in

CEBPA Geni Nedir?

CEBPA Geni ve Kromozomal Konumu

İçindekiler

CEBPA Geni: CCAAT Arttırıcı-Bağlayıcı Protein Alfa

Normal Fonksiyon

CEBPA geni, CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa adlı bir protein yapmak için talimatlar sağlar. Bu protein bir transkripsiyon faktörüdür, yani DNA’nın belirli bölgelerine bağlanır ve bazı genlerin aktivitesini (ekspresyonunu) kontrol etmeye yardımcı olur. CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa, bazı kan hücrelerinin olgunlaşmasında (farklılaşmasında) rol oynar. Aynı zamanda, bir tümör baskılayıcı olarak da hareket ettiğine inanılmaktadır. Bu durum, hücrelerin çok hızlı veya kontrolsüz bir şekilde büyümesini ve bölünmesini önlemeye yardımcı olan hücresel mekanizmalara katıldığı anlamına gelmektedir.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları

Mutasyona Uğramış CEBPA ile Ailesel Akut Miyeloid Lösemi

CEBPA genindeki en az altı mutasyon, akut miyeloid lösemi olarak bilinen bir kan kanseri şekli olan mutasyona uğramış CEBPA ile ailesel akut miyeloid lösemili ailelerde tanımlanmıştır. Bu kalıtsal mutasyonlar bir insanın hayatı boyunca vücudundaki her hücrede bulunur. Mutasyonlar, CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa’nın daha kısa bir versiyonuyla sonuçlanır. Bu kısaltılmış proteinin, her bir hücrede CEBPA geninin bir kopyasından üretildiği ve genin ikinci kopyasından üretilen normal proteinin tümör baskılayıcı işlevine müdahale ettiği düşünülmektedir. CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa tümör baskılayıcı fonksiyonun yokluğunun, kan hücresi üretiminin düzenlenmesini bozduğuna inanılarak, akut miyeloid lösemide meydana gelen kontrolsüz anormal hücrelerin üretimine yol açtığı düşünülmektedir.

Her hücrede CEBPA geninin bir kopyasındaki kalıtsal mutasyona ek olarak, mutasyona uğramış CEPBA ile ailesel akut miyeloid lösemili bireylerin çoğu CEBPA geninin ikinci kopyasında bir mutasyon kazanır. Somatik bir mutasyon olarak adlandırılan ek mutasyon, sadece kanserli lösemi hücrelerinde bulunur ve kalıtsal değildir. Lösemi hücrelerinde tanımlanmış olan somatik CEBPA gen mutasyonları genellikle CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa’nın DNA bağlama yeteneğini düşürür. Araştırmacılar, bu ikinci mutasyonun, akut miyeloid lösemi gelişiminde tam olarak net olmamasına rağmen, kan hücrelerinin normal farklılaşmasını etkileyebileceğini ileri sürüyor.

Sitogenetik Olarak Normal Akut Miyeloid Lösemi

CEBPA genindeki mutasyonlar, bazı insanlarda sitogenetik olarak normal akut miyeloid lösemi(CN-AML) olarak bilinen bir akut miyeloid lösemi formunda tanımlanmıştır. Akut miyeloid löseminin gelişiminde büyük kromozomal anormallikler yer alırken, vakaların yaklaşık yarısında bu anormallikler yer almaz; bunlar CN-AML olarak sınıflandırılır. Bu gendeki mutasyonlar, CN-AML’li bireylerde yaklaşık yüzde 18’inde bulunur. CEBPA gen mutasyonları ile ilişkilendirildiğinde, bu durum kalıtsal olabilir. Bu durumda mutasyona uğramış CEBPA ile ailesel akut miyeloid lösemi olarak adlandırılır veya kalıtsal değildir (mutasyona uğramış CEBPA ile sporadik akut miyeloid lösemi).

CEBPA gen mutasyonlarının iki türü, kalıtsal ve kalıtsal olmayan CN-AML formlarında meydana gelebilir. Bir tür, normal CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa versiyonlarının tümör baskılayıcı fonksiyonuna müdahale eden anormal derecede kısa bir proteinin üretilmesine yol açar. Bir diğer mutasyon türü, CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa’nın DNA bağlama yeteneğini bloke eder. Bozulmuş DNA bağlayıcı, proteinin gen ekspresyonunu düzenleme yeteneğini engeller ve tümör baskılayıcı fonksiyonunu bozar. CCAAT arttırıcı-bağlayıcı protein alfa tümör baskılayıcı fonksiyonunun bozulması, akut miyeloid lösemide meydana gelen anormal beyaz kan hücrelerinin kontrolsüz üretimine yol açar.

Hem sporadic (düzensiz) hem de ailesel olmak üzere, CEBPA geninde mutasyonları ile akut miyeloid lösemisi olan tüm bireylerin %50 ila 75’i, her lösemi hücresinde mutasyona uğramış iki CEBPA genine sahiptir. Geri kalanlar sadece bir CEBPA gen mutasyonuna sahiptir. Sporadik vakalarda, mutasyon sadece lösemi hücrelerinde görünürken ailesel vakalarda vücudun tamamında görünür. Diğer genlerdeki somatik mutasyonlarda CN-AML gelişimine katkıda bulunabilir.

Bu Gen İçin Diğer İsimler

  • C/EBP- alfa
  • C/EBP alfa
  • CCAAT/arttırıcı bağlayıcı protein(C/EBP), alfa
  • CCAAT/arttırıcı-bağlayıcı protein alfa
  • CCAAT/arttırıcı bağlayıcı protein alfa
  • CEBP
  • CEBPA_HUMAN

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/CEBPA

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/ngl/4ql1

Editör: Meryem Melisa KAR

Ne düşünüyorsunuz?

2 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir