Pompe Hastalığı

İçindekiler

Tanım

Pompe hastalığı, vücut hücrelerinde glikojen adı verilen karmaşık bir şekerin birikmesinden kaynaklanan kalıtsal bir hastalıktır. Bazı organlarda ve dokularda, özellikle kaslarda glikojen birikimi, normal çalışma yeteneklerini bozar.

Araştırmacılar, şiddeti ve ortaya çıkma yaşı farklı olan üç tip Pompe hastalığı tanımlamışlardır. Bu tipler klasik infantil başlangıçlı, klasik olmayan infantil başlangıçlı ve geç başlangıçlı olarak bilinir.

İnfantil başlangıçlı Pompe hastalığının klasik şekli doğumdan birkaç ay sonra başlar. Bu bozukluğu olan bebeklerde tipik olarak kas güçsüzlüğü (miyopati), zayıf kas tonusu (hipotoni), genişlemiş bir karaciğer (hepatomegali) ve kalp kusurları görülür. Etkilenen bebekler, kilo almak ve beklenen oranda büyümekte başarısız olabilirler (gelişememek) ve solunum sorunlarına sahip olabilirler. Tedavi edilmezse, Pompe hastalığının bu formu, yaşamın ilk yıllarında kalp yetmezliğinden kaynaklı ölüme yol açar.

İnfantil başlangıçlı Pompe hastalığının klasik olmayan formu genellikle 1 yaşında görülür. Gecikmiş motor becerileri (yuvarlanma ve oturma gibi) ve ilerleyici kas güçsüzlüğü ile karakterizedir. Kalp anormal derecede büyük olabilir (kardiyomegali), ancak etkilenen bireyler genellikle kalp yetmezliği yaşamazlar. Bu bozukluktaki kas güçsüzlüğü ciddi solunum problemlerine yol açar ve klasik olmayan infantil başlangıçlı Pompe hastalığı olan çoğu çocuk sadece erken çocukluk döneminde yaşar.

Pompe hastalığının geç başlangıç tipi, çocukluk, ergenlik veya yetişkinliğe kadar belirgin olmayabilir. Geç başlangıçlı Pompe hastalığı genellikle bu bozukluğun infantil başlangıçlı formlarından daha hafiftir ve kalbi kapsama olasılığı daha düşüktür. Geç başlangıçlı Pompe hastalığı olan bireylerin çoğu, özellikle bacaklarda ve gövdede, solunumu kontrol eden kaslar da dahil olmak üzere ilerleyici kas güçsüzlüğü yaşarlar. Bozukluk ilerledikçe, solunum problemleri, solunum yetmezliğine neden olabilir.

Sıklık

Pompe hastalığı, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 40.000 kişiden 1’ini etkiler. Bu bozukluğun görülme sıklığı farklı etnik gruplar arasında değişmektedir.

Nedenler

GAA genindeki mutasyonlar Pompe hastalığına neden olur. GAA geni, asit alfa-glukosidaz (ayrıca asit maltaz olarak da bilinir) adı verilen bir enzim üretmek için talimatlar sağlar. Bu enzim, hücreler içinde geri dönüşüm merkezleri olarak hizmet veren yapılar olan lizozomlarda aktiftir. Enzim, normal olarak glikojeni, çoğu hücre için ana enerji kaynağı olan glikoz denen basit bir şekere parçalar.

GAA genindeki mutasyonlar, şekerin lizozomlarda toksik seviyelere kadar çıkmasına izin veren, asit alfa-glukozidazın etkili bir şekilde glikojeni parçalamasını önler. Bu birikim, vücut boyunca olan organlara ve dokulara, özellikle de kaslara zarar vererek Pompe hastalığının ilerleyen belirtilerine ve semptomlarına yol açar.

Kalıtım Modeli

Bu durum, otozomal resesif bir modelde kalıtsaldır, bu da her hücredeki genin her iki kopyasının da mutasyonlara sahip olduğu anlamına gelir. Otozomal resesif bir duruma sahip bir bireyin ebeveynleri her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, ancak tipik olarak durumun belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.