BEST1 Geni Nedir?

İçindekiler

BEST1 Geni: Bestrofin-1

Normal Fonksiyon

BEST1 Geni, normal görmede kritik bir rol oynadığı anlaşılan bestrofin-1 adlı bir proteinin üretim emrini verir. Bestrofin-1, gözün arkasındaki retina pigment epiteli adı verilen ince bir hücre katmanında bulunur. Bu hücre katmanı, gözün arkasını kaplayan ışığa duyarlı doku olan retinayı destekler ve besler. Retina pigment epiteli, gözün büyümesi ve gelişmesi, retinanın bakımı ve ışığın ve rengin algılandığı fotoreseptörler adı verilen özel hücrelerin normal işlevinde rol oynar.
Bestrofin-1, retinal pigment epitelindeki hücre zarları boyunca bir kanal görevi görür. Yüklü klor atomları (klorür iyonları), hücresel sinyallere cevap olarak bu kanallar boyunca taşınır. Bazı çalışmalar, bestrofin-1’in ayrıca yüklü kalsiyum atomlarının (kalsiyum iyonları) retinal pigment epitelinin hücrelerine girişini düzenlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bestrophin-1’in diğer potansiyel fonksiyonları çalışılmaktadır.

Genetik Değişimle İlgili Sağlık Koşulları

Vitelliform Maküler Distrofisi

BEST1 genindeki 100’den fazla mutasyon, vitelliform maküler distrofisi olan kişilerde tanımlanmıştır. Bu mutasyonlar, hastalığın erken başlangıç formuna (Best hastalığı olarak bilinir) veya erişkin başlangıç formuna neden olabilir. Her iki vitelliform maküler distrofi türü, retinal pigment epiteli hücrelerinde yağlı sarı bir pigmentin (lipofuscin) birikmesi ile karakterize edilir. Zamanla, bu maddenin anormal birikimi, keskin merkezi görüş için kritik olan fotoreseptörlere zarar verebilir.

Vitelliform maküler distrofide yer alan çoğu BEST1 mutasyonu, bestrofin-1’deki tek protein yapı bloklarını (amino asitleri) değiştirir. Değişmiş protein muhtemelen retinal pigment epitelindeki hücrelerin içine veya dışına klorür iyonlarının akışını uygun şekilde düzenleyemeyen anormal şekilli bir kanal oluşturur. Bu kusurun lipofusin birikimi ve vitelliform maküler distrofisi olan kişilerde progresif bir merkezi görme kaybı ile ilgili ilişkisi hala belirsizliğini korumaktadır.

Otozomal Dominant Vitreo Retinokoroidopati

BEST1 gen mutasyonları, otozomal dominant vitreoretinokroidopati (ADVIRC) adı verilen nadir bir göz hastalığına neden olabilir; etkilenen bireylerde bu gende en az dört mutasyon bulunmuştur. ADVIRC, gözü (vitreus), retinayı ve retina içindeki kan damarları ağını (koroid) dolduran berrak jel anormallikleri ile karakterize edilir. Bu anormallikler görme bozukluğuna neden olabilir.

ADVIRC’de yer alan BEST1 gen mutasyonları, gendeki tek DNA yapı taşlarını (nükleotitleri) değiştirir. Bu değişiklikler genin talimatlarının bestrofin-1’i nasıl kullandığını değiştirir, bu da bazı segmentleri eksik olan veya fazladan bölümleri olan protein sürümlerinin üretilmesine yol açar. Bestrofin-1’in bu sürümlerinin klorür iyon taşınmasını nasıl etkilediği veya ADVIRC’nin karakteristik göz bozukluklarına neden olduğu açık değildir. Araştırmacılar anormalliklerin retina pigment epitelindeki veya fotoreseptörlerdeki kusurlarla ilgili olduğunu düşünmektedir.

Diğer Hastalıklar

BEST1 gen mutasyonları çeşitli göz hastalıklarına neden olur. Örnek olarak, bu gendeki mutasyonlar, gözlerde basınç artışı (glokom) gibi göz anormallikleri bulunan kişilerde görülmüştür; lens bulanıklığı (katarakt); çok küçük gözler ve aşırı görüşlülük ile karakterize edilen nanoftalmo olarak adlandırılan durumlar verilebilir. Bu göz anormallikleri, retina pigment epitelindeki kusurlarla ilişkili olabilir.

Otozomal resesif bestrofinopati (ARB) olarak adlandırılan yakın zamanda tarif edilen bir göz hastalığına da BEST1 genindeki mutasyonlar neden olur. Bu durum ilerleyici görme kaybı ve otozomal resesif kalıtım paterni ile karakterize edilmektedir. Otozomal resesif kalıtım, etkilenen bireylerin, her hücrede BEST1 geninin her iki kopyasında mutasyona sahip olduğu anlamına gelir. ARB’ye neden olan mutasyonlar, bestrofin-1’in yapısını değiştirir veya protein üretimini önler. Anormallikler veya bestrofin-1 kaybı, klorür iyonlarının retina pigment epiteli hücrelerinin içine veya dışına akışını engeller. Bestrofin-1’deki değişikliklerin bu bozukluğu olan kişilerde görme kaybına neden olduğu açık değildir.

BEST1 gen mutasyonları, bazı doktorların bu bireylerin bir ADVIRC veya ARB’nin bir formuna sahip olduğunu düşünmesine rağmen, retinit pigmentosadakilere benzer göz anormallikleri olan az sayıda kişide de bulunmuştur. Retinitis pigmentosa, retinadaki fotoreseptörler giderek kötüleştiğinde görme kaybına neden olarak ortaya çıkan bir grup ilişkili göz hastalığıdır. Retinitis pigmentosada yer alan BEST1 gen mutasyonları klorür iyonlarının akışını etkilemektedir, ancak bu değişikliklerin bu hastalığın görme sorunlarına nasıl yol açtığı açık değildir.

Ek olarak, araştırmacılar yaşa bağlı maküler dejenerasyonla ilgili BEST1 gen mutasyonları çalışmışlardır. Bu göz hastalığı, dünya çapında yaşlı insanlar arasında görme kaybının önde gelen bir nedenidir. BEST1 genindeki mutasyonlar, yaşa bağlı maküler dejenerasyonu olan az sayıda insanda bulunmuştur, ancak mutasyonların durumun gelişiminde yer alıp almadığı açık değildir. BEST1 genindeki değişiklikler muhtemelen bu ortak göz bozukluğu için önemli bir risk faktörü değildir.

Genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu muhtemelen yaşa bağlı maküler dejenerasyonun gelişme riskini belirlemektedir.

Kromozomal Konum

Sitogenetik Konum: 11q12.3, kromozom 11’in uzun (q) kolu, 12.3 konumunda
Moleküler Konum: Kromozom 11 üzerinde 61,946,722 ile 61,964,465 baz çiftleri