Merve TELTIK
İçindekiler
Giriş
Yeni corona virüsü birçok ülkede insanları hasta etti ve insandan insana bulaşan en az bir vaka doğrulandı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Pazartesi günü yaptığı duyuruda, Çin’de yeni bir virüsün sebep olduğu, hızla yayılan salgının, küresel bir sağlık acil durumu ilan edilmesi gerekip gerekmediğini belirlemek için uzmanlardan oluşan bir heyet toplayacağını duyurdu.
Son Durum Nedir?
Haber, Çin’in Pekin ve Guangdong eyaletlerinde onaylanan vakaları, ilk olarak sağlık vakalarında 14 vakayı ve geçici olarak 2019-nCoV adıyla bilinen yeni virüsün insandan insana yayılmasınıda içeren, doğrulanmış bir olayı bildirmesiyle geldi. Corona virüsü, 2003 SARS salgınına sebep olan virüslerle aynı aileden gelen, küresel olarak 8.000’den fazla insanı etkileyen ve yaklaşık 800 kişinin ölümüne sebep olan bir virüstür.
Ayrıca virüs, Çin halkının Ay Yeni Yılı kutlama hazırlıkları yaparken ortaya çıktı. Uzmanlar bu durumun, virüsün yayılmasını hızlandıracağından korkuyor.
Virüs’ün Yayılma Oranı
Bugüne kadar, Çin 200’den fazla yeni virüs enfeksiyon vakasını doğruladı, dört insan öldü ve diğerlerinden en az sekiz kişi kritik durumda. (DSÖ)
Kuzey Karolina Üniversitesi’nde coronavirüs uzmanı Ralph Baric, hafta sonu boyunca vaka sayısının kabaca 150’ye yükseldiğini söyledi. (DSÖ)
WHO bir süredir Çinli yetkililerin olasılığı kabul etmek için daha yavaş olmasına rağmen, insan bulaşmasının göz ardı edilemeyeceğini söyledi. Fakat, Guangdong şehrinde vaka teşhis edilmesi dolayısıyla Pazartesi günü bu durum değişti.
Vakaların büyük bölümü 11 milyon nüfuslu Çin şehir merkezi Wuhan’da görüldü. Ancak, Pazartesi günü yetkililer Pekin’de beş, Guangdong’da on üç vaka doğruladı.
Guangdong vakalarının çoğu, son zamanlarda Wuhan’ı ziyaret etmişti.
Fakat vakadan etkilenen iki aile üyesinin, Wuhan’ı ziyarette bulunmadığı tespit edildi, bu durum, virüsün bazı durumlarda insandan insana geçtiğini gösterdi. Bu noktada cevaplanmamış birçok soru kalmaktadır.
Ayrıca vakalar, üç Asya ülkesine ihraç edildi. Tayland, iki Çinli turist vakası rapor etti ve Güney Kore de, bir Çinli turist vakası doğruladı. Japonya, salgının başladığına inanılan Wuhan’a giden bir Japon gezginde bir vaka bildirdi.
Son Durum Nedir?
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jingping ilk kez Pazartesi günü halka açık olarak yaptığı açıklamada, hükümeti virüsün yayılmasını kontrol etmek için mümkün olan her şeyi yapmaya çağırdı.
Xi, devlet yayın kuruluşu CCTV’de “Son zamanlarda yeni coronavirüs zatüresi salgını Wuhan’da ve diğer yerleşim yerlerinde ciddiye alınmalıdır. Parti komiteleri, hükümetler ve her düzeydeki ilgili departmanlar, insanların hayatlarını ve sağlıklarını ilk sıraya koymalıdır.” dedi.
Çin, DSÖ’yü 31 Aralık’ta olağandışı zatüre vakalarının patlak vermesi konusunda ikaz etti. Ertesi gün Wuhan’daki yetkililer, ilk vakaların birçoğunun ya çalıştığı ya da alışveriş yaptığı bir deniz ürünleri pazarını kapattı. Balığa ek olarak, pazarda av hayvanları satılıyordu. Virüsün hayvan kaynağı henüz tanımlanmamış olmasına rağmen, salgın üzerinde çalışan uzman heyetin lideri, bir tür av hayvanının olası kaynak olduğunu söyledi.
Birçok coronavirüsün kaynağının yarasalar olduğuna inanılmaktadır, fakat, yeni coronavirüs insanları enfekte etmeye başladığında diğer hayvanlar rol oynar. SARS virüsü, misk kedileri ve Çin’in bazı bölgelerinde nefis yiyecekler olarak satılan, diğer küçük memeliler tarafından bulaştı. MERS (Ortadoğu Solunum Sendromu) develerden insanlara atladı.
DSÖ, salgın ile nasıl başa çıkılacağı konusunda Genel Direktör Tedros Adhanom Ghebreyesus’a tavsiyede bulunmak üzere acil durum komitesi kurdu. Komiteden, uluslararası kaygılarla ilgili bir halk sağlığı acil durumu mu yoksa bir PHEIC (Public Health Emergency of International Concern or PHEIC) mi olduğuna karar vermesi istenecektir.
PHEIC bildirisi, DSÖ genel müdürüne, diğer ülkelere, salgının eşiğindeki ülke ile sınırlarını kapatmamaları veya ticareti kısıtlamamaları gibi tavsiyelerde bulunma yetkisi verdi. Bu tür tedbirlerin, hem hastalığın yayılmasını durdurma olasılığı düşük, hem de ülkelerin salgınlar hakkında açıksözlü olmaları konusunda cesaret kırması muhtemel görünmektedir.
Öneriler Nelerdir?
Bunula birlikte, DSÖ’nün önerileri sadece şudur; küresel sağlık kurumunun ülkelerin direktiflerine uymalarını isteme yetkisi yoktur. Örneğin, 2014-2016 Batı Afrika Ebola salgını sırasında, çoğu havayolu şirketi etkilenen ülkelere uçuşları durdurdu ve ABD de dahil olmak üzere birçok ülke, etkilenen ana ülkeler olan Gine, Sierra Leone ve Liberya vatandaşlarına vize vermeyi durdurdu.
Şu anda devam etmekte olan iki PHEIC var, bunlar: Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde uzun süredir devam eden Ebola salgını ve uzun süredir ortadan kaldırılması hedeflenen çocuk felcinin sürekli yayılmasıdır.
Editör: Meryem Melisa KAR