SOX2 Anoftalmi Sendromu

İçindekiler

Tanım

SOX2 Anoftalmi Sendromu, nadir görülen bir hastalık olmakla birlikte, vücudun farklı bölümleri ve gözlerin anormal olarak gelişim göstermesi ile karakterizedir. Bu duruma sahip insanlar çoğu zaman göz bebeğinden yoksun olarak doğarlar (anoftalmi). Bununla beraber bazı bireylerde küçük gözlere rastlanır (mikroftalmi).

Anoftalmi terimi ve şiddetli mikroftalmi terimleri çoğunlukla birbirleri yerine kullanılır çünkü görünürde göz bebekleri olmayan bireylerde kalan göz dokusu hala bulunmaktadır. Bu göz problemleri ciddi görme kaybına neden olabilir. SOX2 Sendromu’nda her iki göz birden etkilendiği görülürken, bir gözün diğerinden daha fazla etkilendiği de görülebilir.

SOX2 Anoftalmi Sendromu’na sahip bireylerde; nöbetler, beyin anormallikleri, yavaş büyüme, motor becerilerin gecikmiş gelişimi (yürüme gibi) ve hafif ila şiddetli öğrenme güçlüğü gibi durumlara rastlanabilir. Sendroma sahip insanların bazılarında ise genellikle trakea (trakeaözofageal fistül) ve özofagus (Görsel 1) arasında normal olmayan bir bağlantıya eşlik eden tıkalı bir özofagusa (özofagus atrezisi) (Görsel 2) sahip olarak dünyaya gelirler. Çoğunlukla erkeklerde görülmek üzere etkilenmiş bireylerde genital anormalliklere rastlanılmaktadır. İnmemiş testisler (kriptorşidizm) ve alışılmadık derecede küçük bir penis (mikropenis) erkeklerde görülen genetik anomaliliklerdendir.

Sıklık

Bu sendromun her 250.000 kişiden sadece 1 kişiyi etkilediği düşünülmektedir. Her iki gözünde anoftalmiye sahip kişilerin yaklaşık olarak %10-15’i bu sendroma sahiptir.

Nedenler

Adından da anlaşılabileceği gibi SOX2 geninde meydana gelen mutasyonlar, SOX2 Anoftalmi Sendromu’na sebep olur. SOX2 geni, embriyonik gelişim sırasında birçok farklı doku ve organın oluşumunda önemli rol oynayan bir proteinin yapılması için talimatlar sağlar. SOX2, diğer genler olmak üzere, özellikle de gözlerin normal gelişimi için önemli olan genlerin aktivitesini düzenler.

SOX2 geninde meydana gelen mutasyonlar, fonksiyonel SOX2 proteininin üretimini engeller. Bu proteinin olmaması durumu, vücudun diğer bölgeleriyle birlikte gözlerin gelişimi için gerekli olan genlerin aktivitesinde sorunlar ortaya çıkartır. Bu yapıların anormal gelişmesi SOX2 Anoftalmi durumunun belirti ve semptomlarının görülmesine neden olur.

Kalıtım Modeli

SOX2 Anoftalmi Sendromu, otozomal dominant olarak nesillere aktarılır. Bu da her hücrede ki değiştirilmiş genin bir kopyası bu sendroma yol açmak için yeterlidir. Çoğu sendrom, SOX2 geninde meydana gelen mutasyonlardan (Görsel 3) kaynaklanır ve aile soyunda bu bozukluk öyküsü bulunmayan kişilerde de görülür. Az sayıda vakada, SOX2 anoftalmi sendromluna sahip bireyler, bu geni sadece sperm veya yumurta hücrelerinde SOX2 mutasyonu olan fakat hastalıktan etkilenmemiş bir ebeveynden miras almıştır. Bu tip kalıtıma germline mozaikçilik denir.