hastalıklarının tanı ve tedavisinde uzmanlaşmış doktordur.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/dysphagia-tests/

Görsel Kaynak: https://www.probiyotix.com/disfaji-yutma-guclugu-nedir-sebepleri-nelerdir/

Editör: Ecem Bolat