İçindekiler
ASXL1 Geni: ASXL Transkripsiyon Regülatörü 1
Normal Fonksiyonu
ASXL1 geni, kromatin yeniden modelleme olarak bilinen bir süreçte yer alan bir proteinin üretilmesi emrini verir. Kromatin, kromozomların içine DNA’yı paketleyen DNA ve protein ağıdır. Kromatinin yapısı, DNA’nın ne kadar sıkı bir şekilde paketlendiğini değiştirmek için yeniden modellenebilir. DNA sıkı bir şekilde paketlendiğinde, gen aktivitesi (ekspresyonu) DNA’nın gevşek bir şekilde paketlendiği halinden daha düşüktür.
Kromatinin yeniden modellenmesindeki rolü sayesinde, ASXL1 proteini, doğum öncesi gelişimde önemli rol oynayan HOX genleri olarak bilinen bir grup gen de dahil olmak üzere birçok genin ekspresyonunu düzenler. ASXL1 proteini gerektiğinde HOX genlerine bağlanarak genleri açabilir (aktive edebilir) veya kapatabilir (baskılayabilir).
ASXL1 proteini, gen aktivitesini kontrol eden promotör bölgesi adı verilen genin yakınındaki bir bölgeye metil grubu (metilasyon adı verilen bir işlem) eklemek için moleküllere sinyal göndererek gen düzenlemede ilave bir role sahip olabilir. Bir promotör bölge metillendiğinde, gen aktivitesi baskılanır, promoter bölge metillenmez ise, gen aktif hale gelir.
Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Durumları
Bohring-Opitz Sendromu
ASXL1 genindeki 20’den fazla mutasyonun, anormal kafa büyüklüğü ve şekli, belirgin yüz özellikleri, eklem anormallikleri, zihinsel yetersizlik ve diğer belirti ve semptomların bulunduğu bir durum olan Bohring-Opitz sendromuna neden olduğu bulunmuştur. Bohring-Opitz sendromuna neden olan ASXL1 gen mutasyonlarının çoğu, ASXL1 proteini üretimlerine erken bir durma sinyali oluşturur, bu da anormal derecede kısa, fonksiyonel olmayan bir protein veya tam bir ASXL1 proteini eksikliğine yol açar. Bu ASXL1 gen mutasyonları “fonksiyon kaybı” olarak tanımlanır, çünkü bunlar, gelişim sırasında HOX genlerinin ve diğer genlerin aktivitesinin düzenlenmesini bozar, mevcut fonksiyonel ASXL1 protein miktarını azaltırlar. HOX genlerinin değişen aktivitesinin nörolojik ve fiziksel olan bu tarz bozukluklara yol açtığı düşünülmektedir.
Sistemik Mastositoz
Kanserler
ASXL1 genindeki mutasyonlar, akut miyeloid lösemi, kronik miyelomonositik lösemi ve miyelodisplastik sendrom gibi kan oluşturan hücrelerin kanserli koşulları ile ilişkilendirilmiştir. Bu mutasyonlar somatiktir, yani bir insanın yaşamı boyunca edindikleri ve yalnızca kansere neden olan hücrelerde bulunduğu anlamına gelir.
Bu koşullarla ilişkili mutasyonlar muhtemelen “fonksiyon arttırıcı” dır, bu da aşırı aktif ASXL1 proteinine yol açtıkları anlamına gelir. Araştırmacılar aşırı aktif ASXL1 proteininin gen aktivitesinin eksik bir şekilde düzenlenmesine yol açtığına inanıyor. Bu değiştirilmiş gen düzenlemesinin kanser gelişiminde nasıl bir rol oynadığı açık olmamakla birlikte, aşırı aktif genlerin, anormal kan hücrelerinin kontrol edilemeyerek büyümelerine ve bölünmelerine izin vererek kanserli hücrelerin yayılmasını teşvik etmesi muhtemeldir.
Bu kanserlerde yer alan ASXL1 gen mutasyonları, Bohring-Opitz sendromuna neden olanlardan farklıdır (yukarıda açıklanmıştır). Bohring-Opitz sendromu olan kişilerin kanser gelişim riskinin normal koşullara göre fazla olduğu düşünülmemektedir.
Bu Genin Diğer İsimleri
- additional sex combs like 1
- additional sex combs like 1, transkripsiyonel regülatör
- additional sex combs like transcriptional regulator 1
- KIAA0978
- putative Polycomb group protein ASXL1 isoform 1
- putative Polycomb group protein ASXL1 isoform 2
- Transkripsiyonel Regülatör: Transkripsiyon faktörü olarak da bilinirler. Transkripsiyon faktörü, verilen bir genin ekspresyonunu düzenlemek için özel DNA bölgelerine bağlanan proteinlerdir. Transkripsiyon faktörlerinin gücü, aşağı yönde hedef genlerin geniş repertuarlarını aktifleştirme ve/veya baskılama yeteneklerinde bulunur.
- Sex Combs: Drosophila’nın ek cinsiyet tarakları.
Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/ASXL1
Görsel Kaynak: https://www.proteinatlas.org/ENSG00000171456-ASXL1/cell
Editör: Meryem Melisa kAR