DOCK8 İmmün Yetmezlik Sendromu

Tanım

DOCK8 immün yetmezlik sendromu, bir bağışıklık sistemi bozukluğudur. Bu durum bakteri, virüs veya mantarların sebep olduğu; şiddetli ve hayati risk içerebilen tekrarlayan enfeksiyonlarla karakterize edilir. Cilt enfeksiyonları döküntülere, kabarcıklara, apselere, açık yaralara ve pul pul dökülmelere sebep olur.

Bu sendroma sahip kişiler ayrıca sık sık zatürre nöbetleri ve diğer solunum yolu enfeksiyonlarını geçirme eğilimindedirler. Etkilenen bireylerde gıda alerjileri ve çevresel alerjiler, astım veya egzama adı verilen enflamatuar bir cilt bozukluğu gibi başka bağışıklık sistemi sorunları olabilir.

Bazı bilinmeyen nedenlerden ötürü immünoglobulin E (IgE) adı verilen bağışıklık sistemi proteinlerinin kandaki miktarı olması gerekenden 10 kat fazla olabilir. DOCK8 immün yetmezlik sendromu, IgE proteinlerinin kandaki bu anormal artışı ile karakterize edilir.

IgE normalde vücuttaki yabancı istilacılara, özellikle asalak kurtçuklara karşı bir bağışıklık tepkisi başlatır ve böylece alerji oluşumuna yol açar. DOCK8 immün yetmezlik sendromuna sahip olan kişilerin neden bu kadar yüksek oranda protein içerdiği belirsizdir. Bu sendroma sahip bireylerde, bağışıklık tepkisine yardımcı olan, alerjik reaksiyonlarda rol oynayan ve eozinofil (hipereozinofili) denen beyaz kan hücrelerinden (1*) oldukça yüksek miktarda bulunur.

(1*) Beyaz kan hücreleri.

DOCK8 sendromunda, beyindeki kan akışının tıkanması ve beyinde anormal kanama gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu nörolojik problemler sendroma sahip bireyin felç geçirmesine sebep olur. Bu sendroma sahip olan bireylerde, yüzü veya vücudun sadece bir tarafını etkileyen felç (hemipleji/kısmi felç) gibi sinir sistemi problemleri de görülür (2*).

(2*) Felç durumu.

DOCK8 immün yetmezlik sendromu olan bireylerde, ortalamanın üstünde bir kanser geliştirme riski vardır. Sendroma sahip bireylerin özellikle kan ve cilt kanseri geçirme oranları normal bireylere göre daha yüksektir.

DOCK8 immün yetmezlik sendromu, genellikle otozomal resesif hiper-IgE sendromu olarak da adlandırılır. Bununla beraber, araştırmacılar, yükseltilmiş IgE seviyelerine sahip olan ve otozomal resesif bir kalıtım modelini izleyen birkaç durum tespit etmiştirler. Bu durumların her birinin kendine özgü ek belirtileri ve farklı genetik sebepleri vardır. Bazı doktorlar bu durumları hiper-IgE sendromunun formları olarak düşünürken, bazıları bunları bağımsız bozukluklar olarak kabul eder.

Sıklık

DOCK8 immün yetmezlik sendromu yaygınlığı bilinmeyen nadir bir rahatsızlıktır.

Nedenler

DOCK8 immün yetmezlik sendromu, DOCK8 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu genden üretilen protein, çeşitli tipteki bağışıklık sistemi hücrelerinin işlevinde ve hayatta kalmasında önemli bir rol oynar. DOCK8 proteini, T hücreleri (3*) ve NK hücreleri olarak adlandırılan bağışıklık hücrelerinin yapısını ve bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. Bu hücreler de vücuttaki enfeksiyon bölgelerine giderken yabancı istilacıları tanır ve onlara saldırır. Ayrıca, DOCK8 proteini, yabancı parçacıklara bağlanan ve onları yıkım için işaretleyen özel proteinler olan antikorları üretmek ve olgunlaştırmak için B hücreleri adlı diğer bağışıklık hücrelerini uyaran kimyasal sinyal yolaklarında rol alır.

(3*) T lenfosit hücreleri.

DOCK8 gen mutasyonları, işlevsel DOCK8 proteinin ya çok az üretilmesine ya da hiç üretilememesine yol açar. Bu proteinin eksikliğinde, normal bağışıklık hücresinin gelişimi ve işlevi zayıflar. DOCK8 proteini içermeyen T hücrelerinin ve NK hücrelerinin anormal olduğu ve özellikle deri katmanlarında hareket ederken kolayca öldüğü düşünülmektedir. Bu bağışıklık hücrelerinin eksikliğinde, DOCK8 immün yetmezlik sendromunda yaygın olarak görülen ciddi deri enfeksiyonları dikkate alınarak yabancı istilacılara karşı bağışıklık tepkisi bozulur.

DOCK8 proteinin eksikliği de B hücrelerinin olgunlaşmasını ve antikor üretimini zayıflatır. Bu tip bağışıklık yanıtının zayıflaması, bu sendroma sahip bireylerde yineleyen solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olur. DOCK8 gen mutasyonlarının, IgE seviyelerinin yükselmesi ve sinir sistemi problemleri gibi DOCK8 immün yetmezlik sendromunun diğer özelliklerinde nasıl rol oynadığı bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

DOCK8 immün yetmezlik sendromu, otozomal çekinik (4*) bir modelde kalıtsaldır. Bu durum her hücredeki genin her iki kopyasının da mutasyonlu olduğu anlamına gelir. Otozomal çekinik rahatsızlığa sahip ebeveynlerin her biri, mutasyonlu genin bir kopyasını taşımalarına rağmen genellikle durumun semptomlarını göstermezler.

(4*) Otozomal çekinik kalıtım modeli.

Hastalığın Bilinen Diğer İsimleri

• AR-HIES
• Otozomal resesif HIES
• Otozomal resesif hiper-IgE sendromu
• DOCK8 eksikliğinden kaynaklanan CID
• DOCK8 eksikliğine bağlı kombine immün yetmezlik
• DOCK8 eksikliği
• Hiper IgE tekrarlayan enfeksiyon sendromu, otozomal resesif
• Hiper immünoglobulin E sendromu, otozomal resesif
• Hiperimmünoglobulin E tekrarlayan enfeksiyon sendromu, otozomal resesif
• Hiperimmünoglobulin E sendromu tip 2
• İskelet dışı hiper IgE sendromu

Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/condition/dock8-immunodeficiency-syndrome/#frequency

Görsel Kaynak: https://medlineplus.gov/images/PX0000X4_PRESENTATION.jpeg

Editör: Hazal Kalsın DEMİR