in

ÇalışkanÇalışkan

Çıplak Lenfosit Sendromu Tip II

Çıplak Lenfosit Sendromu Tip II; Tanım, Sıklık, Nedenleri ve Kalıtım Modeli

İçindekiler

Tanım

Tip II çıplak lenfosit sendromu (BLS II), kombine immün yetmezliğinin (CID) bir formu olarak sınıflandırılmış genetik geçişli bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. BLS II’li kişiler; bakteriler, virüsler ve mantarlara karşı hemen hemen tüm immün korumadan yoksundurlar. Çok ciddi veya hayatı tehdit edebilecek türden tekrarlayan ve direşken enfesiyonlara eğilimlidirler. Bu enfeksiyonlara sıklıkla, normal immün sistemine sahip kişilerde genellikle hastalığa  sebep olmayan “fırsatçı” organizmalar neden olur.

BLS II tipik olarak yaşamın ilk yılında teşhis edilir. Hastalığa yakalanmış küçük çocukların çoğunda solunum, sindirim ve idrar yollarında direşken enfeksiyonlar mevcuttur. Enfeksiyonlar yüzünden, hasta küçük çocuklar besinlerin emiliminde zorluk yaşar (emilim bozukluğu) ve akranlarından daha yavaş büyürler. Zamanla direşken enfeksiyonlar organ yetmezliğine yol açar. Tedavi edilmezlerse, BLS II’li bireyler erken çocukluk döneminden sonra genellikle hayatta kalamazlar.

BLS II’li kişilerde, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri (lenfositler) yüzeylerinde, hastalığın da ismini aldığı majör histokompatibilite kompleksi (MHC) sınıf II proteinleri denilen özelleşmiş proteinlerin yokluğunu çekmektedirler. İlgili hastalıkların en yaygın ve üzerinde en çok çalışılan formu olduğundan dolayı, sıklıkla BLS II’den basitçe çıplak lenfosit sendromu (BLS) olarak bahsedilir.

Sıklık

BLS II nadir bir hastalıktır. En az 100 vaka tıbbi literatürde rapor edilmiş durumdadır. BLS II dünyanın her yerinde çeşitli toplumlarda bulunmakla beraber, özellikle Akdeniz bölgesi ve Kuzey Afrika’da yaygın olduğu görünmektedir.

Nedenler

BLS II’ye CIITA, RFX5, RFXANK ya da RFXAP genindeki mutasyonlar sebep olur. Bu genlerin her biri, MHC sınıf II genleri denilen genlerin faaliyetinin (transkripsiyon) kontrolünde rol oynayan bir proteinin yapımı için talimatları sağlar. Transkripsiyon proteinlerin üretiminde ilk basamaktır ve CIITA, RFX5, RFXANK ve RFXAP proteinleri de bu genlerden MHC sınıf II proteinlerinin üretimi için kritik öneme sahiptir.

RFX5, RFXANK ve RFXAP proteinleri, MHC sınıf II geninin faaliyetinin düzenlenmesiyle ilgili DNA’nın belirli bölgelerine bağlanan düzenleyici faktör X (RFX) kompleksini oluşturmak için bir araya gelirler. CIITA proteini, RFX kompleksi ile etkileşime girer ve MHC sınıf II proteinerinin üretimine yol açan gen transkripsiyonunu etkinleştiren diğer proteinleri bir araya getirir.

MHC sınıf II proteinleri, bakteriler, virüsler ve mantarlar gibi yabancı istilacılara karşı vücudun bağışıklık yanıtında önemli rol oynar. Vücudun enfeksiyonları tanıyıp onlarla savaşmasına yardım etmek için, lenfositlerin üzerindeki MHC sınıf II proteinleri, yabancı istilacıların protein parçalarına (peptitlere) bağlanırlar, böylece diğer özelleşmiş bağışıklık sistemi hücreleri onlarla etkileşime girebilirler. Bu bağışıklık sistemi hücreleri peptitleri zararlı olarak tanıdığında, yabancı istilacılardan kurtulmak için lenfositlerin bağışıklık yanıtlarını başlatmasını tetiklerler.

CIITA, RFX5, RFXANK veya RFXAP genindeki mutasyonlar MHC sınıf II geninin transkripsiyonunu önler, ki bu da bazı lenfositlerin yüzeyinde MHC sınıf II proteinlerinin noksanlığına neden olur. Lenfositlerdeki bu proteinlerin eksikliği vücudun bakterilere, virüslere ve mantarlara karşı bağışıklık yanıtını bozar ve BLS II sendromlu bireylerde direşken enfeksiyonlara yol açar.

Kalıtım Modeli

Bu hastalık otozomal çekinik bir şablonda kalıtılır, ki bu da her bir hücredeki genin iki kopyasının da mutasyona uğramış olması anlamına gelir. Otozomal çekinik bir hastalığı olan bir bireyin ebeveylerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır, fakat tipik olarak hastalığın işaret ve semptomlarını göstermezler.

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

  • Tip 2 çıplak lenfosit sendromu
  • Tip 2 BLS
  • Sınıf II majör histokompatibilite kompleksi eksikliği
  • Sınıf II MHC eksikliği
  • Sınıf II HLA antijenlerinin eksikliğine bağlı SCID
  • SCID, sınıf 2 HLA-negatif
  • SCID, sınıf II HLA-negatif
  • Sınıf II insan lökosit antijenlerinin yokluğuna bağlı şiddetli kombine bağışıklık yetmezliği
  • Şiddetli kombine bağışıklık yetmezliği, sınıf II HLA-negatif

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/bare-lymphocyte-syndrome-type-ii

Görsel Kaynak: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1046/j.1365-2249.2000.01264.x

Editör: Elif Büşra ZORLU

Ne düşünüyorsunuz?

8 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir