Hashimoto Tiroiditi

Tanım

Hashimoto tiroiditi, boynun altında kelebek şeklinde bez olan tiroidin işlevini etkileyen durumdur. Tiroid bezi (Görsel 1), çok geniş çeşitlikte kritik vücut faaliyetlerini düzenlemeye yardımcı olan hormonları üretir. Örneğin,büyüme ve gelişmeyi, vücut ısısını, kalp atış hızını, regl döngülerini ve ağırlığı tiroid hormonları etkiler. Hashimoto tiroiditi ise tiroidin zarar görmesine neden olan ve hormon üretme kabiliyetini azaltan kronik inflamasyon (iltihaplanma) şeklidir.

Hashimoto tiroiditinin önde gelen belirtilerinden biri, guatr adı verilen tiroid bezinin genişlemesi-büyümesidir. Büyüklüğüne bağlı olarak, büyümüş tiroid bezi boynun şişkin görünmesine neden olabilir, solunum ve yutma ile etkileşime girebilir (yutma güçlüğü). Tiroid bezinde hasar devam ederken, bu yıllar boyunca küçülebilir ve guatr sonunda kaybolabilir.

Az aktif tiroidden kaynaklanan diğer belirtiler ve bulgular, aşırı argınlık  (fiziksel yorgunluk), kilo alma veya kilo kaybetme de zorluk, ince ve kuru saçlar, yavaş kalp atış hızı, adale ağrısı ve kabızlık içerebilir. Bu durumu olan insanlar da solgun, kabarık bir yüze sahip olabilir ve etrafındakiler sıcak hissettiğinde bile soğuk hissedebilirler. Etkilenen kadınlar ağır veya düzensiz regl dönemleri ve çocuk sahibi olma zorluğu (doğurganlık bozukluğu) yaşayabilir. Konsantrasyon güçlüğü ve depresyon da tiroid hormonlarının eksikliğinin belirtileri olabilir..

Hashimoto tiroiditi genellikle orta yetişkinlikte görülür, ancak hayatta daha erken veya daha sonra ortaya çıkabilir. Belirtileri ve semptomları aylar veya yıllar boyunca kademeli olarak gelişme eğilimindedir.

Sıklık

Hashimoto tiroiditi, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki insanların %1-2’sini etkiler. Kadınlarda hormonal faktörlerle ilişkili olabilecek erkeklerden daha sık görülür. Bu durum, A.B.D.’ de tiroid underactivitesinin (t: anormal derecede düşük çalışma seviyesi altında tirotit aktivitesinin olması, hipotiroidizm) en yaygın nedenidir.

Nedenler

Hashimoto tiroiditinin genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu faktörlerden bazıları tanımlanmıştır, ancak birçoğu bilinmemektedir.

Hashimoto tiroiditi, bağışıklık sistemi vücudun kendi dokularına ve organlarına saldırdığında ortaya çıkan büyük bir grup koşuldan biri olan otoimmün bir bozukluk olarak sınıflandırılır. Hashimoto tiroiditi olan kişilerde, lenfositler adı verilen beyaz kan hücreleri (Görsel 2) tiroid içinde anormal bir şekilde birikir ve bu da ona zarar verebilir. Lenfositler, tiroid hücrelerine saldıran ve yok eden antikor (Görsel 3) adı verilen bağışıklık sistemi proteinleri yapar. Çok fazla tiroid hücresi hasar gördüğünde veya öldüğünde, tiroid artık vücut fonksiyonlarını düzenlemek için yeterli hormon üretemez. Tiroid hormonlarının eksikliği Hashimoto tiroiditinin belirti ve semptomlarının temelini oluşturur . Ancak, tiroid antikorları olan bazı insanlar asla hipotiroidizm geliştirmez veya ilgili herhangi bir belirti veya semptom yaşamazlar.

Hashimoto tiroiditi olan kişilerin vitiligo, romatoid artrit , addison hastalığı , tip 1 diyabet, multipl skleroz ve pernisiyöz anemi gibi diğer otoimmün bozukluklar geliştirme riski vardır.

Hashimoto tiroiditi için çeşitli genlerdeki varyasyonlar olası risk faktörleri olarak incelenmiştir. Bu genlerin bazıları insan lökosit antijeni (HLA) kompleksi (Görsel 4) adı verilen  ailenin parçasıdır . HLA kompleksi, bağışıklık sisteminin vücudun kendi proteinlerini yabancı işgalciler (virüsler ve bakteriler gibi) tarafından yapılan proteinlerden ayırmasına yardımcı olur. Hashimoto tiroiditi ile ilintili diğer genler bağışıklık sistemini düzenlemeye yardımcı olur veya normal tiroid fonksiyonunda yer alır. Keşfedilen genetik varyasyonların çoğunun, bireyde bu durumun geliştirilme riski üzerinde küçük bir etkisi olduğu düşünülmektedir.

Diğer, kalıtsal olmayan faktörler de Hashimoto tiroiditinde rol oynamaktadır. Bu faktörler, mekanizma belirsiz olmasına rağmen, risk altındaki bireylerde durumu tetikleyebilir. Potansiyel tetikleyiciler arasında cinsiyet hormonlarındaki değişiklikler (özellikle kadınlarda), viral enfeksiyonlar, bazı ilaçlar, iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalma ve aşırı iyot tüketimi (tiroid hormonu üretiminde yer alan bir madde) bulunur.

Kalıtım Modeli

Hashimoto tiroiditinin kalıtım motifi belirsizdir, çünkü birçok genetik ve çevresel faktör dahilinde  görünmektedir. Bununla beraber, ailelerde kümelenebilir, Hashimoto tiroiditi veya başka bir otoimmün bozukluk ile yakın akrabaya sahip olmak, bireyin bu durumu geliştirme riskini artırır.

Bu Hastalık İçin Diğer İsimler

• Otoimmün Kronik Lenfositik Tiroidit
• Otoimmün Tiroidit
• Kronik Lenfositik Tiroiditler
• Kronik Lenfositik Tiroidit
• Hashimoto Hastalığı
• Hashimoto Struma
• Hashimoto Sendromu
• Hashimoto Hastalığı
• Lenfositik Tiroidit

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/hashimoto-thyroiditis#

Görsel Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=X9wH8UQDmTc

Editör: Meryem Melisa KAR