Mihailo Petrovic Alas Kimdir?

Giriş

Mihailo Petrovic Alas, 1868 – 1943 yılları arasında yaşadı. Alas, bir mucit ve Sırp matematikçisiydi. Alas’ ın bilime katkıları genel olarak diferansiyel denklemler ile fenomoloji üzerinedir. Belgrad Üniversitesi’nde saygın bir profesördü ve matematik alanındaki çabalarının yanı sıra aynı zamanda bir müzisyen, yayıncı, iş adamı, yazar, balıkçı ve akademisyendi.

Fenomenoloji ve diferansiyel denklem konularına önemli katkılarının yanı sıra, analog bilgisayarların ilk prototiplerinin geliştirilmesine de yardımcı olmuştur.

Erken Yaşamı ve Akademik Geçmişi

     Mihailo Petrovic Alas, annesi Milica ve ilahiyat profesörü olan babası Nikodim’ in ilk çocuğuydu. Petrovic, 6 Mayıs 1868’ de Belgrad’ da doğdu. 1885 yılında Birinci Belgrad Spor Salonu’ ndaki eğitiminin ardından Belgrad’daki Felsefe Fakültesi’ nde, özellikle doğa bilimleri olan kimya, fizik, jeoloji, biyoloji, psikoloji ve matematik derslerine, kaydoldu.

1889’ da Sırbistan’ daki bilimsel çalışmalarını tamamladığında kendini daha çok geliştirmek amacıyla 1889’da Petrovic, çalışmalarını daha çok yurtdışında gerçekleştirme kararı aldı. Bilimsel evrenselliğin fazla önerildiği Ecole Normale Superieure’ ye giriş sınavına hazırlandı. 1892’ de Petrovic, matematik bilimleri derslerini bitirerek derece aldı ve bir sonraki yıl fizik alanında derece aldı. Petrovic, eğitimini hızla geliştiriyordu, 1894 yılında doktora tezini diferansiyel denklemler üzerine yazdı. “Fen matematik doktoru” ya da “matematik bilimleri doktoru” olarak adlandırılan ünvanın sahibi oldu.

Başarıları

Petrovic, 1894’ te Belgrad Üniversitesi bünyesinde arka pladaı ve daha fazla yoğunlukta çalışabilmek için eğitim almış matematik profesörlerinden biridir. Petrovic, diferansiyel denklemler, matematik ve denklemler konusunda oldukça fazla bilgiye sahiptir. 1938 yılında emekli olana kadar 44 yıl üniversitede hizmet verdi. Sırp Kraliyet Akademisi’ nin kesin üyesi olduğunda daha 31 yaşındaydı aynı zamanda da Zagreb’ in Yugoslav Bilimler ve Sanatlar Akademisi’ nin ortak üyesidir. 1890′ lı yıllarda birinci dereceden diferansiyel denklemlerin çözümü için hidrolik bilgisayarı geliştirdi. Hidrolik entegratör adındaki makine, 1900 yılında Paris’ te açılan Dünya Fuarı’ nda altın madalyayla sergilendi.

Petrovic, hayatı boyunca birçok dergi, bilimsel çalışma, kitap ve aynı zamanda icatları üzerine yazılar yayınladı. Balıkçılıkla oldukça ilgilendi ve deniz seferlerinde not tuttu. Akademik çalışmaları ve seçkin yayınları sebebiyle farklı akademik kuruluşlar ve toplumlardan takdirler, ödüller tanındı. Kraliyet Sırp Akademisi başkanı olan Johan Cvijic, 1927 yılında vefat ettiğinde birçok üye Petrovic’ in başkan olması gerektiğini söylüyordu. Ancak yüksek kurumlar bu teklifi reddettiler, bunun sebebi de Petrovic’ in 1925 yılından itibaren ev hapsinde tutulan kralın erkek kardeşinin çok yakın bir arkadaşı olmasıdır.

1931 yılında akademi üyeleri, Petrovic’ in başkan seçilmesini önerdiler, ancak bu yeniden reddedildi. Profesör ve matematikçi arkadaşı Bogdan Gavriloviç, cumhurbaşkanlığına aday olarak gösterildi. Petrovic fenomenolojiye inanıyordu.

“Sayılar, boyutlar ve düzenlerden farklı olarak, modern matematik, taşıyıcılarının somut doğasından bağımsız gerçekler dünyasındaki diğer genel detayları yakalamalıdır.”

Petrovic, farklı akademik çalışmalara katkıları ve yardımlarından dolayı 1939’ da Belgrad Üniversitesi’ nin fahri doktorlarından biri oldu ve aynı yıl içerisinde Saint Sava’ nın birinci sınıf derecesini aldı. Matematik alanındaki uzmanlığı ve bilgisi ile Belgrad Matematik Okulu’ nu kurdu. Yıllar ilerledikçe bu okul, çalışmalarını sürdüren bir dizi mükemmel matematikçi yetiştirmekten sorumluydu. Petrovic çok yönlü bir adamdı ve ülkesine hizmetlerde de bulunurdu. Balkan Savaşları’ nda savaştı ve Birinci Dünya Savaşı’ nda subay olarak görev yaptı. İkinci Dünya Savaşı’ na kadar Yugoslav ordusu tarafından görevlendirildiği zaman, kriptografi çalıştı ve şifreleme sistemleri geliştirdi.

İkinci Dünya Savaşı esnasında yeniden hizmete çağrıldı ve bu sefer Almanlar tarafından esir alındı. Neyse ki, daha sonrada hastalığı sebebiyle serbest bırakıldı. Mihailo Petrovic Alas, 8 Haziran 1943 tarihinde, 75 yaşında, Belgrad’ daki evinde vefat etti.

Kişisel Bilgiler

“Nehir balıkçısı” anlamına gelen lakabı “Alas (ne yazık ki)”, balıkçılığa olan aşkından alınmıştır. 1882 yılında balıkçı çıraklığına başladı ve 1895 yılında usta balıkçı olabilmek için sınava girdi. Balıkçılığa olan sevgisi oldukça fazlaydı, Drina, Tuna ve Sava nehirlerinde balıkçılığın korunmasına dair bazı yasal görüşmelerde yer aldı. Akademisyenlik ve balıkçılığa olan ilgisine ek olarak, aynı zamanda bir müzisyendi. Keman çalıyordu ve ‘Suz’ adında bir müzik topluluğu kurmuştu.

Tutkulu bir gezgindi. Yolculuk tutkusu Güney ve Kuzey Kutuplarına gitmesini sağladı. Petrovic, uluslararası üne sahipti. Paris, Prag, Fransa ve Berlin’ de bulunan derneklerin ve Bükreş, Varşova Krakow’daki farklı akademilerin üyesiydi. SANU, Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi ve kendi çağının hevesli matematikçileri ve bilim insanlarının genç beyinlerinin gelişmesine katkı sağladığı Yugoslav akademisinin bir üyesiydi.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/mihailo-petrovic-alas/

Görsel Kaynak: https://www.011info.com/beogradjani/mihailo-petrovic-alas-doktor-sa-sorbone-i-ribarski-majstor

Editör: Sibel Öncel