Atopik Dermatit Hastalığı

İçindekiler

Tanım

Atopik Dermatit (Atopik Egzama olarak da bilinir), cildin iltihaplanması (dermatit) ile karakterize bir hastalıktır. Bu hastalık, genellikle erken bebeklik çağında başlar ve sıklıkla ergenlikten önce yok olur. Ancak, bazı etkilenmiş bireylerde hastalık yetişkinlikte de devam eder; diğer bireylerde, yetişkinliğe kadar gözükmez. Bu hastalığın ayırt edici özellikleri kuru, kaşıntılı cilt ve belirip kaybolan kırmızı döküntüleri (1*) içerir. Döküntüler vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak model, farklı yaşlarda farklı olma eğilimindedir. Etkilenmiş bebeklerde, döküntüler çoğunlukla yüz, kafa derisi, eller ve ayaklarda oluşur. Çocuklarda, döküntüler genellikle dirsek ve dizlerin kıvrımında ve boynun ön kısmında bulunur. Ergenlerde ve yetişkinlerde, döküntüler genellikle dirseklerin ve dizlerin bükülmesine ek olarak bilekler, ayak bilekleri ve göz kapaklarında görülür. Kaşıntılı cildi kaşımak, döküntülerin sızmasına ve kabuklanmasına ve cildin kalınlaşmasına ve sertleşmesine (likenifikasyon) yol açabilir. Kaşıntı uykuyu bozacak ve kişinin hayat kalitesini düşürecek kadar çok şiddetli olabilir.

“Atopik” kelimesi, alerjiler ile olan ilişkiyi belirtir. Atopik Dermatit, her zaman alerjik reaksiyonlardan kaynaklanmasada, genellikle başka alerjik hastalıklar ile ilişkilidir: atopik dermatite sahip insanların %60’ı sonradan astım veya saman nezlesi (alerjik rinit) geliştirir, ve %30’u gıda alerjilerine sahiptir. Atopik Dermatit genellikle “atopik yürüyüş” olarak adlandırılan bir dizi alerjik bozukluğun başlangıcıdır. Bu hastalıkların gelişimi, genellikle Atopik Dermatit ile başlayıp, gıda alerjileri, sonra saman nezlesi ve en son olarak astımla takip edilen bir modeli izler. Ancak, Atopik Dermatit’e sahip bireylerin hepsi atopik yürüyüş boyunca ilerlemez ve bir alerjik hastalığa sahip bireylerin hepsi diğer hastalıkları geliştirmez.

Atopik Dermatiti olan bireylerde, İnflamatuar Bağırsak Hastalığı, romatoid artrit ve hatalı çalışan bir bağışıklık reaksiyonunun (alopesi areata) neden olduğu saç dökülmesi gibi iltihaplanma ile ilgili diğer durumların gelişme riski artar. Bu bireyler, ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (ADHD) gibi davranışsal ve psikiyatrik hastalıklara karşı da artan bir riske sahiptirler.

Atopik dermatiti olan bireylerin belirli bir alt grubunda, bağışıklık sistemi vücudu bakteri ve mantarlar (immün yetmezlik olarak bilinir) gibi yabancı istilacılardan koruyamaz. Bu bireyler tekrarlayan enfeksiyonlara eğilimlidir. Birçoğu astım, saman nezlesi ve gıda alerjileri gibi diğer alerjik hastalıklara da sahiptirler.

Atopik Dermatit ayrıca cilt anormallikleri ve immün yetmezliği içerebilen bir dizi belirti ve semptomlara sahip ayrı bozuklukların bir özelliği olabilir. Bu hastalıkların bazıları, Netherton Sendromu; bağışıklık düzensizliği, poliendokrinopati, enteropati, X’e bağlı (IPEX) sendromu ve şiddetli dermatit, çoklu alerjiler, metabolik israf (SAM) sendromudur.

Sıklık

Atopik Dermatit, çocukların yüzde 10 ila 20’sini ve yetişkinlerin yüzde 5 ila 10’unu etkileyen yaygın bir hastalıktır.

Nedenler

Atopik dermatit’in genetiği tam olarak anlaşılamamıştır. Çalışmalar, birçok genin bu hastalığın gelişimine katılabileceğini ileri sürmektedir. Nadir durumlarda, Atopik Dermatit, yalnızca bir gendeki kalıtsal mutasyondan meydana gelir. Bu genin biri, CARD11 genidir. Bu genden üretilen protein, lenfositler olarak adlandırılan bağışıklık sistemi hücrelerinin gelişimi ve işlevinde rol oynayan sinyal yollarını açar. CARD11 genindeki mutasyonlar normalde bir işlevi olmayan, değişmiş CARD11 proteini üretimine yol açar. Bu değişiklikler sinyal yoluna zarar verir ve sonuç olarak, T hücreleri (2*) olarak bilinen bazı lenfositler gelişmez veya düzgün işlemez. Bu hücrelerin sayısı normaldir ama bakteri ve mantar gibi yabancı işgalcilere karşı tepkileri azalmıştır. T hücresi anormallikleri, zayıflamış bir bağışıklık sistemine ve CARD11 ile ilişkili Atopik Dermatit’i olan kişilerde yaygın olan tekrarlayan enfeksiyonlara yol açar.

