Zeynep Turnacı
İçindekiler
Tanım
Mesane kanseri, mesane iç zarının anormalleşmesi ve anormal yapının büyümesiyle ortaya çıkar. Bu kanserin tedavi süreci, kanserin büyüme hızına ve mesanede ne kadar yayıldığına bağlıdır.
İki Tip Mesane Kanseri Vardır:
- Kas Dokusuna Yayılmayan Tümörler: Tümörün mesane iç katmanında (ürotelyum) ya da lamina proprila dokusunda bulunmasıdır. Bu dokular mesane yüzeyinde bulunduğu için kanser yayılmamış vaziyettedir. Bu tür yüzeysel mesane kanserlerine kas dokusuna yayılmayan kanserler denir.
- Kas Dokusuna Yayılan Tümörler: Tümörler, yüzeysel dokuların (ürotelyum ve lamina proprila) ilerisine doğru büyümüştür. Mesane duvarını çevreleyen yağ dokusu ve kas katmanına doğru yayılım gerçekleşmiştir.
Mesane Nedir?
Mesane, böbreklerden süzülen idrarı depolamak ile görevli içi boş ve kastan oluşan bir kesedir. Üriner sistemin bir parçasıdır.
Üriner sistemde; iki böbrek, böbreklerden mesaneye giden üreter adında iki tüp ve mesaneden çıkan üretra adı verilen diğer bir tüp bulunur.
Üretra kadınlarda ve erkeklerde farklılık gösterir. Kadınlarda bulunan üretra doğum kanalının( vajina) önündeki kısa bir tüptür. Erkeklerde ise prostattan geçerek penisten aşağı inen uzun bir tüptür.
Böbreklerden süzülen idrar üreter aracılığıyla mesanede toplanır. Balona benzer yapıda olan mesane, idrarı topladıkça şişer. Mesane yeterli miktarda dolduğunda kasları kasılır ve üretra ile idrar vücuttan atılır.
Mesanenin Katmanları
- Ürotelyum: Mesanenin en içinde bulunan katmandır. İdrarın vücut tarafından emilmesini önleyen hücreler ile kaplıdır.
- Lamina Proprila: Ürotelyumu kaplayan doku ve kan damarları katmanıdır.
- Muscularis Propria: En kalın tabakadır. Mesaneyi boşaltmak amacıyla kasılan kas katmanıdır.
- Perivesikal Doku: Mesanenin en dışında bulunan kamandır. Mesaneyi yakınındaki organlardan ayıran yağ dokularından oluşur.
Mesane Kanserinin Üç Tipi Vardır:
- Ürotelyal Karsinom: Mesane kanserlerinin % 80- 90’ı mesane duvarını çevreleyen ürotelyal dokularda başlar. Bu duruma geçiş hücreli karsinom denir. Ürotelyal karsinom, genellikle papillerde veya aşağı kısımda olabilir. Üreterde ve böbreklerde de az oranda görülebilir.
- Skuamöz Hücre Karsinoması: Bu tip tümörler mesane zarının ince ve düz hücrelerinde bulunur. Mesane kanserlerinin % 1- 2’sini oluşturur. Hızlı yayılan tümör (invaziv) olma olasılığı yüksektir.
- Adenokarsinom: Mesane kanserlerinin %1’ini oluşturur ve çoğunlukla yayılan tümörlerdir. Mesanenin gladüler hücrelerinde yayılım gösterir.
Bu gibi nadir rastlanan mesane kanseri türleri arasında sarkomlar (kasta başlayan) ve küçük hücreli karsinom, plazmasitoid karsinom ve mikropapiller karsinom gibi agresif formlarıda bulunur.
Ürotelyal Karsinom Nasıl Büyür?
İki şekilde büyüme gösterir.
- Papiller üroteryal karsinom, mesanenin merkezine doğru kamburlar oluşturarak yayılır.
- Düz üroteryal karsinom, mesane duvarı boyunca düz bir şekilde büyür.
Mesane Kanseri Ne Kadar Yaygındır?
Her yıl 2500’den fazla Avusturalya vatandaşlarına mesane kanseri teşhisi konulmaktadır. Teşhis konulanların çoğu 60 yaş ve üzeridir.
Erkeklerde mesane kanseri kadınlara oranla üç kat daha fazladır. Erkeklerde 75 yaş öncesinde mesane kanseri teşhis oranı 114’te 1’dir. Sonuç olarak erkeklerde en yaygın 10 kanserden biri mesane kanseridir. Kadınlarda bu oran 422’ de 1’dir.
Semptomlar Nelerdir?
Mesane kanseri, çok fazla semptom göstermemektedir. Genelde başka rahatsızlıklardan dolayı yapılan idrar testlerinde ortaya çıkar. Belirgin semptomlar ise aşağıdaki gibidir;
İdrarda Kan (Hematüri)
İdrarda kan görülmesi mesane kanserinin en yaygın semptomlarındandır. İdrarda az miktarda kırmızı- kahverengi kan görülebilir. Bazı bireylerde bu kan gelip gidebilir ya da bir iki defa görülüp bitebilir.
Mesane Alışkanlıklarındaki Değişiklikler
İdrar yollarındaki yanma, idrarın geldiğini hissettiren kasılmaya rağmen idrara çıkamama, sık ve acil idrara çıkma dürtüsü, idrar yaparken yanma gibi değişikliklerdir.
Diğer Belirtiler
Az görülen semptomlardan biri olan alt karında ya da sırtta ağrı oluşan ağrılardır.
Bu semptomlardan herhangi birine sahipseniz, en yakın zamanda doktorunuza muayene olmalısınız.
Bu semptomlardan herhangi birine sahip olan herkes, mesane kanseri değildir. Semptomlar mesanedeki enfeksiyon veya tahrişten dolayı da oluşmuş olabilir.
İdrarda görülen kan asla göz ardı edilmemelidir. En ufak bir kan görüldüğünde ağrısız olsa bile, doktorunuza görünmelisiniz.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Araştırmalara göre, belirli risk faktörlerine sahip kişilerin mesane kanseri olma olasılığı daha fazladır.
- Sigara Tüketimi: Sigara içenlerin içmeyenlere oranla mesane kanseri olma riski üç kat daha fazladır.
- İleri Yaş: Mesane kanserlerinin çoğu 60 yaş ve üzerinde görülmektedir.
- Erkek Olmak: Erkeklerin kadınlara oranla üç- dört kat daha fazla mesane kanseri olma riski vardır.
- Kimyasal Maruziyet: Aromatik aminler, benzen ürünleri ve anilin boyaları adı verilen kimyasallar mesane kanseri riskini arttırmaktadır. Bu kimyasallara maruz kalan, boya endüstrisinde kauçuk ve plastik imalatında çalışanlarda ve bazen ressamlarda, makinecilerde, matbaacılarda, kuaförlerde ve kamyon şoförlerinde risk artmaktadır.
- Kronik Enfeksiyonlar: Skuamöz hücreli karsinom , idrar yolu enfeksiyonları (Avustralya’da çok nadir olmakla birlikte parazit enfeksiyonları dahil) ve tedavi edilmemiş mesane taşları da mesane kanseri riskini arttırmaktadır.
- Uzun Süreli Kateter Kullanımı: Uzun süreli üriner kateter kullanımı, mesane kanseri çeşidi olan skuamöz hücreli karsinom ile bağlantılı olabilir.
- Önceki Kanser Tedavileri: Bazı tedaviler mesane kanserine sebep olabilir. Bunlar arasında kemoterapi ilacı siklofosfamid (çeşitli kanserler için kullanılır) ve pelvik bölgeye radyasyon tedavisi (bazen prostat kanseri ve jinekolojik kanserler için verilir) bulunur.
- Diyabet Tedavisi: Diyabet ilacı pioglitazone mesane kanseri riskini artırabilir.
- Kişisel veya Aile Öyküsü: Nadir görülse de, kalıtsal bir genle ilişkili olabilir.
Görsel Kaynak: https://www.anadolusaglik.org/blog/mesane-kanseri
Editör: Fatih Nejdet MEMİŞ