Sağlıklı Beslenme

İçindekiler

Giriş

Vücudunuzun genel sağlığına dikkat etmek için sağlıklı beslenme önemlidir, ancak genç bir insan olarak aklınızda genellikle iklim değişikliği ve zihinsel sağlık gibi başka konular yer alır. İlginç bir şekilde, yediğimiz yiyecekler gezegenimizin sağlığını, zihinsel sağlığımızı ve uykumuzu etkiler! Bu yazıda, en yeni bilimsel kanıtlardan bazılarına göre sağlıklı yiyecekler yemenin, vücudunuzun sağlığı dışında, beş nedeni hakkında konuşuyoruz. Ayrıca içeriğin sonunda ailenizle veya okulunuzla denemek için bir meydan okuma bulunmakta!

Fiziksel Sağlığımız İçin Sağlıklı Yemek

Genç yaşlarımızda sağlıklı yiyecekler yemenin, bedenlerimizi ve zihinlerimizi büyütmemize ve geliştirmemize yardımcı olmak için çok önemli olduğunu biliyoruz. Örneğin, iyi bir sağlık için yeterli makro besin ve mikro besin almak ve kalp hastalığı, diyabet ve bazı kanser türleri gibi uzun vadeli sağlık sorunları riskimizi azaltmamıza yardımcı olmak için beş gıda grubunun her birinden farklı besleyici gıdalar yemeliyiz. Avustralya’da “2 ve 5 için git” gibi halk sağlığı mesajları, genel sağlığımızı iyileştirmek için günde iki porsiyon meyve ve beş porsiyon sebze yememizi hatırlatıyor. Sağlıklı yiyecekler yemenin tüm bu nedenleri önemlidir, ancak yetişkinlik çok uzakta göründüğünde, uzun süreli sağlığınızı hayal etmek zor olabilir. Bu nedenle, gıda seçimlerimizin hayatımızın diğer bölümleri üzerindeki etkisi hakkında en yeni bilimsel çalışmaları gözden geçirdik. Aşağıda, sağlıklı yiyecekler yemenin diğer beş nedeninin arkasındaki bilimi açıklıyoruz (Görsel 1).

saglikli-beslenme — Görsel 1: En yeni çalışmalara göre sağlıklı yiyecekler yemenin beş nedeni.

İklim Değişikliği Yasası

İklim değişikliği sıcak bir konudur ve iyi bir nedenle! Bilim açıktır. İklim değişikliği var. Diyetimiz ,yani genellikle yediğimiz yiyecekler, çevremizi etkileyebilir ve gezegenimizin sağlığını kötü yünde değiştirebilir. İklim değişikliği konusunda küresel ve hükümet eylemlerine ihtiyacımız var, ancak bu, gezegenimizin sağlığını iyileştiren ve ayrıca sağlığınızı (bonus!) artıran yiyecekleri seçerek rolünüzü yapamayacağınız anlamına gelmez. Çoğunlukla bitkisel gıdalar ve daha az hayvansal gıda içeren bir diyet ile, sağlığımızı ve gezegenimizin sağlığını iyileştirebileceğimizi biliyoruz.

Yakın zamanda yapılan bir bilimsel araştırmada, farklı gıda türlerinin hem insan sağlığı hem de çevrenin sağlığı üzerindeki etkisi incelendi. Bu çalışmayı yapmak için bilim insanları, 15 farklı gıda türü ile diyetle ilgili beş sağlık durumu ve bu gıdaları üretmenin beş çevresel etkisi arasındaki bağlantıları araştırmak için istatistikler (hesaplamalar) kullandılar. Örneğin, bilim insanları sebze yemenin kalp hastalığına yakalanmayı engelleyip engelleyemeyeceğini ve sebze yetiştirmeden ne kadar sera gazının oluşturulduğunu incelediler. “Metanaliz” adı verilen istatistiksel bir yöntem kullanarak birleştirdikleri diğer çalışmalardan büyük veri setleri kullandılar. Bilim insanları, sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, fındık ve baklagiller gibi sağlığımız için iyi olan yiyeceklerin de gezegenimizin sağlığı için iyi olduğunu keşfettiler. Yani, bu gıdalar sera gazı emisyonları, arazi kullanımı, su kullanımı ve iki tür besin kirliliği gibi şeyler üzerinde düşük çevresel etkiye sahipti. Kırmızı et gibi sağlığımız için iyi olmayan gıdalar, çevremiz üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Örneğin, ağaçsızlandırılmış bir yağmur ormanından gelen bir çikolata, bir avuç fındıktan daha fazla sera gazı emisyonu yayabilir. Bilim insanları, sağlığımız için iyi olan besinlerden daha çok ve sağlığımız için iyi olmayan besinlerden daha az yersek, hem kendi sağlığımızı hem de gezegenimizin sağlığını iyileştirebileceğimiz sonucuna vardılar!

Plastik Kirliliği Limiti

Her yıl 2 milyon tondan fazla tek kullanımlık plastik şekerli içecek şişesi alıyoruz ve sadece %7’si geri dönüştürülmüş plastikten üretiliyor. Bu, gazlı içecekler, spor ve enerji içecekleri gibi şekerli içecekler yapan büyük şirketlerin, yeni içecek şişeleri ürettiklerinde geri dönüştürülmüş plastik kullanmadıkları anlamına gelir. Bu, plastik kirliliğine ve her yıl okyanuslarımızda bulunan milyonlarca plastik şişeye katkıda bulunur. Ayrıca, diyetlerimizde şekerli içeceklere ihtiyacımız olmadığını da biliyoruz, çünkü 600 ml’lik bir kolada 16 çay kaşığı şeker, başka iyi besleyici içermez ve sağlık sorunları riskimizi arttırır. Yakın zamanda yapılmış kesitsel bir çalışma, Avustralya’da her altı gençten birinin sadece şekerli içeceklerden her yıl en az 5,2 kg şeker tükettiğini keşfetti! Gençler ayrıca yetişkinlerden daha şekerli içecekler içerler. Bu nedenle, plastik kirliliğini azaltmanın bir yolu, ailenizi daha az şekerli içecekler almaya ve içmeye teşvik etmektir.

Atık Yiyecek Savaşı

İnsanların her yıl ürettiği tüm yiyeceklerin yaklaşık% 33’ünü boşa harcadığını biliyor muydunuz? Bu 1,3 milyar ton yiyecek. Çılgınca, değil mi? Dünyamızda yeterli yiyeceği olmayan milyonlarca çocuk ve genç var. Boşa harcanan yiyecekler gezegenimizdeki değerli doğal kaynakları kullanır ve iklim değişikliğine önemli bir katkıda bulunur. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan yeni bir araştırma, öğretmenlerden altıncı sınıf öğrencilerine sürdürülebilir gıda sistemleri hakkında bilgi vermelerini ve gıda seçimlerinin ve gıda atıklarının çevresel etkilerini ele almalarını istedi. Altıncı sınıf öğrencileri ardından gıda israfını azaltmak için bir kafeterya tanıtım kampanyası ile yeni gıda sistemleri bilgilerini yedinci ve sekizinci sınıftaki akranlarıyla paylaşmak zorunda kaldılar. Araştırmacılar daha sonra altıncı sınıfları yedinci ve sekizinci sınıflarla karşılaştırdı. Altıncı sınıf öğrencilerinin çalışma sonunda yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerine göre daha fazla meyve ve sebze yediklerini ve daha az gıda harcadıklarını buldular. Bu çalışma, gençleri gıda sistemleri hakkında eğitmenin, gıda israfını azaltmanın havalı ve eğlenceli bir yolu olabileceğini ve daha fazla gencin daha fazla meyve ve sebze yemesini sağlamanın bir yolu olabileceğini gösterdi!

Beynini Besle!

Akıl sağlığı tüm insanlar için, özellikle de gençler için çok önemli bir konudur. Dünyada, tüm çocukların ve genşlerin %10-20’sinin depresyon ve anksiyete dahil olmak üzere birçok akıl sağlığı hastalığı yaşadığını tahmin ediyoruz. Akıl sağlığı hastalıklarının %50’sinin bir gencin 14 yaşına gelmeden başladığını ve %75’inin 20’li yaşlarının ortalarına doğru başladığını biliyoruz. Bilim insanları diyetimizin depresyon gibi ruh sağlığı hastalıklarına nasıl bağlı olduğunu araştırıyorlar. Yeni bilimsel bulgular kronik iltihap olduğunu göstermektedir. Kronik iltihap, vücudumuzun tepkisinin normalden daha uzun sürdüğü zaman ortaya çıkar ve diyet ile depresyon arasındaki bağlantı olabilir.

Daha Fazla Uyku

Zürafaların günde sadece 2 saat uyuduğunu ve kıllı armadilloların günde 20 saat uyuyabileceğini biliyor muydunuz? Genç bir insan olarak, günde 8-10 saat uyku almanın iyi, mutlu ve odaklanmış hissetmenize yardımcı olabileceğini biliyoruz. Ama diyetinizin iyi bir gece uykusu ile bağlantılı olup olmadığını hiç düşündünüz mü? Eğer düşünmediyseniz, endişelenmeyin! Japon bilim insanlarından oluşan bir ekip yakın zamanda bu soruyu araştırdı.

Bilim insanları 85.931 Japon gencinde uyku ve diyet davranışları üzerine bir anket kullanarak kesitsel bir çalışma yaptılar. Daha az sağlıklı beslenme alışkanlığı olan gençlerin, daha fazla abur cubur yemek gibi, daha kötü uyku yaşadıklarını buldular. Kesitsel çalışmaların farklı şeylerin birbiriyle ilişkili olup olmadığını bize anlattığını hatırlamak önemlidir, ancak ilişkiye neyin sebep olduğunu bize söyleyemezler. Bu çalışmada, bilim insanları yeterli uyku alamazsak, açlık hormonlarımızı etkileyebileceğini düşünüyorlar. Yani, karnımızı ghrelin hormonu gibi huysuz yapanlardan daha fazlasına sahibiz ve leptin hormonu gibi bizi tok hissettirenlerden daha az! Ancak kesin nedenleri anlamak için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç var.

Kaynaklar:

Görsel Kaynak: https://www.herbalkapimda.com/blog/icerik/kolestrol-ve-kalp-sagligi

Editör: Sibel Öncel