2* – T hücrelerinin bağışıklık yanıtındaki rolü

CARD11 gen mutasyonlarının neden olduğu bağışıklık fonksiyon bozukluğunun, etkilenen bireylerde cilt döküntülerine ve alerjik bozukluklara nasıl yol açtığı açık değildir. Atopik Dermatit başlangıçta alerjik bir reaksiyondan kaynaklanmaz, ancak bazen alerjik reaksiyonlara (alerjenler) neden olabilecek maddelerin döküntülerin alevlenmesine katkıda bulunduğu düşünülür.

CARD11 geni mutasyonlarından kaynaklanan nadir vakalara karşın, Atopik Dermatit’in çoğu vakasının genetik ve çevresel faktörlerin (bir evcil hayvanla yaşamak gibi) kombinasyonu sayesinde oluştuğu düşünülmektedir. Her biri Atopik Dermatit geliştirme riskine yalnızca küçük bir miktar katkı yapan birçok yaygın genetik varyasyonlar söz konusu olabilir. Bu ilişkilerin en güçlüsü, Atopik Dermatit’i olan kişilerin yüzde 20 ila 30’unda, Atopik Dermatit’i olmayan genel popülasyonun yüzde 8 ila 10’unda görülen FLG genidir.

FLG geni, cildin en dış tabakasının yapısı için önemli olan ve profilaggrin olarak adlandırılan bir proteinin üretim emrini verir. Profilaggrinden türetilen proteinler suyu içeride ve toksin, bakteri ve alerjenler gibi yabancı maddeleri dışarıda tutmak için güçlü bariyerler oluşturmaya yardım eder. Bu proteinler ayrıca cildin en dış katmanının hidrasyonunu korumaya yardımcı olan “doğal nemlendirme faktörünün” bir parçasıdır.

FLG genindeki varyasyonlar diğer profilaggrin ile ilişkili proteinlerin üretilmesi için işlenemeyen anormal derecede kısa bir profilaggrin proteini üretilmesine yol açar. Ortaya çıkan sıkıntı, cildin bariyer işlevine zarar verebilir. Cildin bariyer işlevinin zarar görmesi, Atopik Dermatit’in içinde bulunduğu alerjik hastalıkların gelişmesine katkı sağlar. Araştırmalar, düzgün çalışan bir bariyer olmadan, alerjenlerin vücuda deri yoluyla girerek reaksiyonu tetikleyebildiğini göstermektedir. Ek olarak, doğal nemlendirme faktörünün eksikliği, cildin aşırı su kaybına izin vererek kuru cilde yol açabilir.

Diğer birçok gendeki varyasyonlar, muhtemelen Atopik Dermatit gelişimi ile ilişkilidir, ancak bu genlerin çoğu tanımlanmamış veya hastalıkla kesin olarak bağlantılı değildir. Araştırmacılar bu genlerin cildin bariyer fonksiyonunda veya bağışıklık sisteminin fonksiyonunda rol oynadığından şüpheleniyor. Bununla birlikte, FLG veya başka bir riskle ilişkili gende mutasyonu olan herkes Atopik Dermatit geliştirmez; belirli çevresel faktörlere maruz kalmak da bozukluğun gelişmesine katkıda bulunur. Çalışmalar, bu maruziyetlerin DNA’daki epigenetik değişiklikleri tetiklediğini göstermektedir. Epigenetik değişiklikler DNA dizisini değiştirmeden DNA’yı değiştirir. Gen aktivitesini etkileyebilir ve duyarlı bireylerde alerjilerin gelişimini etkileyebilecek proteinlerin üretimini düzenleyebilirler.

Atopik Dermatit’li çeşitli özelliklerden biri olan sendromlar, diğer genlerdeki mutasyonlardan kaynaklanır.

Kalıtım Modeli

Alerjik bozukluklar ailelerde görülür; Atopik Dermatit, astım veya saman nezlesi olan bir ebeveynin olması, bir kişinin bu hastalığı geliştirme şansını arttırır.

CARD11 gen mutasyonlarından kaynaklandığında, Atopik Dermatit otozomal dominant kalıtım modeline (3*) sahiptir, bu da her hücrede değiştirilmiş CARD11 geninin bir kopyasının bozukluğa neden olması için yeterli olduğu anlamına gelir.

Benzer şekilde, FLG gen mutasyonları ile ilişkili olduğunda, durum riski otozomal dominant bir model izler; FLG geninin bir kopyasındaki bir mutasyon, bozukluk riskini arttırmak için yeterlidir. FLG geninin değiştirilmiş iki kopyası olan bireylerin bozukluğu geliştirme olasılığı daha yüksektir ve tek bir değiştirilmiş kopyası olan bireylere göre daha şiddetli belirtilere ve semptomlara sahip olabilir.

Bu hastalık, diğer genetik faktörler ile ilişkili olduğunda, kalıtım şekli açık değildir. CARD11 gen mutasyonlarının, başka katkıda bulunan faktörler olmadan duruma neden olduğu görülmekle birlikte, FLG geninde veya başka bir Atopik Dermatit ile ilişkili gende değişiklik olan kişiler, durumun kendisini değil, bu durumun artmış bir riskini miras alırlar. Bu rahatsızlığı olan herkesin riskle ilişkili bir gende mutasyonu yoktur ve riskle ilişkili bir gende varyasyona sahip olan herkesin hastalığı gelişmeyecektir.