C9orf72 Geni Nedir?

İçindekiler

C9orf72 Geni: Kromozom 9 Açık Okuma Çerçevesi 72

Normal İşlevi

C9orf72 geni, birçok dokuda bulunan bir proteinin yapımı için emir verir. Bu protein, sinir hücrelerinde (nöronlarda), beynin dış katmanlarında (serebral korteks) ve beyindeki özelleşmiş nöronların ve hareketi kontrol eden omuriliğin (motor nöronlar) içinde bolca bulunur. C9orf72 proteininin, nöronun ucunda presinaptik terminal adı verilen bölgede bulunduğu düşünülmektedir. Bu bölge, nöronlar arası sinyalleri almada ve göndermede önemlidir.

C9orf72 proteininin, DNA’nın kimyasal kuzeni RNA da dâhil, birçok süreçte rol oynaması olasıdır. Bu proteinin, genlerden RNA’nın üretiminde, RNA’dan proteinlerin üretiminde ve hücre içinde RNA’nın taşınmasında bir etkisi olduğu düşünülmektedir.

C9orf72 geni, arkasından iki sitozin takip eden dört guanin yani toplam 6 DNA yapı taşından (nükleotid) oluşan bir DNA bölümünü kapsar (GGGGCC şeklinde yazılır). Bu parça (6 nükleotidli tekrar olarak da bilinir), bir kere de oluşabilir bir sırada birkaç kez tekrar da edebilir. Tahminler 30’a kadar çıkan tekrarların genin üzerinde hiçbir negatif etkisi olmadığını söylüyorlar.

Genetik Değişikliklere Bağlı Sağlık Koşulları

Amiyotrofik Lateral Skleroz

C9orf72 genindeki mutasyonların amiyotrofik lateral skleroz (ALS)’ye sebep olduğu bulundu. ALS, ileri kas güçsüzlüğü, kas kütlesi kaybı ve hareketi kontrol edememe ile tanımlanan bir durum. Bu mutasyonlar genin GGGGCC bölümünü etkiler. Nükleotidlerin bu serisi çok kez tekrar edildiğinde, ALS’ye sebep olabilir. Bu tip mutasyona, heksanükleotit tekrarı genleşmesi adı verilir. Hastalığa sebep olması için tam olarak kaç tekrara ihtiyaç duyulduğu bilinmese de, bilim insanları 30’dan fazla tekrarın ALS’ye sebebiyet vereceğini düşünmektedirler.

Heksanükleotit tekrarı genleşmesinin, C9orf72 proteininin işlevini azaltıp azaltmadığı ya da proteinin anormal işlevler ile üretimine sebep olup RNA’nın ve hücre içindeki protein üretimini bozduğu ve protein yığınlarına sebep olup olmadığı (agrega) henüz belirsizdir. ALS’de, motor nöronların büyük boyutlarının bu hücreleri, hücre içi bozulmalara karşı savunmasız hale getirmektedir. C9orf72 proteindeki bozulmalar, henüz olgunlaşmamış motor hücrelerinin ölümüne sebep olabilir, bu da ALS hastalığının işaret ve belirtileri ile sonuçlanır.

C9orf72 genindeki mutasyonların sebebiyle ALS olan bazı insanlarda aynı zamanda, kişiliği, davranışı ve konuşmayı etkileyen ileri beyin bozukluğu ile tanımlanan, frontotemporal demans (FTD) olarak adlandırılan başka bir durum da oluşur. Bazı insanların FTD geliştirip bazılarının geliştirmemesindeki sebep belirsizdir. Bu iki durumu da geliştiren bireylerin ALS-FTD sahibi olduğu teşhis edilir.

Kromozomal Konumu

Sitogenetik Konum: 9p21.2, pozisyon 21.2’de, kromozom 9’un kısa kolu (p).
Moleküler Konum: Kromozom 1’deki baz çiftlerinden 27,546,546’dan 27,573,866’a