Rumeysa Ekim Tanım
Restriksiyon enzimleri (RE), DNA’yı kesme yeteneğine sahip enzimlerdir. Kısa DNA dizilerini özgül olarak tanıyan ve bu dizilimleri belirli bir bölgeden kesen enzimlerdir. Bu enzimler bakterinin doğal savunma mekanizmasının bir parçasıdır. 3000’den fazla restriksiyon enzimi belirtilmiştir ve bunların yaklaşık 300’ü farklı DNA dizilerini tanımaktadır.
Tarihçe
İlk restriksiyon endonükleaz’ı 1968 yılında Meselson ve Yuan tarafından E.coli bakterisinden izole edilmiştir. Fakat izole ettikleri RE’ın özel tanıma bölgesi bulunmamaktaydı. 1970 yılında Smith ve Wilcox; Haemmophillus influenza bakterisinden özel DNA sekansını tanıyan ve kesim yapan adının Hind II olduğu enzim izole edilmiştir.
Restriksiyon endonükleazların büyük bir bölümü bakteriden, çok az bir bölümü virüs ve ökaryotlardan izole edilmiştir. Restriksiyon endonükleazlar, bakteri hücresini infekte edecek yabancı DNA’yı kesip etkisiz hale getirebilmektedirler. Bakteri kendi DNA ‘sını metilleyerek, RE’ın bakterinin kendi DNA’sını kesmesini engellemektedir.
Restriksiyon enzimlerinin sınıflandırılması şu şekildedir: TipI RE’lar, TipII RE’lar, TipIII RE’lar, Homing Endonükleazlar ve Nicking Endonükleazlar
Restriksiyon enzimlerinin kesim bölgeleri: DNA’da oluşturdukları motiflerine göre; yapışkan uç oluşturan restriksiyon enzimleri ve küt uç oluşturan restriksiyon enzimleri olarak ikiye ayrılırlar.
Restriksiyon Endonükleazların Kullanım Alanları
- Rekombinant DNA elde edilmesi
- Polimorfizmlerin belirlenmesi
- DNA modifikasyonlarının belirlenmesi
- DNA haritasının çıkarılması
- Probların hazırlanmasında kullanılır.
Kaynaklar:
- https://labakademi.com/restriksiyon-endonukleazlar-ve-fonksiyonlari/
- https://abl.gtu.edu.tr/hebe/AblDrive/71167157/w/Storage/217_2011_1_113_71167157/Downloads/restriksiyon-endonkleazlar.pdf
- https://abs.cu.edu.tr/Dokumanlar/2015/G%20%20224/779601480_bolum_7_gida.pdf
- https://www.bezelyedergi.net/post/restriksiyon-endonu-kleaz-enzimleri
Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/2VBJ
Editör: Meryem GÖKOĞLU
