Glikojen Depo Hastalığı Tip-3

İçindekiler

Tanım

Glikojen Depo Hastalığı Tip-3 (GDH3 veya Cori Forbes Hastalığı da denmektedir) hücrelerde “glikojen” denilen kompleks yapıdaki şekerin birikmesinden kaynaklanan genetik bir rahatsızlıktır. Hücrelerde glikojenin birikmesi anormal bir durum olduğu için organların, kasların ve özellikle de karaciğerin işlevini yerini getirmesini engeller.

GDH3 (Glikojen Depo Hastalığı Tip-3) belirti ve bulgularının her biri, hastalığın türlerine özgü olduğundan dolayı 3a, 3b, 3c, 3d tiplerine ayrılmaktadır. GDH tip-3a ve 3c kasları ve karaciğeri etkilerken; GDH-3b ve 3d tipleri yalnızca karaciğeri etkilemektedir. Aynı dokuları etkiledikleri için GDH tip-3a ve 3b’yi ayırt etmek oldukça güçtür.

Bebeklik döneminden itibaren GDH3 (Glikojen Depo Hastalığı Tip-3) hastalığına sahip bireylerde; hipoglisemi (düşük kan şekeri), hiperlipidemi (kanda yüksek yağ oranı) ve karaciğer enzimlerinin kanda artışı görülebilir. Yaş ilerledikçe kandaki bu belirtilerden dolayı hepatomegali (karaciğer büyümesi) ortaya çıkabilir. Genelde ergenlik döneminde karaciğer boyutu normale döner fakat bazı GDH3 hastalarında, siroz (kronik karaciğer rahatsızlığı) veya karaciğer yetmezliği oluşabilir.

Karaciğerdeki bu anormalliklerden dolayı GDH3 hastalığına sahip bireylerin boyları normalden kısadır. GDH3 (Glikojen Depo Hastalığı Tip-3) hastalığından etkilenen bireylerin bazılarında ise “adenom” adı verilen iyi huylu tümör ( benign) görülmektedir.

GDH3a’ya sahip bireyler, hastalık ilerledikçe kas güçsüzlüğü (miyopati) yaşamaya başlarlar. GDH3a’ya sahip hastalarda miyopati, sadece iskelet değil aynı zamanda kalp kasını da etkiler. Kas tutulumu, etkilenen bireyler arasında büyük ölçüde değişmektedir.

Hastalığın ilk belirti ve bulguları, erken çocukluk döneminde tipik olarak zayıf kas tonusu (hipotoni) ve miyopatidir. Miyopati görüldüğü andan son ana kadar giderek şiddetlenebilir. GDH3a’lı hastaların bazılarında zayıf kalp kası (kardiyomiyopati) vardır fakat hastalıktan etkilenen bireylerde genellikle kalp yetmezliği görülmemektedir. GDH3a’lı hastaların çoğunda ise kalp kası problemleri yoktur.

Sıklık

ABD’de, GDH3 (Glikojen Depo Hastalığı Tip-3) her 100.000 kişiden 1’inde görülmektedir. Ayrıca GDH3 hastalığı Kuzey Afrika bölgesinde Yahudi soyundan gelen bireylerin her 5.400 kişisinden 1’ini etkilediği düşünülmektedir.

Glikojen Depo Hastalığı Tip-3’ün en yaygın olan çeşidi GDH3a’dır (%85 kadarı). GDH3b ise, vakaların %15’ini oluşturmaktadır. GDH3c ve 3d oldukça nadir görülmektedir ve spesifik belirti bulguları saptanamamıştır.

Nedenler

AGL geninde meydana gelen mutasyonlar GDH3’e sebep olmaktadır. AGL geni, glikojenin dallanmasını önleyen enzimin yapılması için talimatlar sağlamaktadır. Bu enzim aynı zamanda, vücutta depolanmış olan glikojenin parçalanmasını sağlayarak enerji açığa çıkarmaktadır. Açlık durumlarında, vücuttaki glikojen parçalanarak gerekli enerjiyi sağlamaktadır.

AGL geninde meydana gelen mutasyonlar genellikle GDH-3a ve 3b’ye sebep olmaktadır. GDH-3c ve 3d’ye neden olan mutasyonların, azaltılmış fonksiyona sahip bir enzim üretimine yol açtığı düşünülmektedir. AGL gen mutasyonlarının tümü, hücre içinde anormal ve tam parçalanmamış glikojen moleküllerinin depolanmasına yol açar. Anormal derecede glikojen birikmesi, vücuttaki organlara, dokulara, karaciğer ve kaslara zarar vererek GDH-3 belirti ve bulgularını ortaya çıkarır.

Kalıtım Modeli

GDH-3, otozomal çekinik bir paternde aktarılmaktadır. Bu da her hücredeki genin her iki kopyasının da mutasyona sahip olduğu anlamını taşır. Otozomal çekinik duruma sahip bireyin ebeveynlerinin her biri, mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşımaktadır. Ancak tipik olarak durumun belirti ve bulgularını göstermezler.