CBFB Geni Nedir?

İçindekiler

CBFB Geni: Core-Binding (Çekirdek Bağlayıcı) Faktör Beta Alt Birimi

Normal Fonksiyon

CBFB geni, çekirdek bağlayıcı faktör (CBF) olarak bilinen protein kompleksinin bir parçası olan çekirdek bağlayıcı faktör beta (CBFβ) olarak adlandırılan protein alt biriminin üretilme emrini verir. CBFβ, CBF’nin farklı versiyonlarını oluşturmak için üç ilişkili RUNX proteininden birine (RUNX1, RUNX2 veya RUNX3) bağlanır. Bu protein kompleksleri, DNA’nın belirli bölgelerine bağlanır ve bazı genlerin açılmasına (aktifleştirilmesine) yardımcı olur.

CBFβ’nin varlığı, kompleksin DNA’ya bağlanmasına yardımcı olur ve RUNX proteininin bozulmasını önler. CBF’nin işlevi, hangi RUNX proteinini içerdiğine bağlıdır. DNA’ya bağlandıktan sonra, RUNX1 proteini, kan hücrelerinin (hematopoez) gelişiminde rol oynayan genlerin aktivitesini kontrol eder. RUNX2 proteini kemik hücresi gelişimi ve iskeletin oluşumu için önemli genleri düzenler. RUNX3 proteini öncelikle sinir hücrelerinin gelişiminde rol oynayan genleri etkiler.

Genetik Değişikliklerle Bağlantılı Sağlık Sorunları

Çekirdek Bağlama Faktörü Akut Miyeloid Lösemi

CBFB genini etkileyen genetik materyalin yeniden düzenlenmesi, akut miyeloid lösemi (AML) olarak bilinen bir kan kanseri formunda rol oynar. Genetik değişiklikler CBF’yi etkilediğinden, bu durum çekirdek bağlayıcı faktör AML (CBF-AML) olarak sınıflandırılır. Yeniden düzenlemelerin en yaygın olanı, 16. kromozomun bir bölgesinin ters çevrilmesidir (inv (16) olarak yazılmıştır).

Bir ters çevrilme (inversiyon), kromozomun iki yerde kırılmasına sebep olur; elde edilen DNA parçası ters çevrilir ve kromozomun içine tekrar yerleşir. Daha az yaygın olarak, kromozom 16’nın iki kopyası arasında oluşan translokasyon olarak bilinen bir yeniden düzenlemedir (t (16; 16) olarak yazılmıştır). Bu translokasyonda, kromozomun her kopyasındaki DNA parçaları kırılır ve birbirleriyle değişir. Her iki genetik yeniden düzenleme türü, kromozom 16, CBFB ve MYH11 üzerinde iki genin parçalarının birleşmesine yol açar. Bu düzenlemeler yetişkinlerde AML vakalarının yüzde 5 ila 8’i ile ilişkilidir.

Bu yeniden düzenlemeler ilk kan hücrelerinde gerçekleştiğinde, RUNX1 proteininin işlevi özellikle etkilenir. CBFβ-MYH11 olarak adlandırılan füzyon geninden üretilen protein, CBF’yi oluşturmak için hala RUNX1’e bağlanabilir. Fakat CBF’nin fonksiyonu bozulmuştur. CBFβ-MYH11’in varlığı CBF’nin DNA’ya bağlanmasını engelleyerek RUNX1’in gen aktivitesini kontrol etmesini önleyebilir.

Bundan farklı olarak, füzyon proteininin MYH11 kısmı, RUNX1’in gen aktivitesini kontrol etmesini önleyen diğer proteinlerle etkileşime girebilir. Gen aktivitesindeki bu değişiklik, kan hücrelerinin olgunlaşmasını (farklılaşmasını) engeller ve miyeloid blast adı verilen anormal, olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin üretimine yol açar. İnv (16) ve t (16; 16) lösemi gelişimi için önemli olsa da, miyeloid blastların kanserli lösemi hücrelerine dönüşmesi için tipik olarak bir veya daha fazla ek genetik değişiklik gereklidir.