in

HavalıHavalı ÇalışkanÇalışkan

Kedi Türlerinin Devamı İçin RNA Analizi

RNA Analizi Nesli Tükenmekte Olan Kedi Türlerinde Doğurganlığa Dair İpuçları Ortaya Çıkararak Umut Oldu

Giriş

Yapay üreme yöntemleri kullanarak yaşayan embriyoların üretimi, nesli tükenmekte olan memeli türlerini kurtarmaya umut verici yeni bir yol açıyor. Laboratuvar ortamında, yeterli sayıda, döllenmeye uygun dişi gametleri üretmek için bilim insanlarının ilkel gelişim sürecinden itibaren yumurtalık foliküllerinin gelişimini aynen taklit etmesi gerekiyor. Şimdi, ev kedilerinin ilkel yumurtalık foliküllerinde yapılan ilk gen ifadesi çalışması ile fareler dışında diğer organizmalarda da folikül büyümesi ve gelişmesini tetikleyebilecek temel fiziksel mekanizmalara ışık tutuluyor. Leibniz Hayvanat Bahçesi Enstitüsü ve Vahşi Yaşam Araştırma Merkezi (Leibniz-IZW) ile Berlin Biyoçeşitlilik İçin Genom Araştırmaları Merkezi (BeGenDiv) tarafından gerçekleştirilen araştırma, laboratuvar ortamında yumurta gelişimini desteklemek için atılan elzem bir temel taşı.

Araştırma

Uzmanlar, laboratuvar ortamında yumurta geliştirmek için, geç gelişim döneminde olan yumurtalık foliküllerinden yumurta elde ediyor. Ancak yaşam süresi boyunca erişilebilen tüm foliküllerden yalnızca %1’i bu aşamaya ulaşabiliyor ve bu oran dişinin yaşı arttıkça düşüyor. İlkel foliküller, yani ilk aşamada olan foliküller, bundan bin kat daha fazla bir yumurta kaynağı sağlıyor ancak belirli bir biyomoleküler “uyanma” sinyali alana kadar uyku halinde kalıyorlar. Dişi bir organizmada, bu foliküllerin ancak belirli bir kısmı etkinleşip birincil, ikincil ve geç aşamaya kadar gelişerek ovulasyon ile yumurtayı serbest bırakabilen ovulasyon öncesi foliküller haline gelir. Şimdiye kadar bu ovulasyon öncesi foliküllerin etkinleştirme ve geliştirme süreci laboratuvar ortamında yalnızca farelerde gerçekleştirilmişti. Bu sürece dahil olan biyomoleküler etmenler ve sinyal yolakları hakkında bilgi eksikliği, uygulamanın laboratuvar ortamında başka memelilerde gerçekleştirilmesini engelliyordu.

Leibniz-IZW Üreme Biyolojisi Departmanı, BeGenDiv’deki biyoinformatikçiler ile birlikte, ev kedilerinin (Felis catus) yumurtalık foliküllerinin tüm RNA dizilimini üç erken gelişim evresinde (ilkel, birincil ve ikincil folikül) inceledi.

Yakın zamanda Scientific Reports dergisinde yayınlanan araştırmanın öncü yazarı Shauna Kehoe “RNA dizileme verimize dayanarak, ilkel foliküllerin etkinleştirilmesinde yalnızca üç farkli sinyal yolağının rol aldığını değil, aynı zamanda foliküllerin bulunduğu ortamın da güçlü bir etkisi olduğunu öğrendik.” diyerek açıklıyor ve “Uyku durumunda olan ilkel foliküller yumurtalıkta sıkışık ve kapalı bir yerde barındırılır. Hareket edip, çevrelerinden gerekli sinyalleri alabilecek hale geldikleri anda etkinleşip birincil aşamaya geçebilirler.” diyerek ekliyor.

Araştırmacılar, ev kedilerinden rutin kısırlaştırma sonrası, yumurtalık folikül örnekleri topladılar ve her tür folikülden RNA ayrıştırdılar. RNA dizileme yöntemleri ile o anda foliküllerde ifade edilen genlerin anlık görüntüsünü aldılar ve ifadelerin nasıl değiştiğini görmek için ilkel, birincil ve ikincil folikülleri karşılaştırdılar. Araştırmacılar, yüksek derecede veya farklı ifade edilen genleri tespit ederek, “takipçi işlevsel anotasyon kümelemesi” ile ürünlerini foliküllerde gerçekleşen belirli biyolojik işlevler ve işlemler ile eşleştirdi.

Şekil 1. Kedi türlerinin devamı için analiz görüntüsü

Sonuç

İlkel foliküllerin uyku hali ve büyümek için etkinleşmeleri arasındaki moleküler seviyedeki bağlantılar folikül gelişmesi sırasında anahtar sinyalleri incelemek için yeni yaklaşımlar sunuyor. Leibniz-IZW’de araştırmacı ve bu araştırmanın ana yazarlarından Beate Braun “Folikülün etkinleşmek için hangi kimyasal etmenlere ve nasıl bir çevreye ihtiyaç duyduğunu, yani laboratuvar ortamında gelişimini sağlamak için ortama hangi tamamlayıcıların eklenmesi gerektiğini anladığımızda uyku halindeki foliküllerin kitleler halinde etkinleştirilmesini sağlayarak, embriyo üretiminin erişimine açık erişkin yumurta sayısını arttırabiliriz.” dedi.

Kaynak: https://phys.org/news/2021-03-rna-analysis-unravels-cues-feline.html

Görsel Kaynaklar: 

Editör: Berfin Sucu

Ne düşünüyorsunuz?

4 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir