HTT Geni Nedir?

HTT Geni: Hungtington

Normal Fonksiyonu

HTT geni, huntington proteinin üretilmesi emrini verir. Bu proteinin tam işlevi bilinmemekle birlikte, beyindeki sinir hücrelerinde (nöronlar) önemli bir rol oynadığı görülmektedir ve doğumdan önce normal gelişim için gereklidir. Huntington, vücudun birçok dokusunda bulunur ve bununla birlikte beyindeki en yüksek aktivite seviyesine sahiptir. Hücrelerin içinde bu protein; kimyasal sinyalizasyonda, materyallerin taşınmasında, proteinlere ve diğer yapılara bağlanma ve hücrenin kendi kendini yok etmesinden (apoptoz) korunmasında rol oynayabilir.

HTT geninin bir bölgesi, CAG trinükleotid tekrarı olarak bilinen belirli bir DNA segmenti içerir. Bu segment, ard arda birçok kez görünen üç DNA yapı bloğundan (sitozin, adenin ve guanin) oluşur. Normal olarak, CAG segmenti gen içinde 10 ile 35 kez tekrarlanır.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları

Huntington Hastalığı

Huntington hastalığına neden olan kalıtsal mutasyon, CAG trinükleotid tekrar genişlemesi olarak bilinir. Bu mutasyon, HTT genindeki CAG segmentinin boyutunu arttırır. Huntington hastalığı olan kişilerde 36 ile 120’den fazla CAG tekrarı vardır. 36 ile 39 CAG tekrarına sahip kişiler Huntington hastalığının belirtilerini ve semptomlarını geliştirebilir veya geliştiremezken, 40 veya daha fazla tekrarlı kişiler neredeyse her zaman bozukluğu geliştirir.

Genişletilmiş CAG segmenti, huntington proteininin anormal derecede uzun bir versiyonunun üretilmesine yol açar. Uzamış protein, birbirine bağlanan ve nöronlarda biriken, bu hücrelerin normal işlevlerini bozan daha küçük, toksik parçalara kesilir. Bu süreç özellikle beynin hareketi koordine etmeye, düşünmeye ve duyguları (striatum ve serebral korteks) kontrol etmeye yardımcı olan bölgelerini etkiler. Beynin bu bölgelerindeki nöronların işlev bozukluğu ve nihayetinde ölümü Huntington hastalığının belirti ve semptomlarının altında yatmaktadır.

Mutasyona uğramış HTT geni bir nesilden diğerine geçtiğinden, CAG trinükleotid tekrarının boyutu genellikle hacim olarak artar. Daha fazla sayıda tekrarın, genellikle daha erken belirti ve semptom başlangıcı ile ilişkili olduğu tahmin edilir. Huntington hastalığının yetişkin başlangıçlı formuna sahip olan (yetişkinliğin ortasında ortaya çıkan) insanlar tipik olarak HTT geninde 40 ila 50 CAG tekrarına sahipken, bozukluğun daha az yaygın, çocuk formuna sahip olan (çocukluk veya ergenlikte ortaya çıkan) kişiler 60’tan fazla CAG tekrarına sahip olma eğilimindedir.

HTT  geninde 27 ile 35 CAG tekrarlayan bireylerde Huntington hastalığı gelişmez, fakat bozukluğu geliştirecek çocuk sahibi olma riskleri vardır. Gen ebeveynden çocuğa geçtikçe, CAG trinükleotid tekrarının büyüklüğü Huntington hastalığı ile ilişkili aralığa uzayabilir (36 tekrar veya daha fazla).

Bu Genin Diğer İsimler

• HD
• HD_İNSAN
• Huntingtin (Huntington hastalığı)
• Huntington Hastalığı Proteini
• IT15

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/HTT

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/6W2B

Editör: Hazal Kalsın DEMİR