Meryem Melisa KAR
Giriş
Metaplazi, olgunlaşmış dokudaki hücrelerin embriyonal kökeni aynı olan bir başka hücre tipine dönmesi olayıdır. Dönüşüm daima aynı dokunun farklı hücreleri arasında olur. Örneğin; tek katlı bez epitelleri çok katlı yassı epitele, çok katlı mukoza epiteli çok katlı keratinize deri epiteline; mezenşimal kökenli kas hücreleri aynı kökten gelen kıkırdak kemik dokusu hücrelerine dönebilir. Ancak epitel dokusu hücrelerinin mezenşimal dokuya dönmesi mümkün değildir.
Bu olay hücreden çok stres altında kalan dokunu bir uyum reaksiyonudur. Bu durumda değişiklik genellikle aynı dokunun daha üst hücre tipine dönmesi şeklinde olur. Ancak tersi de olasıdır.
Metaplazi’nin Sık Görüldüğü Kısımlar
Bu durum genellikle epitel dokuda gözlenir. Nedenleri farklıdır. Örneğin; kronik kimyasal etkiler, kronik yangılar, A vitamini eksikliği, devamlı mekanik etkiler veya hormonların etkisiyle oluşur. Örneğin A vitamini yetersizliğinde ağızda, özofagusta; tükrük ve safra kesesi kanallarda gelişen taşların mekanik etkisiyle bu bölgelerde tek katlı epitelin çok katlı yassı epitele döndüğü görülür.
Dişilerde, kronik meme yangısı olgularında, bez epitellerinde bu duruma rastlanır. Östrojen hormonun etkisiyle erkeklerde prostat bezlerinde bu durum ortaya çıkar. Yumuşak dokulardaki kemik metaplazileri genelde sürekli zedelenmelere ilişkindir. Memenin karışık tümörlerinde, kıkırdak, kemik dokusunun görülmesi de mezenşimal dokuya ait diğer örnekleridir.
Kaynaklar:
- https://www.nature.com/articles/nrc.2017.68
- http://orhantarcin.com/metaplazi/
- https://www.pathologyoutlines.com/topic/cervixmetaplasia.html
- https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/metaplasia
Editör: Hazal Kalsın DEMİR