Kampomelik Displazi

İçindekiler

Tanım

Kampomelik displazi, iskelet, üreme sistemi ve vücudun diğer bölümlerinin gelişimini etkileyen şiddetli bir hastalıktır. Bu durum genellikle yeni doğan döneminde hayati risk taşır.

‘’Kampomelik’’ terimi, Yunanca’ dan gelen ‘’bükülmüş uzuv’’ kelimelerinden gelmektedir. Etkilenen bireyler genel olarak bacaklardaki kemiklerde eğrilik ve bazen kollarında eğrilik ile doğarlar. Eğrilik, kavisli kemik üzerinde, özellikle de alt bacaklar üzerinde karakteristik cilt çukurlarına sebep olabilir. Kampomelik displaziye sahip insanlar genellikle kısa bacaklar, çıkık kalçalar, az gelişmiş kürek kemikleri, 12 yerine 11 çift kaburga, boyunda kemik anormallikleri ve içe veya dışa dönük ayaklara (yumru ayak) sahip olurlar. Bu iskelete ait anormallikler doğumdan önce başlar ve genellikle ultrasonda görülebilir. Etkilenen bireyler bu hastalığın özelliklerine sahip fakat eğik uzuvlara sahip değillerse akampomel kampomelik displaziye sahip oldukları söylenir.

Kampomelik displaziye sahip birçok insan, tam olarak erkek veya kadın olarak görünmeyen dış cinsel organlara (belirsiz cinsel organlar) sahiptirler. Tipik bir erkek kromozom düzenine (46,XY) sahip etkilenen bireylerin yaklaşık olarak %75’i belirsiz cinsel organa veya normal dişi cinsel organına sahiptir. İç üreme organları dış cinsel organ ile uyuşmuyor olabilir; iç organlar erkek(testis), dişi (yumurtalıklar) veya ikisinin birleşimi olabilir. Örnek olarak, dişi dış cinsel organına sahip bir birey, testislere veya testis ve yumurtalık birleşimine sahip olabilir.

Etkilenen bireyler, küçük bir çene, belirgin gözler ve düz bir yüz dahil olmak üzere karakteristik yüz özelliklerine sahiptir. Bu insanlar, vücut boyutlarına kıyasla büyük bir kafaya da sahiptir. Pierre Robin dizisi adı verilen belirli bir fiziksel özellikler grubu, kampomelik displazili kişilerde yaygındır. Pierre Robin dizisi, ağzın üst kısmında bir açıklık (yarık damak), normalden daha geriye yerleştirilmiş bir dil (glossoptoz) ve küçük bir alt çene (mikrognati) içerir. Kampomelik displaziye sahip insanlar genellikle üst solunum yollarını oluşturan kıkırdakta zayıflıkla doğarlar. Laringotraklomalazi olarak adlandırılan bu anormallik, solunum yolunu kısmen tıkar ve nefes almada güçlüğe sebep olur. Laringotraklomalazinin, kampomelik displazili bebeklerin hayatta kalma ihtimallerini azaltan etkisi vardır.

Kampomelik displazili çok az insan bebeklik döneminden sağ çıkar. Bu bireyler yaşlandıkça, omurganın anormal eğriliği (skolyoz) ve omuriliği sıkıştıran diğer omurga anormallikleri gelişebilir. Kampomelik displazili kişilerde ayrıca kısa boy ve işitme kaybı da olabilir.

Sıklık

Kampomelik displazinin yaygınlığı kesin değildir; tahminler 40.000 ila 200.000 insanda 1 kişi olduğu yönündedir.

Nedenler

SOX9 genindeki veya yakınındaki mutasyonlar kampomelik displaziye sebep olur. Bu gen, embriyonik gelişim sırasında pek çok farklı doku ve organların oluşumunda kritik rol oynayan bir proteinin yapımı için talimatlar sağlar. SOX9 proteini diğer genlerin, özellikle de iskelet ve üreme organlarının gelişimi için önemli olanların aktivitelerini düzenler.

Bu hastalığa sahip bireylerin çoğu SOX9 genindeki mutasyonlar sebebiyledir. Bu mutasyonlar SOX9 proteininin üretimini engeller veya bozulmuş fonksiyonu olan bir protein ile sonuçlanır. Vakaların yaklaşık %5’ ine SOX9 geninin yakınında meydana gelen kromozomal anormallikler neden olur; bu durumlar SOX9 genindeki mutasyonlardan daha hafif olma eğilimindedir. Kromozom anormallikleri, normalde SOX9 geninin aktivitesini düzenleyen DNA bölgelerini bozar. Bu genetik değişikliklerin tümü, SOX9 proteininin, iskeletin, üreme sisteminin ve vücudun diğer bölümlerinin normal gelişimi için gerekli olan genleri uygun şekilde kontrol etmesini önler. Bu yapıların anormal gelişimi, kampomelik displazinin belirti ve semptomlarına neden olur.

Kalıtım Modeli

Kampomelik displazi, her bir hücredeki yapısı değişmiş genin bir kopyasının, hastalığa sebep olması için yeterli olması anlamına gelen otozomal baskın kalıp ile kalıtılır. Vakaların çoğu, SOX9 genindeki veya yakınındaki yeni mutasyonlardan kaynaklanır ve ailelerinde hastalık geçmişi olmayan kişilerde ortaya çıkar. Nadiren, etkilenen bireyler, hastalığın hafif belirti veya semptomlarını gösterebilen veya göstermeyebilen bir ebeveyne ait kromozom anormalliğini miras alır.