in

EntellektüelEntellektüel HavalıHavalı ÇalışkanÇalışkan

Adenilosüksinat Liyaz Eksikliği

Adenilosüksinat Liyaz Eksikliği; Tanım, Sıklık, Nedenler, Kalıtım Modeli ve Bu Hastalığın Diğer İsimleri

İçindekiler

Tanım

Adenilosüksinat liyaz eksikliği, beyin işlev bozukluğuna (ensefalopati), zihinsel ve hareket kabiliyetlerinin gelişiminin gecikmesine (psikomotor gecikme), iletişimi ve sosyal etkileşimi etkileyen otistik davranışlara ve nöbetlere sebep olan nörolojik bir hastalıktır. Bu durumun teşhisinin konulmasına yardımcı olabilecek karakteristik özellik, vücut sıvılarında süksinilaminoimidazol karboksamid ribozit (SAICAr) ve süksinyladenosin (S-Ado) adı verilen kimyasalların varlığıdır.

Adenilosüksinat liyaz eksikliği, semptomları  ciddiyetine göre üç şekilde sınıflandırılır. En şiddetlisi yenidoğan şeklidir. Bu formun semptomları doğumda veya doğumdan önce tespit edilebilir ve fetal gelişim sırasında bozulmuş  büyüme ve küçük bir kafa büyüklüğü (mikrosefali) içerebilir. Etkilenen yenidoğanlarda şiddetli ensefalopati vardır, bu da hareket eksikliği, beslenme zorluğu ve hayatı tehdit edici solunum problemlerine yol açar. Etkilenen bazı bebekler de tedavi ile düzelmeyen nöbetler gelişir. Ensefalopatinin ciddiyeti nedeniyle, bu durumdaki bebekler genellikle doğumdan sonra birkaç haftadan fazla yaşayamazlar.

Adenilsosüksinat liyaz eksikliği tip I (şiddetli form olarak da bilinir) en yaygın olanıdır. Bu formun semptomları yaşamın ilk aylarında başlar. Etkilenen bebeklerde ciddi psikomotor gecikme, zayıf kas tonusu (hipotoni) ve mikrosefali vardır. Etkilenen birçok bebekte, zor olan ve tekrarlayan nöbetler gelişir, bazıları tekrarlayan davranışlar ve göz teması eksikliği gibi otistik davranışlar sergiler.

Adenilsosüksinat liyaz eksikliği tip II olan bireylerde (ayrıca orta veya hafif form olarak da bilinir), gelişme tipik olarak yaşamın ilk birkaç yılında normaldir ancak daha sonra gelişme yavaşlar. Psikomotor gecikme hafif veya orta olarak kabul edilir. Bu rahatsızlık formuna sahip bazı çocuklarda nöbet ve otistik davranış gelişir.

Sıklık

Adenilosukinat liyaz eksikliği nadir görülen bir hastalıktır; 100’den az vaka rapor edilmiştir. Durum en çok Hollanda ve Belçika’da yaygındır, ancak dünya çapında bulunmuştur.

Nedenler

Tüm adenilosüksinat liyaz eksikliği formları, ADSL genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu gen, pürin nükleotitleri üreten proseste iki aşamayı gerçekleştiren adenilosüksinat liyaz adı verilen bir enzim yapmak için talimatlar sağlar. Bu nükleotitler, DNA’nın yapı taşları, kimyasal kuzen RNA’sı ve hücrede enerji kaynağı olarak görev yapan ATP gibi moleküllerdir.  Adenilosüksinat liyaz, süksinilaminoimidazol karboksamid ribotid (SAICAR) adı verilen bir molekülü, aminoimidazol karboksamid ribotide (AICAR) dönüştürür ve süksiniladenosin monofosfatına (SAMP) adenosin monofosfata (AMP) dönüştürür.

Bu enzimin azaltılmış işlevi, farklı bir reaksiyon yoluyla süksinilaminoimidazol karboksamid riboside (SAICAr) ve süksinilidenozine (S-Ado) dönüştürülen SAICAR ve SAMP birikmesine neden olur. Araştırmacılar SAICAr ve S-Ado’nun toksik olduğuna inanıyor. Bu maddelerden birinin veya her ikisinin neden olduğu beyin dokusunun zarar görmesi, adenilosüksinat liyaz eksikliğinde ortaya çıkan nörolojik problemlerin temelini oluşturur.

Çalışmalar, S-Ado’ya göre SAICAr miktarının, adenilsosüksinat lyaz eksikliğinin ciddiyetini yansıttığını göstermektedir. S-Ado’dan daha fazla SAICAr olan kişiler daha şiddetli ensefalopati ve psikomotor gecikmeye sahiptir.

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal resesif bir kalıtsal kalıtımla ifade edilir, yani her bir hücredeki genin her iki kopyası da mutasyonlara sahiptir. Otozomal resesif hastalığı olan bir bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, ancak bunlar genellikle durumun belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

  • adenilosüksinaz eksikliği
  • ADSL eksikliği
  • süksinilpurinemik otizm

Dipnot: Bu içerik çevrilme tarihi bakımından eksik bilgiler içermektedir. Orijinal metninde yeni güncellemeler olma ihtimali vardır. Orijinal metninden okumanız daha faydalı olabilir.

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/adenylosuccinate-lyase-deficiency

Görsel Kaynak: https://ijponline.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13052-017-0383-7

Editör: Züleyha DEMİRCİ

Ne düşünüyorsunuz?

5 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir