Meryem Melisa KAR Apoptozis Nedir?
Apoptozis programlı hücre ölümüdür. Yaşlanan, yıpranan, bozulan veya artık gerek duyulmayan hücrelerde; genlerin kontrolündeki moleküler mekanizmaların devreye girerek hücrenin bir program çerçevesinde kendini imha etmesidir. Bu yönüyle bir çeşit hücre intiharıdır. Esasen adı da buradan gelir. Grekçede apo, ayrı; ptosis düşme anlamına gelir. Sonbaharda sararıp kuruyan yaprakların dökülmesinden esinlenerek böyle bir tanım getirilmiştir.
Apoptozis’in Önemi
Apoptozis aslında canlılık için gerekli olan fizyolojik bir olaydır. Embriyonal dönemde itibaren daima devrededir. Organ taslaklarından organların gelişmesi; gelişen organlarda hücre sayısının sabit tutulması; deri yüzeyinde olduğu üzere yıpranan hücrelerin kepek olup dökülmesi; timusun, kanatlılarda bursa Fabrisius’un belli bir yaştan sonra küçülmesi daha önemlisi tümöre eğilimli hücrelerin ortadan kaldırılması hep apoptozisin sayesinde gerçekleşir. Eğer herhangi bir hücre içi veya dışı zararlı bir etkiyle bu mekanizma tetiklenir ve olağan üstü hücre bu şekilde ölürse, o zaman patolojik apoptozisten söz edilir.
Apoptoziste hücrelerin tek tek ölmesi söz konusu olduğundan makroskobik bulguya rastlanmaz. Mikroskobik olarak apoptoza giden hücreler büzülür, zarı katlanır. Çekirdek kromatini yoğunlaşır sitoplazma ayrılmaya yüz tutar. Sonra da bölümlere ayrılan sitoplazma ve çekirdek, hücre zarıyla sarılı vaziyette ayrılır. Bu parçalara apoptotik cisimcik (konsilman cisimciği) denilir. Bunlar ya çevrelerindeki doku hücreleri ya da bölgeye gelen makro ve mikrofajlar tarafından alınıp kaldırılır. Bölgede yangısal reaksiyon olmaz.
Kaynaklar:
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/41701
- https://turkthoracj.org/content/files/sayilar/90/buyuk/19SIBE_1.pdf
Görsel Kaynak: https://sinirbilim.org/apoptoz/
Editör: Mehdi Koşaca
