Axenfeld-Rieger Sendromu

İçindekiler

Tanım

Axenfeld-Rieger Sendromu aslında bir göz bozukluğudur, buna karşın vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Bu koşul, ön segment olarak bilinen, bir alan olan gözün ön kısmındaki anormallikler ile karakterizedir. Örneğin, gözün renkli kısmı (iris) ince veya zayıf gelişmiş olabilir. İris normalde ışığın göze girdiği, göz bebeği adı verilen tek bir merkezi çukura sahiptir. Axenfeld-Rieger Sendromlu insanlar genellikle merkez dışında bir göz bebeğine (korektopi) veya iriste birden fazla göz bebeğine (polikori) benzeyen ekstra çukurlara sahiptir. Bu durum ayrıca, gözün net ön kaplaması olan korneada anormalliklere neden olabilir.

Etkilenen bireylerin yaklaşık yarısı, göz içindeki basıncı artıran ciddi bir durum olan glokom (1*) geliştirir. Glokom, Axenfeld-Rieger Sendromu ile ortaya çıktığında, çoğunlukla bebeklik döneminde ortaya çıkabilmesine rağmen, geç çocukluk veya ergenlik döneminde de gelişir. Glokom, görme kaybına veya körlüğe neden olabilir.

Axenfeld-Rieger Sendromu’nun belirtileri ve semptomları vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Etkilenen birçok birey, geniş aralıklı gözler (hipertolerizm) (2*); basık bir orta yüz bölgesi (3*) ile beraber geniş düz bir burun (4*) ve çıkıntılı bir alın (5*) gibi belirgin yüz özelliklerine sahiptir. Bu durum, alışılmadık derecede küçük dişler (mikrodonti) (6*) veya normal dişlerden daha az (oligodonti) dahil diş anormallikleri ile de ilişkilidir. Axenfeld-Rieger Sendromu olan bazı insanlar göbek deliklerinin etrafında fazladan cilt kıvrımlarına sahiptir (gereksiz periumbilikal cilt). Diğer, daha az yaygın özellikler arasında kalp kusurları, penisin alt kısmındaki üretranın (7*) açılması (hipospadias), anüsün (8*) daralması (anal stenoz) ve hipofiz bezinin (9*) yavaş büyümeye yol açabilecek anormallikleri bulunur.

2* – Geniş aralıklı gözler (hipertelorizm)

Araştırmacılar en az üç tip Axenfeld-Rieger Sendromu’nu tanımladılar. 1’den 3’e kadar numaralandırılan türler, genetik tanımlanmış nedenleri ile ayırt edilir.

Sıklık

Axenfeld-Rieger Sendromu’nun tahmini 200.000 kişide 1 yaygınlığı vardır.

Nedenler

Axenfeld-Rieger Sendromu, bilinen en az iki gen olan, PITX2 ve FOXC1 mutasyonlarından kaynaklanır. PITX2 gen mutasyonları tip 1’e ve FOXC1 gen mutasyonları tip 3’e neden olur. Tip 2 ile ilişkili gen muhtemelen kromozom 13 üzerinde bulunur, ancak tanımlanmamıştır. PITX2 ve FOXC1 genlerinden üretilen proteinler transkripsiyon faktörleridir, yani DNA’ya yapışırlar (bağlanırlar) ve diğer genlerin aktivitesini kontrol etmeye yardımcı olurlar. Bu transkripsiyon faktörleri, gelişmekte olan gözde ve vücudun diğer bölgelerinde doğumdan önce aktiftir. Embriyonik gelişimde, özellikle gözün ön segmentindeki yapıların oluşumunda önemli roller oynadıkları görülmektedir.

PITX2 veya FOXC1 genindeki mutasyonlar, normal gelişim için gerekli olan diğer genlerin aktivitesini bozar. Bu genlerin bozulmuş regülasyonu, gözün ön segmentinin ve vücudun diğer bölümlerinin oluşumunda sorunlara yol açar. Bu gelişimsel anormallikler Axenfeld-Rieger Sendromu’nun karakteristik özelliklerinin temelini oluşturmaktadır. PITX2 gen mutasyonları olan etkilenen bireylerin, FOXC1 gen mutasyonları olanlardan, vücudun göz dışındaki kısımlarını etkileyen anormalliklere sahip olma olasılığı daha yüksektir.

Axenfeld-Rieger Sendromu olan bazı insanlar PITX2 veya FOXC1 genlerinde mutasyon tanımlamamıştır. Bu bireylerde, durumun nedeni bilinmemektedir. Henüz tanımlanmamış diğer genler de, Axenfeld-Rieger Sendromu’na neden olabilir.

Kalıtım Modeli

Bu durum otozomal dominant bir modelde (10*) kalıtsaldır, yani her hücredeki değiştirilmiş genin bir kopyasının bozukluğa neden olması için yeterli olduğu anlamına gelir.