Argininosüksinik Asidüri

İçindekiler

Tanım

Argininosüksinik asidüri, amonyağın kanda birikmesine sebep olan kalıtsal bir hastalıktır. Vücutta proteinlerin yıkımı sonucu oluşturulan amonyak, kandaki düzeyi aşırı yükselirse toksiktir. Sinir sistemi, aşırı amonyağın etkilerine karşı özellikle hassastır.

Argininosüksinik asidüri, genellikle yaşamın ilk birkaç gününde belirginleşir. Argininosüksinik asidüriye sahip bir bebek, enerji eksikliği (aşırı halsizlik) olabilir veya yemek istemeyebilir ve zayıf kontrollü solunum hızı veya vücut sıcaklığına sahip olabilir. Bu hastalığa sahip bazı bebeklerde nöbet veya sıra dışı vücut hareketleri görülür veya komaya girerler. Argininosüksinik asidüri kaynaklı komplikasyonlar, gelişimsel gecikme ve zeka geriliği içerebilir. Kademeli karaciğer (Görsel 1) hasarı, yüksek kan basıncı (hipertansiyon), cilt dokusu bozulmaları ve kırılgan saçlar da görülebilir.

Nadiren bireyler, hastalığın hafif bir formunu kalıtabilir. Bu bireyler sadece, hastalık ve diğer stres periyotları sırasında kan dolaşımında bir amonyak birikmesine veya hiçbir amonyak seviyesi yükselmesi belirtisi olmadan hafif zeka yetersizliğine ve öğrenme geriliğine sahip olabilirler.

Sıklık

Argininosüksinik asidüri, yaklaşık olarak 70.000 ila 218.000’de 1 yeni doğanda görülmektedir. Bu durumun çoğu vakası, doğumdan hemen sonra yeni doğan taraması ile tespit edilir.

Nedenler

ASL genindeki mutasyonlar argininosüksinik asidüriye sebep olur. Bu durum, üre döngüsü bozuklukları olarak adlandırılan genetik hastalıkların bir sınıfına aittir çünkü bu hastalıklar vücutta üre döngüsü olarak adlandırılan bir işlemde problemlere sebep olurlar.Üre döngüsü karaciğer hücrelerinde meydana gelen bir dizi reaksiyondur. Bu döngü, proteinin vücut tarafından kullanımı sonucu meydana gelen fazla azotu, üre olarak adlandırılan bir bileşiği sentezlemek için yıkar. Üre vücuttan idrar ile atılır. Azotu, yıkmak ve üre olarak salgılamak onun vücutta amonyak olarak birikmesini önler.

ASL geni argininosüksinat liyaz adı verilen ve üre döngüsünün dördüncü basamağında ihtiyaç duyulan bir enzimin yapımı için bilgiler sağlar. Argininosüksinat liyaz enziminin özel görevi, proteinlerin yapı taşı olan arjinin aminoasitinin, üre döngüsünde daha önce toplanan atık azotu taşıyan molekül olan argininosüksinattan üretilmesini sağlayan reaksiyonu başlatmaktır. Arjinin daha sonra salgılanan üreye ve üre döngüsünü yeniden başlatan ornitine yıkılır.

Argininosüksinik asidüriye sahip insanlarda, argininosüksinat liyaz eksiktir veya işlevsizdir. Sonuç olarak üre döngüsü normal olarak ilerleyemez, arjinin üretilemez ve azot etkili bir biçimde yıkılamaz. Aşırı azot, amonyak formunda kanda birikir. Bu amonyak yığılımı, beyin ve diğer dokulara hasar verir ve nörolojik problemlere ve diğer argininosüksinik asidüri semptom ve işaretlerine sebep olur. Arjinin eksikliğinin, nasıl bu durumun özelliklerine katkı sağladığı tam olarak belli değildir.

Kalıtım Modeli

Bu durum, her bir hücredeki genin iki kopyasının da mutasyona sahip olması anlamına gelen, otozomal çekinik modelle (Görsel 2) kalıtılır. Otozomal çekinik duruma sahip bir bireyin ebeveynleri, mutasyonlu genin birer kopyasını taşır fakat bu durumun tipik işaret ve belirtilerini göstermezler.