Beyin Yiyen Amip Naegleria Fowleri

Tanım

Naegleria fowleri, ölümcül beyin enfeksiyonlarına neden olabilen protist bir patojendir. “beyin yiyen amip” olarak da bilinir. Doğada serbest halde bulunur, yani yaşamak için başka bir canlıya ihtiyaç duymaz. Büyük bir nükleusa sahiptir ve 2 farklı trofozoit dönemi bulunur ki bunlar sırasıyla amibik dönem ve kamçılı dönemdir. Amibik dönemde promitoz bölünme görülürken, kamçılı dönemde bölünme görülmemektedir. Naegleria fowleri ’nin kist şekilleri de vardır ve bu organismanın kültürlerinde görülebilir. Naegleria fowleri, ani ve ölümcül bir hastalıktır. Primer Amibik Meningoensefalit (PAM) olarak adlandırılan menenjite neden olur.

Sıklık

Dünya çapında nadiren rastlanan bir hastalıktır.

Görüldüğü Bölgeler

Nehir, göl veya sıcak kaynak suları gibi ılık sularda bulunur. 46°C kadar sıcak sularda rahatlıkla üreyebilir. Ayrıca toprakta da görülebilir. Okyanus ya da deniz gibi tuzlu sularda yaşayamaz.

Nedenler

Amip, koku alma sinir liflerini etmoid kemiğin beşik plakasından kafatasına kadar takip eder. Orada, koku alma ampullerine ve ardından beynin, sinir dokusu ile beslendiği, diğer bölgelerine göç eder. Daha sonra organizma, hücre yüzeyinden uzanan benzersiz, aktin açısından zengin, bir emme aparatı olan “amoebostom” aracılığıyla beynin hücrelerini parça parça tüketmeye başlar. Takiben, patojenik hale gelerek primer amipli meningoensefalite (PAM veya PAME) neden olur. N. fowleri ,merkezi sinir sistemini burun yolu ile, özellikle burun dokularının koku alma mukozasıyla, işgal eder. Genellikle yüzme, burun yıkama veya banyo gibi etkinlikler sırasında N. fowleri bulunan suların burun içine girmesi ile oluşur. Bir hafta içinde ölüm ile sonuçlanabilir.

Belirtiler

• Burun iltihabı
• Yüksek ateş
• Bulantı
• Baş ağrısı
• Göz ağrıları
• Ense sertliği
• Kısa zamanda şuur bulanıklığı ve koma ile ölüme neden olur.

Tanı

Beyin-omurilik sıvısı alındığında mikroskopta kolayca görülür. Mikroskop altında kamçılı veya ameboid hareket eden Naegleria fowleri trofozoitlerinin görülmesi ile kesin tanı konulur.

Kaynaklar:

1. https://tr.wikipedia.org/wiki/Naegleria_fowleri
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Naegleriasis
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1477893910000980?casa_token=8iKBoDBnubUAAAAA:HnGkIpBvJfSNEW3Ycaq1Acep8qYoIErJn096oXiCmANl4FaKayRIT101eTGIJibqhCOleMkqhw
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1471492219302673
5. https://www.hurriyet.com.tr/aile/beyin-yiyen-amip-nedir-belirtileri-nelerdir-nasil-bulasir-41563585#:~:text=%C4%B0sminden%20de%20anla%C5%9F%C4%B1laca%C4%9F%C4%B1%20%C3%BCzere%20bu,bulant%C4%B1%20ve%20kusma%20ile%20ba%C5%9Flar.

Görsel Kaynak: https://nanoporetech.com/resource-centre/nanopore-sequencing-improves-draft-genome-human-pathogenic-amoeba-naegleria-fowleri

Editör: Sibel Öncel