Karnitin Palmitoiltransferaz II Eksikliği

İçindekiler

Tanım

Karnitin Palmitoiltransferaz II (KPT II) Eksikliği, vücudun özellikle yiyeceksiz periyotlar (açlık) boyunca, enerji için belirli yağların kullanımını engelleyen bir durumdur. KPT II eksikliğinin 3 ana türü vardır; ölümcül yenidoğan formu, ağır infantil hepatokardiyomüsküler form ve miyopatik form.

KPT II Eksikliği’nin ölümcül yeni doğan formu doğumdan hemen sonra belirginleşir. Hastalığın bu formu olan bebeklerde solunum yetmezliği, nöbet, karaciğer yetmezliği, zayıflamış kalp kası (kardiyomiyopati) ve düzensiz kalp atışı (aritmi) gelişir. Etkilenen bireyler ayrıca yağların parçalanması sırasında üretilen ve enerji için kullanılan düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve düşük keton seviyesine sahiptir. Bu belirtilere hipoketotik hipoglisemi denir. Birçok durumda, beyin ve böbrekler de yapısal olarak anormaldir. Ölümcül yenidoğan KPT II eksikliğine sahip bebekler genellikle birkaç gün ila birkaç ay yaşarlar.

KPT II Eksikliği’nin ağır infantil hepatokardiyomüsküler formu, karaciğer, kalp ve kasları etkiler. Belirtiler ve semptomlar genellikle yaşamın ilk yılında görülür. Bu form, tekrarlayan hipoketotik hipoglisemi atakları, nöbetler, genişlemiş karaciğer (hepatomegali), kardiyomiyopati ve aritmi içerir. KPT II Eksikliği’nin bu formu ile ilgili problemler, aç kalma süreleri ya da viral enfeksiyonlar gibi hastalıklar tarafından tetiklenebilir. KPT II Eksikliği’nin ağır infantil hepatokardiyomüsküler formuna sahip bireyler, karaciğer yetmezliği, sinir sistemi hasarı, koma ve ani ölüm riski altındadır.

Miyopatik form, KPT II Eksikliği’nin en az şiddetli tipidir. Bu form tekrarlayan kas ağrısı (miyalji) ve halsizlik ile karakterizedir ve kas dokusunun parçalanması (rabdomiyoliz) ile ilişkilidir. Kas dokusunun tahrip edilmesi, böbrekler tarafından işlenen ve idrarda (miyoglobinüri) salınan miyoglobin adı verilen bir proteini serbest bırakır. Miyoglobin idrarın kırmızı ya da kahverengi olmasına sebep olur. Bu protein ayrıca böbreklere zarar verebilir, bazı durumlarda, hayatı tehdit eden böbrek yetmezliğine neden olabilir. Miyalji ve rabdomiyoliz atakları egzersiz, stres, aşırı sıcaklara maruz kalma, enfeksiyon veya açlık ile tetiklenebilir. İlk ataklar genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkar. KPT II Eksikliği’nin miyopatik formuna sahip çoğu kişi, ataklar arasında hastalık belirtilerine veya semptomlarına sahip değildir.

Sıklık

KPT II Eksikliği nadir görülen bir hastalıktır. Ölümcül yenidoğan formu en az 18 ailede tanımlanırken, şiddetli infantil hepatokardiyosküler form yaklaşık 30 ailede tanımlanmıştır. Rapor edilen 300’den fazla vaka ile miyopatik formu en sık oluşur.

Nedenler

CPT2 genindeki mutasyon Karnitin Palmitoiltransferaz 2 Eksikliği’ne sebep olur. Bu gen, karnitin palmitoiltransferaz 2 adı verilen enzimin üretim emrini verir. Bu enzim, yağları parçalayan (metabolize eden) ve onları enerjiye dönüştüren çok aşamalı bir süreç olan yağ asidi oksidasyonu için gereklidir. Yağ asidi oksidasyonu, hücrede enerji üretim merkezi olan mitokondride (1*) gerçekleşir. Uzun zincirli yağ asitleri adı verilen bir grup yağ, mitokondriye girmek için karnitin olarak bilinen bir maddeye bağlanmalıdır. Bu yağ asitleri mitokondriye girdiğinde, karnitin palmitoiltransferaz 2, karnitini uzaklaştırır ve onları yağ asidi oksidasyonuna hazırlar. Yağ asitleri, kalp ve kaslar için ana enerji kaynağıdır. Açlık dönemlerinde, yağ asitleri de karaciğer ve diğer dokular için önemli bir enerji kaynağıdır.

CPT2 genindeki mutasyon, karnitin palmitoiltransferaz 2’nin aktivitesini azaltır. Bu enzimden yeteri kadar olmazsa, karnitin, uzun zincirli yağ asitlerinden uzaklaştırılamaz. Sonuç olarak, bu yağ asitleri enerji üretmek için metabolize edilemeyebilir. Azalan enerji üretimi, hipoktotik hipoglisemi, kas ağrısı ve halsizlik gibi Karnitin Palmitoiltransferaz 2 Eksikliği’nin bazı özelliklerine yol açabilir. Yağ asitleri ve uzun zincirli asilkarnitinler (hala karnitine bağlı yağ asitleri) hücrelerde birikebilir ve karaciğere, kalbe ve kaslara zarar verebilir. Bu anormal birikme, hastalığın diğer belirtilerine ve semptomlarına neden olur.

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal resesif bir modelde (2*) kalıtsaldır, yani her bir hücredeki genin her iki kopyasında mutasyonlar vardır. Otozomal çekinik durumu olan bir bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, fakat genellikle durumun belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.